RÜŞVETE 10 YIL HAPİS: Düzenlenen yeni yasa ile rüşvetin ağır bir suç olduğu göz önünde bulundurularak suçu işleyen kişiye, on yıla kadar hapis ve ayrıca para cezası verilebilecek. Kamu hizmetinde görevli kişilerin iltimas karşılığında ödül alması durumunda ise görevli kişiye dört yıla kadar hapis ve ayrıca para cezası verilebilecek
“DOKUNULMAZLIK İŞE YARAMAYACAK”: Yapılan değişiklikle ceza haddinin 5 yıla çıkarılması dolayısıyla yolsuzluk yapan bakan ve milletvekilleri yasama dokunulmazlığından yararlanamayacak. Milletvekilleri ve bakanların 5 yılı aşan suçlar işlemesi durumunda dokunulmazlığını kullanamayacak
ORANTISIZ GÜCE 5 YILA KADAR HAPİS: Zor kullanma yetkisine ilişkin sınırın aşılması da artık suç kapsamında. Polis memurları görevini yerine getirirken zor kullanma yetkisini ölçülülük ilkesi çerçevesinde kullanmazsa ağır bir suç işlemiş olacak ve beş yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılabilecek
Bertuğ TOPAL
Meclis’te dün oy birliği ile geçen Ceza (Değişiklik No:2) Yasa Önerisi, yolsuzluk başlığı altında toplanabilecek suçlarla görevi kötüye kullanma ve ihmal suçlarına 5 yıla kadar hapislik cezası ön görüyor.
Tufan Erhürman’ın Meclis’e sunduğu Yolsuzluk, Görevi Kötüye Kullanma, İhmal Suçları ve onlar için öngörülen cezaları düzenleyen Ceza (Değişiklik No:2) Yasa Önerisi dün Meclis’te oy birliğiyle geçti.
Yasa Resmi Gazete’de yayımlanmasının ardından yürürlüğe girecek.
Değişiklik ile “Yasama dokunulmazlığı”na ilişkin hükmün 2’nci fıkrasında, beş yıl veya daha çok hapis cezasını gerektiren suçüstü durumunun yasama dokunulmazlığının kapsamı dışında kaldığı düzenlenmesinin ardından yolsuzlukla ilgili suçların cezalarının ağırlaştırılması, suçüstü halinde milletvekillerinin ve milletvekili olsun olmasın bakanların yasama dokunulmazlığından yararlanamaması sağlandı.
Kapsam genişletildi
Değişiklik ışığında “Kamu hizmetinde görevli kişi” kapsamı da genişletildi. Buna göre, Başbakan, milletvekili, bakanlar, yargıçlar ve savcılar, belediye başkanları, belediye meclis üyeleri, muhtarlar ve ihtiyar heyeti üyeleri, güvenlik kuvvetleri mensupları, polis mensupları, tasdik memurları, devletin veya kamu kurum ve kuruluşlarının avukatlığını veya hukuk danışmanlığını yapanlar, meslek kuruluşları, kooperatifler, Vakıflar ve Din İşleri Dairesi’nin ve yasalarla oluşturulan yönetim kurullarının başkan ve yönetim kurulu üyelerini de kapsayacak.
“Kamu Görevlilerinin Rüşvet Alması” başlığı değiştirildi
Dün Meclis’te onaylanan değişiklikle Esas Yasa’nın 101’inci maddesinin kenar başlığı olan “Kamu Görevlilerinin Rüşvet Alması”, “Görevin Yerine Getirilmesi Karşılığında Ödül Kabul Etme” olarak değiştirildi. Değişikliğin amacı ise, “yalnızca kamu görevlilerinin değil, genişletilen kapsamda herkesin görevi ifa karşılığında para, mal veya ödül almasını veya kabul etmesini suç olarak düzenlemesi” olarak açıklandı.
Ağır suç kapsamına alındı
Yürürlükteki Yasa’da hafif suç olarak düzenlenen suçlar, ağır suç olarak tanımlanmış ve cezanın üst haddi beş yıla çıkarıldı. Değişiklik, üst haddi 5 yıla çıkarmakla kamu yönetiminin güvenilirliğine karşı işlenen suçların hafif değil ağır suç olarak kabul edilmesini öngörüyor. Bir diğer sebep ise Anayasa’nın 84’üncü maddesinin (2)’nci fıkrasında, beş yıl veya daha çok hapis cezasını gerektiren suçüstü durumunun yasama dokunulmazlığının kapsamı dışında tutulmuş olması olarak açıklandı.
“Dokunulmazlıktan yararlanamayacaklar”
Yapılan değişiklikle ceza haddinin 5 yıla çıkarılması dolayısıyla yolsuzluk yapan bakan ve milletvekilleri yasama dokunulmazlığından yararlanamayacak. Milletvekilleri ve bakanların 5 yılı aşan suçlar işlemesi durumunda dokunulmazlığını kullanamayacak.
Rüşvete 10 yıl hapis
Düzenlenen yeni yasa ile rüşvetin ağır bir suç olduğu göz önünde bulundurularak suçu işleyen kişiye, on yıla kadar hapis ve ayrıca para cezası verilebilecek.
Değişiklikte rüşvet suçu şöyle tanımlandı: “Kamu hizmetinde görevli bir kişiye veya onun göstereceği üçüncü kişiye, görev alanına giren bir işi hukuka aykırı olarak yapması veya yapmaması için, doğrudan doğruya veya aracılar vasıtasıyla menfaat sağlanması durumunda işlenir.”
Yerine getirilip getirilmediğine bakılmayacak
Değişikliğe göre Maddenin (3)’üncü fıkrasıyla, rüşvet veren ve alanın rüşvet konusunda anlaşmaya varmaları halinde, anlaşmanın gereklerinin yerine getirilmesine (örneğin üzerinde anlaşılan paranın rüşvet alana fiilen verilmesine) ihtiyaç duyulmaksızın, suçun tamamlanmış olacağı belirtildi.
Rüşvet talep etmek de suç
Maddenin (4)’üncü fıkrasında ise, kamu hizmetinde görevli kişinin rüşvet talebinde bulunması suçu düzenlendi. Bu fıkradaki suçun söz konusu olabilmesi için rüşvet talebinin kendisinden bu yönde talepte bulunulan kişi tarafından kabul edilmemiş olması gerekiyor. Ancak bu durumda da kamu hizmetinde görevli kişi rüşvet talep etmek suretiyle kamu yönetimine duyulan güveni sarsmış sayılacak. O nedenle işlenen suç rüşvet alma suçu gibi ağır bir suç sayılacak ve on yıla kadar hapis ve ayrıca para cezasını gerektirecek.
Öte yandan rüşvete aracılık etme suçunu işleyen kişi kamu hizmetinde görevli bir kişiyse, bu kişi ağır bir suç işlemiş olacak ve altı yıla kadar hapis ve ayrıca para cezasıyla cezalandırılacak.
İrtikap suçu da kapsamda
6. Önerinin Esas Yasa’ya 101C maddesinin eklenmesiyle irtikap suçu da kapsama alındı. İrtikap suçunun tanımı ise şöyle; “kamu hizmetinde görevli kişi tarafından, görevinin sağladığı nüfuzun kötüye kullanılması suretiyle işlenir. Bu suç, bu Yasa’nın 3’üncü maddesinde düzenlenen “Görev Karşılığında Ödül Kabul Etme” suçundan ve bu Yasa’nın 4’üncü maddesinde düzenlenen “Rüşvet” suçundan farklıdır. Bu Yasa’nın 3’üncü maddesinde düzenlenen suç, görevi yerine getirmek karşılığında hizmetten yararlananlardan mal, para veya ödül alınmasıdır. Rüşvet suçunda ise bir işi hukuka aykırı bir biçimde yapmak veya yapmamak için menfaat elde edilmesi söz konusudur. Oysa irtikap suçunda hukuka uygun bir işin yapılması karşılığında bir menfaat temin edilmekte veya menfaat vaadi alınmakta ancak bu menfaati sağlayan veya vaatte bulunan kişi, hukuka uygun işinin, hiç, gerektiği gibi veya zamanında yapılmayacağı endişesiyle bu menfaati sağlamakta veya vaatte bulunmaktadır. Yani irtikap suçunu işleyen kişi, menfaati sağlayanı veya vaatte bulunanı, menfaati sağlamaması veya vaatte bulunmaması halinde işinin hiç, gereği gibi veya zamanında görülmeyeceğine herhangi bir biçimde inandırmış olan kamu hizmetinde görevli kişidir.”
İltimas karşılığında ödül almaya 4 yıl
Kamu hizmetinde görevli kişilerin iltimas karşılığında ödül alması da ağır suçlar kapsamına alındı. Bu maddeyle, bu suçun yalnızca kamuda istihdam edilenler tarafından değil, bu yasanın 2’nci maddesinde düzenlenen biçimiyle kamu hizmetinde görevli herkes tarafından işlenebileceği düzenlendi. Bu suç, kendisine sağlanan para, mal veya herhangi bir ödül karşılığında, görevini yaparken bir kişiye öncelik tanıyan veya herhangi bir biçimde onun lehine iltimas yapan kamu hizmetinde görevli kişi tarafından işlenir ve bu suçu işleyen kamu hizmetinde görevli kişi dört yıla kadar hapis ve ayrıca para cezasıyla cezalandırılacak.
Zimmeti kötüye kullanmak ağır suç
Değişikliğe göre kamu hizmetinde görevli olan bir kişi, zilyetliği kendisine devredilmiş olan veya koruma ve gözetimiyle yükümlü olduğu taşınmaz veya taşınır bir mal üzerinde malikmiş gibi tasarrufta bulunur (örneğin onu amacı dışında kendi özel amaçları için kullanır, tüketir, bir başkasına satar, kiraya verir ve herhangi bir şekilde kullandırırsa) veya bir başka kişinin böyle bir mal üzerinde malikmiş gibi davranmasını sağlarsa zimmet suçu işlemiş olacak. Bu suç ağır suç kapsamına girmesi dolayısıyla on yıla kadar hapis ve ayrıca para cezasıyla cezalandırılacak.
Ceza (Değişiklik No:2) Yasa Önerisi’ne göre görevi kötüye kullanma suçu da yeniden düzenlendi.
Görevi kötüye kullanma suçunun oluşabilmesi için, kamu hizmetinde görevli bir kişinin, görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle başkalarının haklarını haleldar etmesi veya kamunun zarar görmesine sebep olması veya kendisine veya başkasına menfaat sağlamış olması gerekiyor.
Orantısız güce 5 yıla kadar hapis
Esas Yasa’da yer alan 107’nci maddedeki suç, bu önerinin 9’uncu maddesinde düzenlendiğinden, o suç yerine bu maddede zor kullanma yetkisine ilişkin sınırın aşılması suçu düzenlendi.
Değişiklikte ise polis örnek olarak verildi. Polis görevini yerine getirirken zor kullanma yetkisine sahip kılınmasına rağmen, bu yetkiyi ölçülülük ilkesi çerçevesinde kullanması öngörülüyor. Bu maddede, görevini yaptığı sırada kişilere karşı görevinin ve durumun gerektirdiği ölçüyü aşarak zor kullanan zor kullanma yetkisine sahip kamu personelinin ağır bir suç işlemiş olacağı ve beş yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılabileceği ön görülüyor.
***
Çakıcı: Rüşvet yaygın
TDP Milletvekili Mehmet Çakıcı, Meclis’te söz alarak, düzenlemeyi olumlu bulduğunu ifade etti. Çakıcı, “Bu ülkede yaygın şekilde rüşvet olduğuna inanıyorum” dedi. Bu konuda daha önce Meclis kürsüsünden konuştuklarını ifade eden Çakıcı, caydırıcılığı artıran cezaların önemli olduğunu kaydetti.
***
Saner: Denetim önemli
UBP Milletvekili Ersan Saner de yasa önerisiyle ilgili konuşmasında, denetimin önemine vurgu yaptı. Yasa önerisinin uygulanması durumunda idari mekanizmanın tetikleneceğini ifade ederek, yasa önerisini desteklediklerini belirtti.
