Bilgilerime biraz daha bilgi katmak için ekonomik bazda ufak bir araştırma gereği duydum. Ben İsrail-Türkiye meselesinin politik ve siyasi tarafını irdeleyeceğim. Benim için önemli olan konunun eko-politik kısmıdır. Birçok kişi Sayın TC Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı kendine bir kahraman olarak yaratmıştı. 2009 Davos zirvesinde “One minute” demişti. Sayın TC Cumhurbaşkanı Erdoğan bu cümleyle Türkiye-İsrail ilişkileri daha da alevlenmiş ve 2 yıl sonra da Mavi Marmara baskını ile alevler büyük bir ateş topuna dönüşmüştü. Doğu Kudüs’ün ilhakı ve 1964’teki Kıbrıs sorunuyla gelişen ortamında etkisiyle iki ülkenin diplomatik ilişkileri çok alt düzeylere düşmüş ve ilişkilerin normalleşmesi için Türkiye İsrail’e bazı şartlar öne sürmüştü.
1) One Minute’e sebep olan tavırlardan dolayı karşılıklı olarak özür dilenmesi.
2) İsrail’in abluka altına aldığı Gazze şeridinden çekilmesi.
3) Mavi Marmara gemisinde ölen ve yaralanan Türk vatandaşları için tazminat ve karşı davalarının geri çekilmesi.
Öne sürülen bu şartlardan henüz Gazze ablukasının kalkması sağlanmış değil fakat iki ülkenin Dış İşleri düzeyinde başlayan görüşmeler son şeklini almak üzeredir.
Yaptığım araştırmalar sonucu İsrail-Türkiye ‘den bu yıl sonu itibariyle 2.7 milyar dolar ithalat gerçekleştirecek. İhracatı ise 1.7 milyar dolar. Bu rakamlar çok ufak Türkiye’nin toplam 350 milyar dolar dış ticaret hacmi var. Böyle bir hacimde İsrail ile yapılan dış ticaret hacmi çok zayıf kalıyor.
Türkiye İsrail’e en çok taşıt aracı satıyor. Türkiye İsrail ile bu anlamda ticari ilişkisini çoğaltmak isterken petrol anlamında da daha fazla bir ilişkiye girmek istiyor. Bu yüzden de siyasi ve politik olarak Türkiye-İsrail ile ilişkilerini güçlendirmek istiyor. Aslında İsrail ile ticaret hacminin artması Türk Ekonomisi için çok önemli değildir. Toplam 750 milyar dolar olan Türk Ekonomisi içinde İsrail’in payı % 1.0 civarındadır. Esas önemli olan enerjidir.
İsrail Akdeniz açıklarında büyük doğal gaz rezervi buldu. Bu rezerv Türkiye’yi heyecanlandırdı. Bulunan bu gazın Avrupa’ya ulaştırılmasında Türkiye rol üstlenip gazın Avrupa’ya ulaştırılmasının Türkiye üzerinden olabileceği ihtimali ile ilişkilerin yumuşaması gerek. Hatta gazın Avrupa’ya ulaştırılmasında iki ülke büyük şirketleri birlikte çalışıyor.
Türkiye Rusya ilişkilerinin gerilmesi ile Türkiye doğal gaz konusunda alternatifler arar duruma gelmiştir.
Türkiye-İsrail yakınlaşması her iki ülkenin de çıkarınadır. İki ülkenin karşılıklı olarak stratejik çıkarları bu ilişkinin düzene girmesinden geçer.
İran ile ABD yakınlaşmasından İsrail güvenlik olarak rahatsız bunun için Türkiye ile İsrail ilişkilerinin normalleşmesi ABD tarafından destekleniyor. Sadece bu değil Doğu Akdeniz güvenliği açısından da bu önem arz eder.
İşte bu nokta da Kıbrıs sorunu da her zamanki gibi önem teşkil eder. Kıbrıs’ta bir çözüme ulaşılması durumunda bir yandan maddi anlamda Türkiye-İsrail ilişkileri ile boru hattı projesi hayat bulacak diğer taraftan ise Doğu Akdeniz’deki enerji güvenliği ve genel güvenlik sağlanacak. Ayrıca tüm bunlar yanında Türkiye’nin AB üyelik sürecinde Kıbrıs ayağı kalkacak. Bunun için Türkiye İsrail yakınlaşması önemli.
Ekonomik çıkarlar önde geliyor. Hamas Suriye’yi terk edince Türkiye’ye geçti. Türkiye yıllardır Hamas’a jeopolitik destek veriyor. Hamas Türkiye’de yıllardır faaliyet gösteriyor. Hatta Hamas yöneticisi Salih El Aruri Türkiye’de ikamet etmekte yani TC Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan ile Hamas Kıbrıs’lı tabirle REFİK’tirler.
İsrail Türkiye ile yapacağı anlaşmada Türkiye’nin Hamas’la ilgili ilişkilerini gözden geçirmesini istenmekte. Oysa Erdoğan diplomasiyle başaramadığı Ortadoğu’ daki etkinliğini örgütler vasıtasıyla başarmaya çalışıyor. Burada önemli olan şu İsrail Filistin yöntemiyle Gazze’nin yeniden inşası konusunda anlaşırsa Türkiye burada ekonomik olarak rol alacak fakat Türkiye’nin ekonomik çıkarlarını ne İsrail ne de Avrupa istemiyor. Bunun için İsrail Türkiye’ye Hamas ile ilişkilerini gözden geçirmesi talebini yaptı. Sayın Erdoğan bu konudaki kararını henüz netleştirmese bile buna benzer bir karar alacaktır.
Türkiye ile İsrail arasındaki ilişkilerin yeniden tesis edilmesi her iki ülkenin ulusal çıkarlarına ve jeopolitik akla uygundur. Günümüz ekonomik çıkarlarının çatıştığı gündür.
