Uzman Psikolojik Danışman
Yoğun bir iş gününün ardından tükenmiş ve kolunuzu dahi kaldıramayacak kadar yorgun hissediyor, eve gidip sadece rahatlamak ve dinlenmek istiyorsunuz. Kapıdan giriyorsunuz ve sizin ufaklık heyecanla yanınıza koşuyor “Anne! Baba! Hadi oynayalım!” Her ne kadar dinlenmeye ihtiyacınız olsa da “hayır!” cevabını vermeden önce iki kere düşünmenizi tavsiye ederim.
Evet, çocukların kendi başlarına ve yaşıtları ile oyun oynamaya ihtiyaçları var ancak anne ve babalarıyla birlikte geçirecekleri oyun zamanı çok özel ve önemli onlar için. Eğer internette küçük bir araştırma yaparsanız ebeveynle geçirilen oyun zamanının çocuklar için neden önemli olduğuyla ilgili yayımlara kolaylıkla erişebilirsiniz. Oyun, çocuklarınızla aranızdaki bağı geliştiriyor, onların dünyasına girmenize ve onları tanımanıza yardımcı olurken yeni beceriler kazanmalarına yardımcı oluyor, dahası birlikte eğlenceli zaman geçiriyorsunuz. Oyun, özellikle kendini sözel olarak ifade edebilme becerisi henüz gelişmeyen okul öncesi dönemdeki çocuklarınızın kendilerini ifade edebilmeleri için harika bir araç. Yani oyun siz sevgili ebeveynler için onların dünyasına giriş bileti!
Oyun derken, fiziksel ve zihinsel olarak aktif zaman geçirilerek yapılacak olan aktif etkinliklerden bahsediyorum. Teknolojik aletler karşısında, pasif bir şekilde ekran önünde oturarak zaman geçirmekten bahsetmediğimi vurgulamak isterim! Elbette teknolojiye karşı değilim ancak oyun zamanı söz konusu olunca teknoloji ikinci planda kalmalı!
“Anne ve baba arasında fark var mı?” diye merak ediyorsanız, yanıtım evet! Babalar çocuklarıyla fiziksel oyunlar oynarken anneler daha çok yönlendirilmiş ve sözel oyunlar konusunda ustalar. Çocuklar babalarıyla oyun oynarken daha fazla eğleniyorlarmış gibi görünseler de her iki oyun tipi de çocukların gelişimlerinde önemli bir role sahip.
“İzin verin çocuklarınız üretsinler!”
Yapılan araştırmalar sadece fiziksel oyunun değil hayal gücü kullanımını gerektiren oyunların da çocukların sağlıklı gelişiminde önemli bir etkiye sahip olduğunu ortaya koyuyor. Hayal ürünü oyunlar kendini kontrol edip düzenleme ve yaratıcılık becerilerinin gelişimi için çok önemli; dahası gerginlik seviyesi azalırken tatmin olma süreci uzuyor, empati becerisi gelişiyor çocukların. Çocuklar oyuncaklarla farklı oyun senaryoları kurup bunları başka çocuklara ya da size sundukları zaman çok yönlü bir perspektif geliştirmeleri de sürecin doğal bir sonucu oluyor. Oyunlarda farklı rollerde yer almaları çocukların iletişim kurma, problem çözme gibi farklı sosyal becerileri öğrenmelerini de kolaylaştırıyor.
Aile Oyun Zamanı!
“Çocuklar anne ve babalarıyla zaman geçirmek için can atarlar. Bu onlara kendilerini özel ve değerli hissettirir. Tüm ailenin birlikte oyun oynayacakları zamanlar dışında oyun zamanları anne ve baba olarak bire bir her çocuğunuzla ve grup olarak tüm çocuklarınızla birlikte oyun oynamayı da içermeli. Bunun için haftanın belli günlerinde bunu bir rutin haline getirmeli ve bu rutini korumak için çabalamalısınız.”
Çocuklarınızla geçirdiğiniz zamanda etkin olabilmeniz, enerjinizi ve dikkatinizi tamamen çocuklarınıza yönlendirebilmeniz gerekiyor. Bunun için oyun oynayacağınız zamanı ve ortamı özenle belirlemelisiniz. Tüm ailenin bir araya gelebileceği bir zaman belirleyin ve bunu bir gelenek haline getirin. Her hafta bir aile üyesi birkaç eğlenceli oyun alternatifi belirleyebilir ve ne oynayacağınıza tüm aile üyeleri oylama yöntemiyle birlikte karar verebilirsiniz. Önemli olan belirlenen oyunların çocuklarınızın yaşına uygun olması. Bu eğlenceli rutin aile bağlarınızın güçlenmesinde olumlu bir etki yaratacaktır. Dahası çocuklarınızın kazanmak-kaybetmek, sıra beklemek, adil olmak gibi sosyal becerileri de gelişecektir.
“Kaç yaşında olursa olsun çocuklarınızla oyun oynayın ve onları oynamaya teşvik edin. Oynamak asla bir zorunluluk olmamalı, oyun eyleminin özü eğlence, eğer keyif almıyorsanız nedenlerini anlamaya çalışmalısınız.”
Oyun yetenek geliştiren, belli kurallar sınırlarında iyi vakit geçirmeye yarayan bir aktivite. Eğer ufaklığın seçtiği oyunu oynamak istemiyorsanız ona farklı alternatifler sunarak bu paylaşımdan keyif almaya çalışmalısınız. Bu yaz hem bire bir hem de tüm aile birlikte oynayabileceğiniz, ilişkilerinizi güçlendirip sizi yakınlaştırırken çocuklarınızın da gelişimlerini destekleyecek birkaç oyun önerisi vermek istiyorum:
- Dünya ve Ay
Loş ya da karanlık bir odada sizin elinizde büyük bir fener ve ufaklığın elinde küçük bir fenerle yere ya da yatağa sırt üstü uzanın. Ufaklığın görevi tavanda büyük fener ışığını yavaşça hareket ettirerek dünyanın hareketini canlandırmak ve sizin görevinizse dünyanın etrafında küçük feneriniz ile küçük daireler çizerek ayın hareketlerini canlandırmak.
- Sanat için yiyecekler.
Buzdolabını açın, kendinize renkli ve farklı yiyeceklerden sanat malzemeleri hazırlayın. Büyük bir tepsi ya da tabak seçin. Havuçları, salatalıkları doğrayın, üzümleri ya da renkli meyveleri ve sebzeleri ilham için kullanın. İkiniz birlikte ya da ayrı ayrı içinizden ne geliyorsa yapabilirsiniz, mesela bir tren ya da doğal bir sanat çalışması. Peynirlerden bir evin pencerelerini, krakerlerden basamaklar, yoğurttan bulutlar yapabilirsiniz mesela- olasılıkların sonu yok.
Sanat çalışmanız tamamlanınca işin esas eğlenceli kısmı başlayabilir: Şaheserinizi yemek!
- Köpük balonlar.
Bir kabın içinde su ve bulaşık deterjanını karıştırarak kendinize bir sıvı karışımı hazırlayın. İçine biraz gliserin ya da mısır şurubu ekleyerek balonların dayanıklılığını arttırabilirsiniz. Çocuğunuz yüzük, soda halkaları, pipet ya da tabanını keserek çıkaracağınız bir plastik bardaktan kısacası iki ucu açık herhangi bir nesneden balonlar yapabilir. Her seferinde daha büyük balonlar yapmayı deneyin!
- Salonda kamp kurun.
Kamp alanları her zaman çok eğlenceli olmuştur, özellikle de salonun tam ortasındaysa! Minik bir çadırı kullanabilir ya da salondaki mobilyalara dikkatle tutturacağınız bir çarşafla kendinize bir çadır hazırlayabilirsiniz. Uyku tulumlarınızı yastıklardan hazırlayabilir ya da nevresim örtülerini içinde uyumak için kullanabilirsiniz. Gece evde fenerlerinizi kullanarak gerçek bir kamp etkisi yaratabilirsiniz.
- Müzik eşliğinde hikaye anlatın.
Çocuklar sizin hikaye anlatmanızdan büyük keyif alırlar. Kendinize bir müzik listesi hazırlayın ve müziğin akışına göre bir hikaye uydurun. Bu oyun çocuklarınızın müziğe olan ilgisini de arttıracaktır aynı zamanda. Basit bir müzik ritmi ve tanıdık bir hikaye ile başlayın, Peter Pan ya da Alice Harikalar Diyarında gibi. Hikayeye sadık kalmanıza ya da olduğu gibi hatırlamanıza gerek yok. Hikayedeki kahraman çocuğunuz olabilir ve arada tanıdık karakterler hikayeye girebilir. Dinozorlar ya da çocuğunuzun ilgisini çekecek başka kahramanlar da hikayede yerini alabilir. Arada durup çocuğunuza hikayeye eklemek istediği bir şey olup olmadığını sormayı da ihmal etmeyin.
“Her zaman gülümseyin, gülün ve çocuklarınızın gülmesini sağlayın. Sizlerle geçirecekleri bire bir oyun zamanı çocuklarınız için çok değerli, onların dünyasına girebilmek ve onları yakından tanıyabilmek için kaçırılmayacak bir araç. Oyun oynarken onların gelişip büyümelerine yakından tanıklık edeceksiniz!”
Damla Günsel
Uzman Psikolojik Danışman
