Oksitosin Hormonu, primer olarak beyinde nöromodülatör görevi olan bir memeli hormonudur. Beyinde hipotalamusta sentez edilir ve arka hipofizden salınır. Oksitosin en fazla üremedeki rolü ile bilinir. Özellikle doğum esnasındaki ve doğum sonrasındaki rolü önemlidir.
Bazı uzmanlar tarafından “eğilim ve arkadaşlık hormonu” lakaplı Oksitosin Hormonu, insanların (ve diğer birçok memelinin) sosyal bağlarda, ilişki kurmakta, üremede, doğumda ve emzirmede rol oynadığı düşünülen en önemli hormonlardan biridir.
Amerikan Psikoloji Derneği’ne göre, oksitosin olumlu sosyal ilişkiler ve stresli koşullara yanıt olarak üretilen bir hormondur. Örneğin birisi stres altındayken, sosyal izolasyona maruz kaldığında veya mutsuz bir ilişkide yaşadığında, oksitosin Hormonu seviyelerinin daha yüksek olduğu bulunmuştur.
Oksitosin Nedir?
Oksitosin, peptit hormon ve nöropeptiddir, yani beyin de dahil olmak üzere organlara etki eden bir “kimyasal haberci” dir.
Oksitosin Hormonu , beyindeki hipotalamusta üretilir, genellikle “kontrol merkezi” olarak adlandırılır ve çoğunlukla hipofiz bezi tarafından salınır.
Hipotalamus, oksitosinin üretilmesi için sinyaller gönderdiğinde, oksitosin ya kan dolaşımına ya da beynin ve omuriliğin diğer kısımlarına salınır. Oksitosin reseptörlere bağlanır, başkalarına karşı nasıl hissettiğimizi ve davrandığımızı etkiler.
Erkeklerde Oksitosin
Genellikle kadınsı bir hormon olarak düşünürüz, ancak erkekler de oksitosin üretir mi?
Evet – başlangıçta sadece doğurma ve emzirme bağı nedeniyle kadınlarda bulunan bir hormon olarak kabul edilirken, şimdi hem erkeklerde hem de kadınlarda mevcut ve önemli olduğu bilinmektedir.
Örneğin, testislerde ve sperm hareketliliğinde testosteron üretimini destekleyerek erkek ve kadın üremesine yardımcı olur.
Aşk Hormonu Oksitosin: Duyguları Nasıl Etkiler?
Oksitosin Hormonuna neden “Aşk Hormonu” denir?
Sosyal bağ ve cinsel zevkin birçok yönünden sorumludur.
Kendimizi güvende, mutlu ve bağlantılı hissettiren durumlar, oksitosin, dopamin ve serotonin dahil olmak üzere birçok “iyi hormonu” serbest bırakma eğilimindedir.
Oksitosinin ayrıca endorfinle (afyon kimyasalları) benzerlikleri vardır, çünkü ağrı ve stres kaynaklarına tepki olarak vücudu yatıştırmak için daha fazla salınır.
Oksitosin Hormonu Nasıl Hissettirir?
Araştırmalar oksitosinin etkilerinin temel olarak “savaş ya da kaç” tepkisiyle bağlantılı olanların tersi olduğunu gösteriyor.
Oksitosinin daha yüksek seviyeleri, daha sakin hissetmek ve stresle başa çıkmakla bağlantılıdır.
Yeni araştırmalar, artmış oksitosinin potansiyel olarak cömertlik, affetme, güvenilirlik, sevinç ve güven duygularını da artırabileceğini düşündürmektedir.
Bizi dürüst tutarak ve başkalarına karşı olan şefkat ve empatiyi kolaylaştırarak, ilişkilerdeki sadakati ve tek eşliliği artırmaya yardımcı olduğu görünüyor.
Oksitosin Faydaları
Sosyal Bağ ve Sosyal İlişkilerin Kurulmasına Yardımcı Olur
Çalışmalar oksitosinin; pozitif, sakin, iyilik duygularıyla iyi ilişkiler sürdürmeyi, sosyal davranışları, bağları ve hatta sadakat duygusunun temelinde yer alır.
Sosyal temas, insanlarla ilişki içinde olmak oksitosin hormonunun daha çok salınmasına sebep olur.
Hormon ayrıca “olumlu geri bildirim döngüsü” üzerine çalışır. Sosyalleşmemizi sağlar, bu da üretimi daha da arttırır ve başkalarıyla ilişkiler kurmamızı sağlamaya devam eder.
Oksitosin Stresle Başa Çıkma Yetisini Artırır
Düşük stres zamanlarında da çalışmasına rağmen, oksitosinin yüksek stres zamanlarında arttığı görülmüştür.
Son zamanlarda yapılan bazı araştırmalar, zayıf sosyal ilişkileri olan kişilerin, daha iyi ilişkiler kuranlara nazaran hem oksitosin hem de stres hormonu kortizol düzeylerinin daha yüksek olduğunu bulmuştur.
Dışarıdan hormon takviyeleri uygulanması, bir tür doğal tampon görevi gören stres reaksiyonlarını hafifletmeye yardımcı olur. Stres altında olan kişilerin daha iyi sosyal bağlar kurmasını sağlayabilir.
Oksitosin ayrıca sinir sistemini doğum da dahil olmak üzere stresli durumlar karşısında kapanmasına karşı koruyabilir.
Bazı hayvan çalışmalarında, oksitosin ile tedavi edilen stresli hayvanların, tedaviden sonra depresyon, anksiyete veya kardiyak stres belirtileri göstermediği görülmüştür.
Oksitosin, başkalarından yardım isteme motivasyonunu artırarak, insanların daha fazla güvenlik, sevinç ve sevgiye yol açan fırsatlar bulmasına yardımcı olabilir.
Doğumu Kolaylaştırır
Oksitosin Hormonu doğum sırasındaki doğum kasılmalarını güçlendirir ve doğumdan sonra kanamayı kontrol etmeye yardımcı olur. Ayrıca, doğumu hareket ettiren kimyasallar olan prostaglandinlerin üretimini de kolaylaştırır.
Reçeteli / sentetik formda, doğumu indüklemek (uyarmak) veya süreci hızlandırmak için kullanılabilir. En yaygın kullanılan form, doğum sırasında hastanedeki kadınlara yaygın olarak verilen ilaç Pitocin markasıdır.
Oksitosinin Yaşlılık ve Obeziteye Karşı Etkilidir
Hayvan çalışmalarına göre, yüksek oksitosin salınımı, hızlandırılmış yaşlanma belirtilerine karşı koruma ve kas hücreleri de dahil olmak üzere yaşlı doku kök hücrelerinin daha iyi rejenerasyona (Harap olmuş bir dokunun kendini yenilemesi, tamiri.) karşı koruma sağlar.
Oksitosin enjeksiyonları yaralanmaların daha çabuk iyileşmesine, kemik sağlığında iyileşmeye ve obezitenin önlenmesine yardımcı olur. Bazı hayvan çalışmaları, oksitosin uygulamasının, beynin gıda ile ilgili ödül devresini azalttığı görülmüştür.
Kaynak: Oksitosin Hormonu (Aşk Hormonu): Oksitosin Nedir ve Ne İşe Yarar?
