ABD yalnızca Suriye’yi değil piyasaları da vurdu. Dolar bir anda yükseldi, borsa düştü. Ekonomistler, Türkiye’deki Anayasa değişikliği referandumundan çıkacak sonucun da dövize ciddi etkisi olacağını kaydetti
PİYASALARA SURİYE ATEŞİ DÜŞTÜ: ABD’nin geçtiğimiz hafta Suriye’deki hava üstüne Tomahawk füzeleri ile askeri operasyon düzenlemesinin ardından ABD Doları dünyada değer kaybederken Türkiye’de yüzde 0.74 yükselerek 3.70 TL’den 3.74 TL’ye çıktı
EURO-STERLİN-ALTIN: Euro da yükselişe geçti, 3.95’ten 4 bandına kadar yükseldi. Altın 10 TL birden zamlandı. Döviz kurlarının serbest piyasa değeri KKTC Merkez Bankası verilerinin üzerinde oldu. Dolar, serbest piyasada dün 3.75TL’den, Sterlin 4.67 TL’den Euro ise 3.97 TL’den alıcı buldu
SIRADA REFERANDUM SÜRECİ VAR: Döviz kurlarında bir fırtına da referandum sürecinde bekleniyor. Ekonomistlere göre, döviz global piyasalardan etkilendiği oranda Türkiye’nin yapısından da etkileniyor. 16 Nisan’daki Anayasa değişikliği referandumu da dövizi ciddi derecede etkileyecek
Duygu ALAN
Amerika Birleşik Devletleri’nin Suriye’yi vurması piyasaları da etkiledi. Dolar bir anda yükseldi, borsada ibre aşağıyı yöndeydi. Altın ise 10 TL birden artarak son bir ayın rekorunu kırdı.
ABD’nin Suriye’deki Beşşar Esed rejimine ait askeri Şayrat Hava Üssü’nü vurması ile New York borsasında vadeli işlemler geçtiğimiz hafta yüzde 0,3’e yakın düştü, ABD Doları dünyada değer kaybederken Türkiye’de ise yüzde 0.74 yükselerek 3,73 TL’den işlem gördü.
Euro, 3.95’den 4 bandına kadar yükseldi.
Altın ise değerine değer kattı. Altın 2 gün içerisinde 10 TL birden zamlandı. Çeyrek altın 250 TL’ye yükseldi.
Ekonomistler, dövizin global piyasalardan etkilendiği oranda Türkiye’nin konjektürel yapısından da etkilendiğini belirterek, Türkiye’de 16 Nisan’da yapılacak Anayasa değişikliği referandumundan çıkacak sonucun da dövize ciddi etkisi olacağını kaydetti.
KKTC de etkilendi
Türk Lirası’nın döviz karşısındaki değer kaybı devam ederken dövizdeki dalgalanmadan TL para sahasında olan Kuzey Kıbrıs ekonomisi de etkilendi.
KKTC Merkez Bankası verilerine göre, Amerikan Doları dün 3.73 TL’den işlem gördü.
KKTC’de serbest piyasada ise Dolar, dün 3.75 TL’ye kadar çıktı.
Sterlin ve Euro da yükseldi
KKTC Merkez Bankası’nın verilerine göre, Dolar dün 3.73 TL’den işlem görürken Euro dün 3.96 TL’den Sterlin ise 4.65 TL’den alıcı buldu.
Döviz kurlarının serbest piyasa değeri KKTC Merkez Banaksı verilerinin üzerinde oldu.
Dolar, serbest piyasada dün 3.75TL’den, Sterlin 4.67 TL’den Euro ise 3.97 TL’den alıcı buldu.
Değirmencioğlu: Rusya – ABD gerginliği piyasaların tansiyonunu fırlattı
İktisatbank Hazine Grup Müdürü Emre Değirmencioğlu, İdlip’e yönelik kimyasal silah kullanımı ardından ABD’nin Suriye’deki hava üstüne tomahawk füzeleri ile askeri operasyon düzenlemesi, Cuma günü sabahın ilk saatlerinde riskten kaçış eğilimini desteklediğini kaydetti.
Suriye’de ciddi bir varlığı bulunan Rusya’nın askeri harekat ardından sergileyeceği tutumun ise gün boyu merak konusu olduğunu kaydeden Değirmencioğlu, “Rusya’nın, Suriye’yi uzunca bir süredir askeri manada koruduğu herkes tarafından biliniyordu. Bu bağlamda, Perşembe akşamki saldırı ardından jeopolitik risk kapsamında tansiyonun artabileceği ve yaşanabilecek olası bir Rusya – ABD gerginliği haliyle piyasaların tansiyonunu fırlattı” dedi.
Değirmencioğlu, “Özellikle Başkan Trump’ın kimyasal silah kullanımı ardından kırmızı çizgilerinin aşıldığını açıklamasını takiben bu kadar erken harekete geçilmesi, bir miktar sürpriz olarak ele alındı. Günün ilerleyen saatlerinde, askeri operasyonun devamına yönelik bir söylem olmaması, piyasalarda göreceli olarak dengeli ve yatay seyir de beraberinde getirdi” diye konuştu.
“Enflasyon, siyasi belirsizlik, referandum…”
Değirmencioğlu, Türkiye cephesinde ise, Suriye’de meydana gelen askeri operasyondan bağımsız, son 9 senenin zirvesine çıkan enflasyon, devam eden siyasi belirsizlik, yaklaşan referandum süreci ve sınır ötesinde artan jeopolitik risklerin TL’nin negatif tarafta işlem görmesine neden olduğunu kaydetti.
Değirmencioğlu, şunları söyledi: “Hızlı bir şekilde 2008 seviyelerine dönen ve yüzde 11,29 seviyesine yükselen yılık enflasyona karşı TCMB’nin proaktif bir duruş yerine daha reaktif bir duruş sergilemesi, piyasalarca olumlu karşılanmıyor. Sene başına göre iş gören faizin 300 baz puan artmamış, TL’yi gelişmekte olan para birimleri arasında çirkin yarışma gibi ilk sıradan aşağıya alamadı. TCMB’nin konvasiyonel olmayan para politikası üzerinden yaptığı sıkılaştırma ve enflasyonun önüne geçmek yerine gerisinde kalmasının etkileri hemen hemen her fırsatta hissediliyor. Enflasyon verisi öncesinde Pazartesi günü 3,62 seviyesinde işlem gören USD/TL kuru, olumsuz enflasyon ve akabinde tırmanan jeopolitik riskler ile haftanın son iş gününde 3,74’lü seviyelere varan bir yükseliş kaydetti.”
Günün ilerleyen saatlerinde ise, operasyonun çapının artmayabileceği ve Esad yönetimine karşı bir gözdağı olabileceği görüşünün de ağırlık kazanması ile USD/TL kurunun 3,7250’li seviyelerde denge aradığını söyleyen Değirmencioğlu, “Başarısız bir performans kaydeden ve popülaritesi % 37 seviyesine kadar inen Trump’ın dikkatleri başka yere çekmek adında bilinçli bir manevra olarak dünkü operasyona sınırlı bir şekilde yeşil ışık da yakmış olabileceğini düşünüyoruz. Askeri operasyonun devam etmeyebileceği gerçeği veya Rusya-ABD ilişkilerinde bir bozulma yaşanmaması, piyasalarda var olan tansiyonu ilerleyen günlerde düşürebileceğini düşünüyoruz. Özellikle, ABD’nin Akdeniz’den fırlattığı 59 tomahawk füzelerinden hiçbirinin Suriye’de konumlanmış Rus anti-füze sistemi tarafından vurulmaması da görüşümüzü destekliyor” diye konuştu.
“Konsantrasyon bu noktadan referandum sürecine çevrilecektir”
Şu aşamada, ABD’nin birden harekete geçmesinin dikkat dağıtmaktan öteye geçemeyeceğini kaydeden Emre Değirmencioğlu, “ABD yönetiminin Esad’a karşı devreye girmesi, bölgede güçlü bir Nato müttefiki olan Türkiye’nin dış politika kapsamında işine bile gelebileceği; ABD – Türkiye ilişkilerinde yaşanan tahribatı da giderebileceğini düşünüyorum. Konsantrasyon bu noktadan sonra Suriye’ye nazaran artık son haftaya girilen referandum sürecine çevrilecektir” dedi.
Saydam: Dövizde yükseliş bekliyorum
Ekonomist Mehmet Saydam, dövizin global piyasalardan etkilendiği oranda Türkiye’nin konjektüel yapısından da etkilendiğini belirterek, “Global ekonomi karşısında yükseliş ve düşüşler yaşasa da Türkiye’nin yatırım iklimi ve yatırımcıların ülkeye bakışı, elbette bölgedeki savaş, ülke ekonomisi ve siyaseti ile de yakın orantılıdır” dedi.
Türkiye’deki Anayasa Değişikliği Referandumunun da döviz üzerinde etki yapacağını söyleyen Saydam, “Bu etkinin hangi karara bağlı yükselip düşeceği şuan için dünyadaki hiçbir kredi notu açıklayan firma tarafından öngörülememektedir. Fakat ben, hem bölgedeki savaştan hem de Türkiye’nin ekonomik pozisyonunun geleceğe yönelik göstergelerine göre vardığım sonuç doğrultusunda mevcut yapı içinde ileriki dönemlerde TL’nin döviz karşısında değer kaybetmesini, diğer bir ifade ile dövizde yükseliş bekliyorum” diye konuştu.
“Gelecek 10 yıl içinde döviz borçlanılmamalı”
Saydam, sırf ‘onun var, benim yok’ diyerekten gelecek 10 yıllık belli olmayan döviz bazında borçlanılmaması ve mevcut borçları döviz ise bunu bankası ile görüşüp dövizin kurunun hangi dereceye kadar yükselmesi durumunda TL’den avantajlı olduğunu iyi öğrenmesi konusunda vatandaşı uyardı.
Saydam, borçlanılması gerekiyorsa da ve uzun vadede borçlanılacaksa TL borçlanılması gerektiğini, vatandaşın hâlihazırda ödeme güçlüğü çekmekte olduğu kredisi varsa ve de elinde kullanmadığı varlıkları varsa bu varlıkların satışını yapıp borçlarını olabildiğince hafifletmesi gerektiğini söyledi.
Dövizin son 36 ayda yüzde 100 yakın artış performansı gösterdiğini kaydeden Saydam, “Vatandaş, hele de döviz geliri yoksa gerekmediği sürece, gösteriş amaçlı tüketilen lüks maddeler için böyle bir konjektörde gelecek 10 yıl içinde kesinlikle döviz borçlanmamalıdır” dedi.
Ergün: TL faizleri üzerinde piyasanın baskısı var
Ekonomist Necdet Ergün, Suriye’deki gelişmelerin ve Türkiye’deki referandum belirsizliğinin bugünlerde dövizin yukarı doğru hareketinde önemli etkisi olduğunu kaydetti.
Dövizin yukarı doğru hareketinde bir miktar da ABD faiz politikasının etkisi olduğunu söyleyen Ergün, “genel olarak önümüzdeki dönemde TL’nin döviz karşısındaki seyri, global ekonomi-politiği dış dinamikleriyle (daha çok ABD faiz artırımı), bölgesel (özellikle Suriye ve terör) sorunlara ve referandumun sonucuna göre şekillenecek gibi. Haliyle, defacto TL para sahasında olan Kuzey Kıbrıs ekonomisi de TL’nin olumlu-olumsuz seyrine göre etkilenecektir” dedi.
“Referandumdan ‘EVET’ çıkarsa dövizde baskı azalır”
Türkiye’deki referandumdan “EVET” çıkması halinde döviz üzerindeki baskının azalacağını ve TL’nin bir miktar değerleneceğini kaydeden Ergün, şunları söyledi: “ ‘EVET’, Türkiye ekonomisine uzun vadeli istikrar ve yönetimde-icraatta önemli avantajlar sağlayacaktır. Türkiye ekonomisi başkanlık rejimiyle birlikte önümüzdeki 10 yılda 3 trilyon USD’lik (2050’de 5,5 trilyon dolarla dünyanın 11.büyük ekonomisi olma yolunda) bir hacme ulaşabilir. Çünkü Türkiye, coğrafik olarak doğu-batı ve kuzey-güney hattının ortasında çok stratejik bir köprü ekonomisidir ve önümüzdeki dönemde muhtemelen Türkiye AB-Asya-Afrika üçgeninde merkez ekonomi-politikaları uygulayacaktır. Türkiye, bir çok sektörde bölgesel değil, global hup olma gücüne kavuşuyor. Türkiye, havayolu-deniz yolu-yakın gelecekte Çin’in TEK YOL projesiyle demir yolunda-enerji hatlarında, turizmde, finans sektöründe, bazı sanayi sektörlerinde ve ticarette ciddi bir HUP ekonomisi haline geliyor. Yerli ve yabancı yatırımcılar, global para-sermaye piyasaları bu potansiyelin farkında ve bunu yakın gelecekte kimse durduramaz ve muhtemelen piyasalar artan bir ölçüde bunu satın alacak ve Türkiye ekonomisi önümüzdeki dönemde iç ve dış terörden dolayı çok fazla baltalanmazsa oldukça hızlı bir büyüme sürecine girecek.
“‘HAYIR’ çıkarsa döviz üzerinde baskı artar”
Ergün, referandumdan ‘HAYIR’ çıkması halinde ise döviz üzerinde baskının artacağını kaydetti.
Ergün, “Sanırım, istesek de-istemesek de siyaseten bir belirsizlik ve Erdoğan’ın şahsında şekillenen AKP ve siyasi güç önce içte sonra da dışta sorgulanmaya başlar ve haliyle erken seçim talepleri dahil öngörülemeyen yeni belirsizlikler gündeme gelebilir. Referandumdan hayır çıkması halinde bu hem ekonomik büyümeye olumsuz yansır hem de TL üzerinde baskı artar” dedi.
