Özmerter: Siyasi slogan için ideal “Ciğerci önemlidir”

Tabi bu yorumdan sonra Hasan Güngör ve Birdal Cihangir keyifli sabah kahvesi yerine (gave hazırdı ha hade), kuyudan ben de bir taş çıkarmaya çalışayım diyorum. Lafım milletveklili adaylarına. Sloganlar şahane. Goy bir resimcik, çak altına sloganı, çek besmeleyi bekle. “Üretici bizim için önemlidir” mesela güzel bir yorum, sarayönünde bir kahve fotosuyla tavsiye ederim, klasiktir. “Çiftçi önemlidir” bence bir sonraki slogan için ideal olur. Da… programın nedir? “Ciğerci önemlidir”. Bu bir şaka değil bu arada, benim için ciğer candır.

***

Şu Euro meselesi

Ekonominin temel kuralları üzerinden tartışalım konuyu diyorum. Kutuplaştırmadan. Konu Euro’ya geçme veya geçmeme değil zaten, Euro’ya çoktan geçilmiş, tek yapmamız gereken kafayı kumdan çıkarmak.

Emlak fiyatları, araba fiyatları, hatta yerli üretim bile dövize endeksli mi? Evet

Kuyudan çıkan rafta satılan domatesi sulayan su elektrikle mi, domatesin taşındığı kamyon ve tarlanın sürüldüğü traktörün mazotu dövize endeksli mi? Evet

Tapuda devlete ödenen harçlar, eletkrik bağlatmak isterseniz Elektrik Kurumuna ödenen harçlar Sterlin’in o günkü kuru üzerinden dövize endeksli mi? Evet.

Şirket sermayeni ve muhasabeni döviz tutabiliyor musun? Hayır.

Banka sermayeleri dövize endeksli mi?%80’lerin üzerinde ezici çoğunlukla mevduat döviz. Ama sermaye TL olmak zorunda. Bırak erisin döviz riskin karşısında, sür rulet masasına. Neyse, tabulara girmeyelim.

***

Biz bunları konuşurken sahadaki durumdan bir kesit alalım.

Ciğerci bir abim, canım ciğerim. Abi diyor, fiyatı artıramıyorum. Kimse alamaz. Pide fiyatları oldu 26 lira. İçindeki ciğeri azalttım. Napayım. Adamım olmasa dükkanı açmayacam bari maaşını çıkarayım. Asgari ücret bilmem ne kadar, yeter mi? Asla. 8,500 lira olsa bir haneye yeter mi? Asla. Ciğerci ödeyebilecek mi peki? Asla. Ne 7,000, ne de 5,000 ödeyemeyecek. Konunun siyasi pencereden çok önemi ve hassasiyeti var ama. Oy açısından. Ama biz bu arada artık ciğer değil 26 liraya pide yiyeceğiz. Açık kalabildiği kadar.

Gelelim bizim su dairesinin meselesine. Kıbrıs’ı güzel betimler bu deyim. Çözülemeyen sorunları anlatır. Sorunları çözemeyenleri anlatır daha doğrusu. Euro’ya geçiyor muyuz geçmiyor muyuz? Toros’lara yakınsan geçmiyoruz, Trodos’lara yakınsan geçiyoruz seviyesine indirilmeye çalışılmasına müsade etmemeliyiz. Türkiye candır. Toplumu bölmek için malzeme bulunur mutlaka meraklılarına, başka yerden yakın. Ama siyaseti bu Euro konusuna meze yapana çok dikkat etmek lazım. Bizim ciğerci tehlikede. Konu ciddi arkadaşlar.

***

Euro’ya geçsek miii geçmesek mi? Euro’ya çoktan geçildi zaten, geçelim bu kutuplaştıran muhabbetti. Gelelim çözüme. Şirketlerin riskleri hangi para biriminden oluşuyorsa o para biriminden sermaye ve muhasebe tutsunlar, kendi rızklarını rulet gibi kur riski masasına sürmesinler. Kur riskinden arınmış şirketler daha güçlü kalır, maaşlarını daha rahat öder, hatta döviz olarak öder, gerçek kazanç üstünden vergisini çatır çatır öder kaçamaz, ekonomide istihdam sağlar, daha kolay planlama yapar, daha uygun fiyatlardan mal satabilir.

****

Sonra birçok işletme için Türk Lirası doğru para birimidir. Neden Euro’ya zorlayasın ki? Bırakın her şirket kendisine uygun birimden sermayesini tutsun, muhasebesini yapsın. Bazı şirketler için doğru muhasebe birimi yabancı paradır. Bırakın işini o para biriminden yapsın riskini korusun. Gölge etmeyin yeter.

Son bir not:

Elektrik dövize endeksli, siyasi olarak fiyat artırılamadığı için elektrik kurumu zararda. Ama dövize endeksli mi? Evet. Seçim sonrası artış olunca daha net hissedeceğiz. Şu an elektrik fiyatlarında damping var tadını çıkaralım. Faturası sonra gelecek.

Emre Değirmencioğlu’nu @EmreDegirmenci5 takip etmenizi öneririm. Kıbrıs’tan dünya ekonomisini daha iyi yazan yok. Bu da net.