Küresel krizden itibaren tüm dünya ülkeleri faiz düşürmeye ve parasal gevşemeye yöneldiler. Hedef ekonomiyi canlı tutmaktı. Fakat bu yaklaşımın bir riski vardı ‘ENFLASYON.’ Enflasyonun yükselmemesi için sermaye hareketlerini serbest bıraktılar bu sayede gevşemeye yönelik bıraktıkları parasal hareket yurtiçinde kullanılmadı. Yüksek getiri veren gelişmemiş ülkelere gitti. Bu sayede gelişmiş ülkelerde ki enflasyon kontrol altına alınmış oldu. Plan daha sonra faiz hareketleri ve parasal sıkılaştırma ile kaçan sermayenin geri dönmesini sağlamaktı. 2020 yılındaki Covid-19 salgını gelişmemiş ülkelerin de ağır ekonomik sıkıntı içine girmelerine vesile oldu. Cari dengeleri negatife düşmüş bazılarının enflasyonu çift haneye çıkmış. Örneğin Brezilya, Rusya, Türkiye, İran gibi ve kamu borç yükleri de yüzde 70-90 gibi rakamları görmüştür. Gelişmekte olan ülkeler olarak Türkiye, Kuzey Kıbrıs gibi ülkelerin büyüme kapasiteleri düşmüştür. Türkiye, İran, Kuzey Kıbrıs hiper enflasyonla karşı karşıya kaldılar. Hatta hiper enflasyonu yaşıyorlar. Büyümenin sorun olmaktan çıkmaması halinde ise büyük bir işsizlik sorunuyla karşılaşacağımız kesin.
Yani gelişmemiş veya diğer bir söylemle gelişmekte olan ülkeler ciddi sıkıntılar içerisine girmeye doğru hızla hareket ediyorlar.
Parasal genişleme sonucu basılan paraları geri alma fırsatı gelmeden gelişmiş ülkelerin bir takım sıkıntıları baş göstermiş ve enflasyon yükselişe geçmiştir.
Daha sonra dünya da gelişen bir takım ürünsel hareketler arz sorunu Rusya Ukrayna Savaşı küresel krizin bir parçası oldu ve bu kriz gelişmekte olan ülkeleri de yani bizleri de içine aldı.
Yaklaşık 14 yıldır süregelen küresel kriz kapitalist sistemin bir sonucu olarak karşımıza çıkmakta ve kapitalist sistemin yarattığı krizlerin içinde bugün ki kriz ciddi bir yer bulmaktadır. Ağır bir duruma gelmiş bulunmaktadır.
Ağırlaşan bu kriz neoliberalizm aç gözlülüğü sonucu diğer krizlere oranla daha uzun gideceğe benzemektedir. Çünkü etik değerler kaybolmuşa benziyor. Hep panik halinde palyatif çözümler üretilmeye çalışıldı. Parasal talebin canlı olması sağlandı ve sistem servet etkisiyle ayakta tutulmaya çalışıldı fakat bir balona dönüşmüş bulunan bu kapitalist sistemin daha uzun sürmesi artık mümkün gözükmüyor.
K.K.T.C.’nin DURUMU
2001 Bankalar ve finans kriziyle birlikte. Yeni program uygulanmaya başladı. Bankaların ve finans sisteminin güçlendirilmesi kamu kemsimi mali disiplin sağlanması ve finansörümüz Türkiye Cumhuriyeti’nin katkılarıyla kamu bütçesinin parasal ihtiyaçlarını giderilmesi Kıbrıs Meselesinde esen barış rüzgarlarıyla 2004 yılında Kıbrıs’ın Güney’inde ve Kuzey’inde Annan Planı ve referanduma sunulmuş ve Kıbrıs’lı Türkler %64,91 gibi bir çoğunlukta Annan Barış Planına evet demişler ve Kıbrıs’ın Kuzey’inde yeni bir dönem başlamıştı. 2006 yılından 2009 yılına kadar Kuzey Kıbrıs bugüne kadar hiç olmadığı kadar yüksek bir büyüme yakalarken GSYH bu güne kadar en üst düzeye çıkmış milli hasıla dan alınan gelir payı en üst düzeyde olmuş faizler düşmüş yatırımlar başlamış yabancı sermaye girişleri olmadığı oranda yükselmiş kısacası Kuzey Kıbrıs Altın Çağını yaşamıştı.
2009 yılında başlayan ekonomik çöküş reformların yapılmaması Kıbrıs Meselesinde ortaya çıkan anlaşmazlıklar ve politika değişiklikleri neticesi bugün gelinen noktada KKTC dünyanın en yüksek enflasyonuna sahip cari açığı sürekli büyüyen, bütçe açığı sürekli artan dünyanın tersine politikalar savunan fakirliğin sürekli arttığı yatırım çekemeyen bir ülke konumundayız.
2004-2009 yılları arasında bir yıldız gibi parlayan K.K.T.C sonrasında yıldızı sönen bir konuma girdi.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin siyasal istikrar yanında Kıbrıs sorununun BM güvenlik konseyinin kabul ettiği anlaşma modeline geri dönmesi ve sosyal ve siyasal politikalarında reform yapıp ekonomi modelinde ciddi bir değişikliğe gitmesi gerekiyor. Reformlar daha önce belirtmiştim.
