İKİ AYRI İHALE: Havadis’in güvenilir kaynaklardan derlediği bilgilere göre, Maliye Bakanlığı’na bağlı Merkezi İhale Komisyonu’nun açacağı ihalede karar tamamen KKTC makamlarında olacak.
Kullanım suyu ve tarım suyu olmak üzere iki ayrı ihale yapılacak
BİR YILA KADAR DSİ: Uzlaşı metninin imzaya dökülmesi ile birlikte, ilk üç aylık sürede ihale şartnamesi hazırlanacak, devam eden dokuz ay içerisinde ise ihale süreci tamamlanacak. Bir yıllık sürede acil olan dağıtım ve yatırım işlemi Türkiye Devlet Su İşleri tarafından yürütülecek
İZİN ŞART: Belediyelere ise, hem üst su kurulunda, hem de işletmede güçlü temsiliyet verilecek, ancak bu temsiliyet başkanların “siyasi çıkar gözeterek yatırımı engellemesine” izin vermeyecek. Belediyelerin onayı olmadan, ihaleyi alan şirket, o bölgede yatırıma başlayamayacak
ÖNERİLER NE İÇERİYOR: Havadis’in elde ettiği bilgilere göre “İleri istişare maksatlı KKTC Belgesi”nde yer alan bazı hususlar şöyle:
– İhale şartnamesi 3 ayda yazılacak
– Devam eden dokuz ayda ihale tamamlanacak
– Bu sürede suyun belediyelere ulaşımını DSİ sağlayacak
– İhaleyi Merkezi İhale Komisyonu açacak
– Kullanım suyu için ayrı, tarım amaçlı ayrı ihale açılacak
– Tahsilatı belediyeler yapmaya devam edecek
– Belediyeler hem ülkesel su yönetimi hem de bölgesel su yönetiminde etkin olacak
– Su fiyatı 4.5 TL’yi geçmeyecek
– İlk bir yılda DSİ kar amacı gütmeden hizmet verecek
– DSİ “su geliri” ile fon oluşturacak, biriken kaynak belediyelerin borçları için kullanılacak
Bertuğ TOPAL
Su yönetimi konusunda KKTC hükümetinin rolü, belediyelerin pozisyonu, ihale süreci gibi önemli noktaları içeren yeni bir metin üzerindeki çalışmasını tamamlayan hükümet, ilgili metni Ankara ile paylaştı.
“İleri istişare maksatlı KKTC Belgesi” adı altında, yaklaşık sekiz aydır süren sürece nokta koymayı amaçlayan belge ile ilgili, AK Parti hükümetinin hafta içerisinde cevap vermesi bekleniyor.
İçerisinde çok ciddi reformları da barındıran belgenin, hem CTP hem de UBP’nin hassasiyetlerinin harmanlanması ile ortaya çıktığı öğrenildi.
Havadis’in güvenilir kaynaklardan derlediği bilgilere göre, Maliye Bakanlığı’na bağlı Merkezi İhale Komisyonu’nun açacağı ihalede karar tamamen KKTC makamlarında olacak.
Kullanım suyu ve tarım suyu olmak üzere iki ayrı ihale yapılacak.
Uzlaşı metninin imzaya dökülmesi ile birlikte, ilk üç aylık sürede ihale şartnamesi hazırlanacak, devam eden dokuz ay içerisinde ise ihale süreci tamamlanacak. Bir yıllık sürede acil olan dağıtım ve yatırım işlemi Türkiye Devlet Su İşleri tarafından yürütülecek
Belediyelere ise, hem üst su kurulunda, hem de işletmede güçlü temsiliyet verilecek, ancak bu temsiliyet başkanların “siyasi çıkar gözeterek yatırımı engellemesine” izin vermeyecek. Belediyelerin onayı olmadan, ihaleyi alan şirket, o bölgede yatırıma başlayamayacak
Başbakan imzaladı
Havadis’ın güvenilir kaynaklardan derlediği bilgilere göre, Başbakan Ömer Kalyoncu, tıkanan müzakere sürecinin önünü açacak belgeyi imzalayarak, Türkiye’ye gönderdi.
Başbakanlığa yakın kaynaklar, mutabakat metnine Türkiye’nin bu kez olumlu yaklaşmasını bekliyor.
Sekiz aydır devam eden tartışmalarda, Türkiye, CTP, UBP ve toplumsal muhalefetin yanı sıra belediyelerin de hassasiyetlerini gözeterek hazırlanan metin, su konusunda üst kurul öngörüyor.
Kısa süre önce, “adaya gelebileceğini” açıklayan Kıbrıs İşleri’nden de sorumlu Başbakan Yardımcısı Tuğrul Türkeş’in imza için kısa sürede cevap vermesi beklentisi çok yüksek.
Kamu- Özel ortaklığı
İmzalanan “İleri istişare maksatlı KKTC Belgesi”nin, hem CTP hem de UBP başkanlarının bilgisinde olduğu da öğrenilen bilgiler arasında.
KKTC hükümeti, sekiz aydır devam eden tartışmalar ışığında, tüm kesimlerin hassasiytlerini içeren bir belge hazırladı.
“Kamu- özel ortaklığı” modelini içeren yeni öneride, belediyelerin de aktif olarak üst yönetimde ve bölgesel yönetimlerde aktif olmasına özen gösterildi.
Hem anayasa hem de yasaların su yönetiminde belediyeleri yetkili kılması, ayrıca belediyelerin içerisinde bulunduğu durum, gelinen aşamada etkili oldu.
Toplam 20 madde
Toplam 20 maddeden oluşan yeni öneri metninde, ihalenin KKTC’de açılması, DSİ’nin herhangi bir yönetim mekanizmasında yer almaması, danışman olarak hizmet vermesi, belediyelerin etkin bir şekilde süreçte yer alması, yüzde 8 olarak öngörülen ciro payının yüzde 12’ye çıkarılması, suda üst kurul kurulması, fiyatın üst kurul tarafından belirlenmesi gibi bir çok hayati konu yer alıyor.
Barajdan teslim alınacak
Anamur’dan gelen su, KKTC makamları tarafından Güzelyalı pompa istasyonunda devralınacak. Ardından yatırım için ihaleyi kazanan şirket, devlet ve belediyeler, suyun dağıtım ve tahsilatında işbirliği içerisinde bir model geliştirecek.
İhale süreci tamamlanana kadar, dağıtımı ve acil yatırımları DSİ, tahsilatı ise belediyeler yapacak. Her belediye ayrı ayrı sürece dahil olmak için başvuru yapacak. İlk bir yılda oluşturulacak bir fonda biriken 100 milyon civarında bir kaynak, belediyelerin borçlarının yapılandırılması için kullanılacak.
Kritik bir yıl
KKTC ve TC arasında “su yönetimi” ile ilgili pozisyonları belirleyen uluslar arası anlaşmanın imzalanması ile birlikte, KKTC makamlarına ciddi sorumluluklar yükleyen en fazla 12 yaşanacak.
İlk üç ayda su ihalesi ile ilgili ihale şartnamesi hazırlanacak.
Ardından da takip eden en geç dokuz ayda ihale tamamlanacak ve kamu- özel ortaklığında bir yatırım süreci başlatılacak.
Bu sürede DSİ
Şartname hazırlığı ve ihale süresince, su mevcut şebekeler üzerinden DSİ tarafından dağıtılacak, tahsilatı ise belediyeler yapacak.
Bir yıllık sürede tahsilatı belediyeler yapacak ve suyu DSİ’den satın alacak. DSİ ise, topladığı parayı bir fonda biriktirecek ve bu para da “belediyelerin yapısal durumunu güçlendirecek ve borçlarının ödenmesinde kullanılacak”. 100 milyon TL civarında bir paranın fonda birikeceği öngörülüyor.
Fiyatı üst kurul belirleyecek
KKTC makamlarının yaptığı çalışmaların ardından, “Su Üst Kurulu” oluşturulması netlik kazandı. Telekom alanını denetleyen ve düzenleyen “Bilgi Teknolojileri Üst Kurulu” model olarak alınacak.
Sudaki tüm projeleri yönlendirecek olan bu kurul, aynı zamanda üst fiyatı da belirleme yetkisine sahip olacak.
Böylelikle, ihaleyi alan şirket, zam yaparak vatandaşın ekonomik durumunu tehdit eden bir süreç yaşatamayacak.
Suyun fiyatı ise, ihale sürecinde belirlenecek ve vatandaşa suyu en ucuza satmayı taahhüt eden şirket, ihalede de avantajlı sayılacak.
Aynı anda iki ihale
Merkezi İhale Komisyonu, şartnamenin hazırlanması ile birlikte, iki kritik ihale açacak. Biri kullanım, diğeri ise tarım için kullanılacak suyun yatırım ile birlikte dağıtım ve tahsilat kısmını kapsayacak.
Belediyelerin süreçte güçlü bir şekilde yer alması, ihale şartnamesi ile birlikte karar altına alınacak. İlgili şirketler sadece kullanım ya da sadece tarım suyu ile ilgili ihale yanında, her ikisine birden de katılabilecek.
DSİ’nin kar amacı yok
Bu arada devam eden görüşmelerde, DSİ’nin ihale süreci tamamlanana kadar, kar amacı gütmeden süreçte olmayı kabul ettiği gelen bilgiler arasında.
Buna göre, ilk bir yılda belediyelerle işbirliği içerisinde çalışacak olan DSİ, her türlü teknik desteği de verme eğiliminde.
Bir yıllık sürede, su kurumu elemanlarının yetiştirilmesinde DSİ aktif rol oynayacak. Bu sürede suyun fiyatının 4 ile 4.5 TL civarında olması bekleniyor.
Makul fiyata belediyelere suyu satacak olan DSİŞ, herhangi bir kar amacı gütmeyecek. Yatırımın dışında klan para ise fonda birikecek ve bu para da belediyeler için kullanılacak.
