Kriz patlak verince, avuç ovuşturanlar, sahnede ve başrollerde…
Geçtiğimiz yılın; ağustos, eylül, ekim aylarını hatırlayın…
Zevkten dört köşe olmuş durumdaki bu muhteremleri de!
Fırsat bu fırsat diye değerlendirmişler… Almışlar ellerine palayı, bilemişler ve halkı doğramaya başlamışlardı.
Hükümet de olanların farkında idi. Hatta; Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Kudret Özersay, TAK’a yaptığı açıklamada, “Birileri döviz artışını fırsat bilip fahiş fiyatlarla özellikle dar gelirli vatandaşın hayatını zehir etmek pahasına vurgun yapmaya çalışıyor” diyerek, ister market, isterse toptancı olsun bunu yapmaya çalışanlara fırsat vermeyeceklerini söylerken neyi kastettiklerini de şöyle özetlemişti:
“Evet, piyasa ekonomisine göre arz-talep ilişkisi doğal şekilde bir noktada dengelenir ve buna zorunlu olmadıkça müdahale etmemek gerekir. Ancak sosyal devlet anlayışına sahipseniz, dar gelirli vatandaşları düşünerek zaman zaman piyasaya müdahale edip bazı unsurları düzenlemek ve denetlemek zorundasınız. Hükümet olarak tam da bunu yapıyoruz ve dahasını da yapacağız.”
Başbakan Tufan Erhürman ise: “Hükümet arzu etmemesine rağmen, aşırı fiyat artışlarına karşı gerekirse piyasaya müdahale etme kararlılığındadır” vurgusu yapmıştı.
Geçen günler zarfında, söğüşleme durmamış, ağustos ayında ülke genelinde 363 denetim gerçekleştirilmiş, aynı ay içerisinde ALO 171 Tüketici İhbar Hattı’na da 270 farklı şikayet bildirilmiş ve bu şikayetler değerlendirilmişti.
Bununla da kalınmadı. Eylül ayında, yapılan denetimlerde ulaşılan sonuçları da dikkate alan Bakanlar Kurulu, “Tüketicilerin Fahiş Fiyatlardan Korunmasına İlişkin Yasa Gücünde Kararname”yi çıkarmış ve kararname Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti.
E ne güzel işte, diyeceksiniz!
Evet, göz boyayıcı, kandırıcı, içi boş ve etkisiz bir Kararname!
Neden mi?
Kalite ve Fiyat Denetim memurları, elde ettikleri bilgi ve belgeleri, Rekabet Yasası uyarınca hakim konumun kötüye kullanılmasını cezalandırma yetkisine sahip olan Rekabet Kuruluna ve vergi hesaplamalarına esas alınması amacıyla, Maliye Bakanlığına iletecek, bilgi ve belgeler Maliye Bakanlığınca vergi hesaplamalarında kullanılırken, Rekabet Kurulunca da, hakim konumun kötüye kullanılması konusunda re’sen başlatabileceği denetimlerde kullanılacaktı. Rekabet Kurulu, yapacağı denetimler sonucunda, hakim konumun kötüye kullanıldığının tespit edilmediği durumlarda da, Rekabet Yasası’ndan kaynaklanan yetkisini kullanarak, elde ettiği verileri tüketicileri koruma amacıyla gerekli görmesi halinde kamuoyuyla paylaşacaktı.
Rekabet Kurulu, bu ülkede en güvendiğim kurumların başında yer alır. Ama elindeki mevzuat ne ise ona göre karar alır. Hatta bununla da yetinmeyip; Türkiye, AB karar ve uygulamalarından da yararlanır.
Fahiş (aşırı) fiyat tespiti yaparken şunlara dikkat eder:
1- Yüksek giriş engellerinin bulunduğu pazarda yer alan teşebbüsün hakim konumda bulunması,
2- Pazarda devlet tarafından belirlenen fiyat regülasyonunun bulunmaması,
3- İlgili ürün veya hizmetin pazar değerinin üstünde (aşırı/fahiş) fiyatlamanın tespit edilmesi.
İlgili ürün veya hizmetin aşırı olup olmadığını tespit edebilmek için ise 4 yöntem öne çıkmaktadır. Bunlar;
1- Ürün veya hizmetin maliyeti ile satış fiyatının karşılaştırılması,
2- İddiaya konu teşebbüsün aynı ya da benzer ürün pazarında uyguladığı fiyatlar,
3- İncelenen coğrafi bölgedeki fiyatlar ile diğer coğrafi bölgelerdeki fiyatlar,
4- İddiaya konu teşebbüsün satış fiyatları ile diğer teşebbüslerin satış fiyatlarının ve/veya incelenen teşebbüsün kar oranı ile diğer teşebbüslerin kar oranlarının karşılaştırılmasıdır.
Öyle de yapıldı!
Ama sonuç hüsran oldu. Bütün beklentiler boşa çıktı.
Rekabet Kurulu, Ticaret Dairesinin şikayetini değerlendirdi ve egemenlerin, sömürenler için yaptığı yasalar haykırdı:
“… bu ürünlerin ikamelerinin bulunduğundan ve bu ürünlerin fiyatlarının rekabetçi fiyatlar çerçevesinde belirlenmiş olmasından dolayı bahse konu ürünlerin satış fiyatlarının Yasa’nın 6’ncı maddesi tahtında aşırı fiyatlandırma olarak değerlendirilmesinin mümkün olmadığına…”
Boşuna konuşmayın! Yasama da yürütme de uluslararası kuruluşlar da sömürenin, sermayenin, egemenin, liberalin, kapitalistin hizmetindedir.
Düzen ve sistem böyle kurgulanmış. Onlar ne kadarını uygun görürse o kadarını alacaksınız ve bununla yetineceksiniz!
Piyasa “onlara” serbest, size değil!
