ABD kaya petrolünün arzı artmasından Avrupa, Japonya ve Çin’ deki büyüme düşüşünün talep azalması sonucu üretimdeki artış ve talepteki yavaşlama ile oluşa arz fazlası petrol fiyatlarının 2014 yılının ikinci yarısında 110 dolardan 55 dolar seviyelerine kadar düşmesin neden oldu. Düşük petrol fiyatları sonuna ayaklaştığımız 2015 yılı içinde de düşmeye devam edip 50 doların da altında fiyatlar görüyoruz.
Petrol fiyatlarındaki düşüşün bizim gibi enerjide dışa bağımlı ülkeleri olumlu beklentiler içine itti. Çünkü büyümenin önünde engel olarak duran dönem cari açık düşen petrol fiyatlarıyla aşağı inecek beklentisi hâkim oldu. 2014 yılında 11.7 milyon dolar olan ödemler dengesi açığımız 2015 yıl sonu itibariyle kapanacağı öngörülmektedir. Bu durum enerji fiyatların düşüşü ile öğrenci potansiyelinin artmasından kaynaklanmıştır.
Ocak 2015 ayından sonuna petrol fiyatlarında devam eden düşük seyre rağmen cari açıkta petrol fiyatlarından kaynaklı ümit edilen iyileşme sağlanamadı. Bunun değişik birtakım nedenleri olmasına karşın değer kaybeden Türk Lirası petrol fiyatlarına dolayısıyla enflasyona olumlu etki yapmasını engelledi.
2015 yılının verilerine bakıldığında 2014 yılının verileri ile ortalanma 108.7 dolar seviyesinde olan petrol fiyatlarının bu yılın ortalama 52 dolara düşmesinin KKTC’nin enerji ithalat faturasında ciddi bir iyileşme yaptığı görülmektedir. Net enerji ithalat faturasında bir düşüş söz konusudur.
Petrol fiyatlarındaki düşüş sadece cari açığa değil günlük yaşamımızı etkileyen diğer fiyatlara olumlu yansıması gerekiyor. Petrol fiyatlarındaki düşüşle birlikte benzinin, mazotun, gazın ucuzlaması ve dolayısıyla üretimin taşımacılığın maliyetinin düşmesi gerekiyor. Dolayısıyla enflasyonun da bu etkilerle gerilemesi gerekiyor. Tüketicinin ucuzlayan enerjiye enerjinin ucuzlaması ile yansıyacak diğer mallara olan fiyat avantajı ile daha az ödeme yapması bireylerde gelir artışı etkisi yapmalıdır.
Petrol fiyatlarındaki düşüş sevincini yaşadık. Bu sevinci yaşarken dolar yükseldi. Türk Lirası dolar karşısında büyük değer kayıplarına uğradı. Dolar TL. kuru Euro TL. paritesine göre fark yarattı. Dolar’ın Euro’ya karşı değerlenmesi petrol fiyatlarının ucuzlaması neticesinde bizlere yaratacağı fiyat avantajı kurlardan dolayı sınırlı kaldı. TL’nin dolar karşısında her %10 değer kaybı petroldeki 10 dolar düşüşten daha fazla kaybettiriyor.
Dolar Türk Lirası’na karşı değer kazanmaya devam ederse petrol fiyatlarının düşmesinden kazandığımız avantajın büyük bölümü doların değerlenmesi tarafından silinecek.
Bizi tek kurtaran dolar kurunun artmaması petrol fiyatlarının ise düşmesidir. Çünkü bizim sınırlı bir ihracat potansiyelimiz mevcut olup Dolar veya Euro cinsi ile gelirlerimiz azdır.
Dünyada yaşanan ve yaşanacak olan gelişmelerden kendimizi ancak ihracat gelirlerini yükseltmekle koruyabiliriz.
