UMUDU YOK: Batık bankalardan tahsil edilemeyen alacaklarla ilgili “umutsuz” olduğunu söyleyen Mungan, bu konuda iddialı olmadığını söyledi. Mungan, Şirketler Mukayyitliği’nin tahsilat yetkisini Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu’na devredebilecek bir yasayı gündeme getirdi
“SADECE MAAŞ ÖDÜYORUZ”: Maliye Bakanlığı’nın tek görevinin memura maaş ödemek olmadığını söyleyen Mungan, “Ancak, memur maaşlarını ödeyip, diğer ödemeleri aksattığımız için üzülüyorum” dedi
İSTİHDAM YOK: 2013 yılında devlette kadrolu ve geçici memur alınamayacağını söyleyen Maliye Bakanı, bunun gerekçesini ise bu yıla ait olan istihdam kotasının geçmiş hükümet döneminde ilk 3 aylık dönemde kullanılmış olması ile açıkladı
Maliye Bakanı Zeren Mungan, ekonomide hedeflerinin cari harcamaları ülke kaynaklarından karşılayarak, Türkiye’den gelecek kaynakla yatırım ayağını çeşitlendirmek olduğunu söyledi.
Mungan, çok ciddi tasarruf tedbirleri aldıklarına dikkat çekerek, bunları en üst düzeyde yapma hedefinde olduklarını açıkladı.
2013 yılında devlette kadrolu ve geçici memur alınamayacağını söyleyen Maliye Bakanı, bunun gerekçesini ise bu yıla ait olan istihdam kotasının geçmiş hükümet döneminde ilk 3 aylık dönemde kullanılmış olması ile açıkladı. Maliye’nin tüm kesimlere karşı sorumluluğu bulunduğunu söyleyen Mungan, bu sorumluluk bilinci ile hareket edeceklerini belirtti.
“Tek görevimiz sadece maaş ödemek değil. Tüm kesimlere karşı sorumluyuz…”
Maliye Bakanı Zeren Mungan, maaş ödemeleri ve 13. maaş ödemeleri konusuna değinerek, bu konuda bir sıkıntı bulunmadığını belirtirken, tek görevlerinin sadece maaş ödemek olmadığının altını çizdi.
Mungan, memur maaşlarına ödemelerini yerine getirirken, diğer ödemeleri yapamadıkları için de üzüntü duyduklarını ifade etti.
Mungan konuyla ilgili şunları söyledi:
“Maaş ödemelerinde bir sıkıntı yok, 13. maaş ödemelerinde de sıkıntı yoktur. Bütçede öngörüler vardır, bunları yerine getireceğiz. Ancak bizim tek görevimiz maaş ödemek değildir, bizim sorumlu olduğumuz çok geniş kitleler var, en küçük esnaftan, yatırımcıya, müteahhide kadar her kesimden ödeme yaptığımız, mükellefiyet altında olduğumuz kesimler var.
Hepsine, memura çalışana karşı sorumluluk taşıyorsam, yine tüm mal ve hizmet aldığım kişilere de aynı sorumluluğu taşıyorum. Zaman zaman üzülüyorum, memur maaşlarını yerine getirip, diğer ödemeleri aksattığımızdan dolayı.
Tüm kesimlere denge içinde bir ödeme yapma gayreti içindeyim. Bütçe yasasında kime ne kadar ödeme yapılacağı belirlenmiştir. Bu çerçevede üzerimize düşeni yapacağız. Geçmiş döneme ilişkin hiçbir yorum yapmıyorum, yapmayacağım.”
“Hedefimiz, cari harcamaları kendi iç kaynaklarımızdan karşılamak…”
Türkiye ile ekonomik ilişkiler konusunu da değerlendiren Mungan şöyle devam etti:
“KKTC-TC ilişkileri çok önemli ilişkiler ve KKTC için önemli bir yeri var. Şu anki koşullarda, KKTC’de ciddi bir anlamda bir şey yapabilmeniz oldukça zor.
Bizim temel hedeflerimizden biri, cari harcamalarımızın kendi iç kaynaklarımız ile karşılanmasıdır. Bu bir süreç meselesidir. Yıllar itibari ile bunları düşük seviyelere indirerek, sonunda sıfırlamayı hedefliyoruz.
Türkiye Cumhuriyeti’nden gelen kaynakları, yatırımlara kullanmak esas hedeftir. Üzülerek söylüyorum, şu anki uygulamalarda KKTC kaynaklarından yatırımlar için ciddi bir para ayıramıyoruz. 30-35 bin TL ayırabiliyoruz. Ek mesai olarak ödediğimiz para bunun yaklaşık iki katı… Bu sürdürülebilir değildir. Hiçbir ülkede bunun böylesi bir örneği yoktur.”
“Ciddi tasarruf önlemleri aldık”
“Cari harcamalarla ilgili yapılabilecek en üst düzeyde tasarrufu sağlamaya çalışacağız. Ekonominin büyütülerek, gelirlerin geliştirilmesini hedefliyoruz. Kaynaklarımızın, cari harcamalarda kullanılması ve yerel kaynaklarımızla yatırım yapabilir bir ülke haline gelebilmeyi düşünüyoruz. Ciddi tasarruf önlemlerimiz var” diye konuşan Maliye Bakanı Mungan, bu konuda atılan adımlara ilişkin de somut örnekleri paylaştı.
Mungan, tasarruf tedbirleri çerçevesinde alınan bazı kararlara ilişkin örnekleri şu sözlerle anlattı: “Resmi hizmet araçları ile ilgili çok ciddi çalışmalar yaptık, her aracın arkasında eğer uygun koşullarda görmezseniz, mesai saatleri dışında görürseniz Alo Maliye 124’e bildirilmesi hususunda düzenleme yaptık, araçların arkasına stiker koyduk. Resmi Hizmet Araçları’nın kullanılmasını çok ciddi kontrol altına aldık.
Bir kısım bakanlıklarda çok sayıda özel plakalı araçlar vardı, özel plaka olunca da vatandaş görmüyor. Çeşitli yerlerde kullanılıyordu. Özel plakaları Resmi Hizmet Aracına dönüştürülmesi için girişim yaptık, çok az sayıda özel plakalı araç kaldı. Bakanlıklardan başlamak üzere yöneticilerin de Resmi Hizmet Araçları’nı kullanmaması istendi.
Ben de, diğer bakan arkadaşlar da evine giderken kendi özel aracı ile gidiyor, özel işlerini kendi araçlarımız ile yapıyoruz. Bazı bakanımız çok uzak yerden geldikleri için bazı riskleri göz önünde tuttuğumuzdan dolayı kullanmalarına imkan tanıdık.
Ben bana ait Resmi Hizmet Aracı’nı Tarım Bakanlığı’nda bir araç arızalı olduğu için oraya verdim, ben Resmi Hizmet aracı olan Citroen Berlingo ile Bakanlar Kurulu’na gidiyorum. Öncelikle bizim topluma karşı örnek olmamız gerekiyor.
Önce biz Kamudaki yetkili makamlar, bu tedbirleri almak, bunları uygulamak ve göstermek zorundayız. Bakanlar Kurulu’nun aldığı kararla çelenk, çiçek, kart, kartvizit uygulamalarını kaldırdık. Daha önce müdür, bakana, bakan diğer bakana, bayram kartları v.s gönderirdi. Üst düzeyde kişilerin hediye kabul etmesi olmamalı. Ben de çiçek de dâhil hiç bir şey kabul etmiyorum.
Çoğu zaman kırıcı oluyoruz belki, ziyaretçiler elinde paket ile geliyor, ama kabul etmiyoruz. Kalıcı ve algıları değiştirici kararlar almak zorundayız. Bunları yapmazsak, toplumun vergi ödemesini bekleyemeyiz.”
“Kayıt dışı ekonomik ile mücadele ana gündemimiz…”
Hükümetin iki önemli kararı bulunduğunu söyleyen Zeren Mungan, bunlardan en önemlisinin kayıt dışı ekonomi ile mücadele olduğunun altını çizdi.
Mungan, “Hükümetimizin ve Maliye Bakanlığımızın aldığı iki önemli karar var. Biri Kamu Reformu, diğeri ise Kayıt dışı ekonomi ile mücadele” dedi.
Mungan şunları söyledi:
“Bu plan, toplumun dönüşüm sağlayacağı planlardan biridir. Kayıt dışı diyoruz ama tüm alanları düzenleyecek bir planlamadan bahsediyoruz.
Bu planla örneğin, üniversitelere verilen burs sayılarının düzenlenmesini öngörüyoruz ve bu kaynakların belirli bir kısmını ara eleman yetiştirmek üzere meslek okullarına yönlendirilmesi ve meslek okullarına giren gençlerimizin okuldan mezun olduktan sonra kendilerine 60-100 bin TL arası bir kaynak sağlayacak bir program hedefliyoruz. Hem işsizliği önleme, hem de nüfus hareketliliğini de önleyici bu tür tedbirlere ihtiyacımız var.”
“3’lü kararnameler gündemde…”
Maliye’nin daha sağlıklı bir işlev olabilmesine olanak sağlamak amacıyla alınan bir takım düzenlemeler ve kararlar bulunduğunu ifade eden Zeren Mungan, amortisman oranlarının düzenlenmesinden, ithalat-ihracatta birtakım düzenlemeler yapılmasının da gündemlerinde bulunduğunu, toplumda hassasiyete neden olan 3’lü kararnameler konusunda da hassas davranacaklarını kaydetti.
Mungan konuyla ilgili detayları anlattı:
“Vergi ile Vergi Usul Yasası, kurumlar vergisinin düzenlenmesine yönelik eylem planımız var. Vergi Usul Yasası’nın çalışmalarını sürdürüyoruz, 30 Eylül itibarı ile kapsamlı bir değişiklikle hayata geçireceğiz. Geçiş hükümeti döneminde yaptık, amortisman oranları 1968 yılından beri değişmemişti. Amortisman oranları iki ay öncesine kadar uygulanıyordu. Bu oranları düzenledik, pratik uygulamalarla ilgili de hayatı kolaylaştırıcı uygulamalara da ihtiyaç var, bunlar için de ithalat-ihracatta bir takım düzenlemeler de yapılmıştı.
Kamu reformu, nüfusla ilgili de kamu reformu kapsamında çalışanların daha verimli çalışmaları için, kıdem, terfi gibi uygulamaların yapılabilmesi için ihtiyaçlar var.
3’lü kararnamelerle ilgili de ciddi düzenleme düşüncelerimiz var. Yeni hükümet oluşumunda da oldukça sınırlı atamalar yapılması ve bazı atamaların da eğer değişiklik yapılacaksa da, önceki müşavirlerin göreve getirilerek düzenleme yapılması düşüncesi var.
Yeni bir maliyet çıkarılmaması yönünde bir düşüncemiz var…”
“İstihdam hakkımız bulunmuyor”
2013 yılında bir kişi bile istihdam yapılamayacağını vurgulayan Mungan, bu kotanın yılın ilk üç ayında doldurulduğuna dikkat çekti.
Mungan, “2013’te tek bir istihdam hakkımız yok. Son kişiye kadar Haziran ayından önce 2013’ün ilk çeyreğinde kullanıldı” dedi.
Mungan, UBP hükümetinin yılın ilk üç ayında, 360 istihdam yaparak kotayı doldurduğunu söyledi.
Mungan devamla şunları söyledi:
“Sıkıntılı olan durum şu ki, her yıl 360 kişilik istihdam kotası var. 360’lık kota ilk üç ayda dolduruldu. Normalde, istihdamı yıl içinde yaparsınız ve bir takım ortalama değerlerle bütçeye katkı koyarsınız.
İlk üç ayda istihdam olduğu için öngörülenin üzerinde bir personel artırımına neden oldu. Bütçe üzerinde ciddi bir sıkıntı yaratıyor.
“Bu ciddi bir yük, bunu ortadan kaldıramazsınız, insanlar istihdam edildi. Görevlerinin başındalar, ödemek zorundasınız, angarya da çalıştıramazsınız. Ama hemen önümüzde okullar açılıyor, öğretmen ihtiyacı var. Bu ihtiyaç için verdiğimiz yetkiler 2014 yılı yetkilerinden kullanıldı. Verdiğimiz yetkileri o 360 sayısından düşeceğiz.
2014’e başlarken hanemize eksi yazılarak başlayacağız. Öğretmensiz okullarımız vardı. Eğitim Bakanlığı’nın talebi doğrultusunda geçici öğretmen alabilmek için Kamu Hizmeti Komisyonu’na yetki verdik. Eğitim Bakanlığı ile vardığımız mutabakat gereği, olduğunca objektif koşullarda geçici öğretmen alınacak. 2014 başlarında da normal atama olarak yapılacak.”
“Geçici memur almayı öngörmüyoruz”
“Geçici memur alımını yapmayı da öngörmüyoruz” diyen Maliye Bakanı Zeren Mungan, “Ciddi ihtiyaç alanları belirlenerek, kadrolu belirli sınavlardan geçerek başarılı olanların da istihdam edilmesi mümkün olabilecek. Bu hem ülkedeki istihdam yönündeki adaleti sağlamak açısından önemli hem de kamu hizmetlerinin daha nitelikli olması açısından önemli” dedi.
“Maliye halkın hizmetkarıdır”
Vergi beyanlarının denetimi konusunda ne gibi bir çalışma yapılacağı yönündeki soruyu da yanıtlayan Mungan, “Maliye, halkın hizmetkarıdır. Halk adına tahsilât yapan bir kurumdur. Kamunun tüm kurumlarımdan alacaklarının emanetçisidir. Emaneten bir insanlardan belli kaynakları alıyoruz, ve onlar için bu kaynakları kullanıyoruz. Ama bu kaynakları da adilce ve hakça toplamalıyız” dedi.
Mungan vergi politikası ile ilgili şunları söyledi:
“Vergi sistemimizde esas olan beyandır. Dolaylı- dolaysız vergiler konusunda ciddi bir sıkıntı var, %70-% 30 civarında bir sıkıntı var. Direk vergileri artırmamız lazım, dolaylı vergileri de birbirine yakın seviyeye getirmek lazım. Gelir ve Kurumlar vergisinde de esas olan beyandır.
Biz KDV ve Payeyi, gününde isteriz. Bunun için de ne gerekirse yaparız, takipçisiyiz. Çünkü bu iki kalem, kişilerden Devlet adına kesilen ve emaneten tutulan paraların devlete yatırılmasını gerektirir. Diğer normal kar faaliyetlerindeki vergilerde ise esas olan beyandır. Ama düşünün ki 2-3 sene beyan vermeyen bir kişi, ihtarname gönderildiği halde vergi vermiyor. Devlet, doğrudan bundan sorumludur ve resen vergi gönderiyor.
Bu devletin görevidir, vergisini ödeyen kişilere haksızlık etmiş olursunuz. Resen veya ikmalen uygulanırken, bir belirleme yapacaksak bir takım dayanaklarımız olmalıdır. Kişinin ithalat miktarları, dışarıya satış miktarları, kredi kartı dökümleri gibi verilere ulaşmamız gerekir, bir takım dayanaklarımız olması lazım.”
“Vergi barışını sağlayabilmek, insanların kamuya olan inancını artırabilmeyi hedefliyoruz”
“Vergi ile ilgili bir tespite itiraz konusunda da bir komisyon kurmayı hedefliyoruz. İtirazın objektif koşullarda değerlendirilmesinde ciddi soru işaretleri bulunuyor. Şu anda yasada yok, inisiyatif kullanarak bir ekip oluşturarak itirazların değerlendirilmesi için çalışma yapıyoruz. Benzer uygulamayı Tecil uygulamasında da yaparak, bir komisyon oluşturacağız. Maliye Bakanı’nın eğer isterse herhangi bir kişiye vergisini 24 ay vadesiz taksitlendirme yetkisi var. Çok büyük ve anlamsız bir yetki, fazla verilmiş bir yetki. Ben bunun doğru olmadığını gördüm, çünkü kişisel duygularınızla davranıp yapabileceğiniz bir durum. Tek bir Tecil kâğıdı imzalamadım. Tamamen kaldırmayı düşünüyordum, ama mümkün olmadığı yönünde uyarıldım. Bu konuda üç kişilik bir ekip oluşturduk, onlar standart formlar geliştirip belli kriterler koydular ve bu kriterler çerçevesinde bir tecil talebiniz varsa başvuru yapıyorsunuz, inceleniyor, üçünün de onayı lazım, ikisi onay verirse olmuyor.
Onaylandıktan sonra daire müdürü, müsteşar onaylıyor en son da mecburen ben imza atıyorum, çünkü yasa öyle diyor. Bu tür düzenlemeler yapmak zorundayız. Topluma adaletli, eşit davrandığımızı söylemek ve anlatmak zorundayız. Vergi barışını sağlayabilmek, insanların kamuya olan inancını artırabilmeyi hedefliyoruz. Doğrudan vergileri artırmamız gerekiyor bunun için de ekonomiyi büyütmemiz lazım. Vergi vermeyenlerden vergilerini toplamak zorundayız.”
“İlk 3 yılda ekonomide nefes almayı hedefliyoruz”
“Vergi oranlarının düşürülmesi, yasaların düzenlenmesi, diğer uygulamalar bir süreç içinde yürütülmeli. Bir bütçeniz var, yaratmak zorunda olduğunuz bir gelir var, bu gelirlerde de ciddi gelir kayıplarına yol açmayacak şekilde bunları hayata geçirmek gerekiyor. Temel hedefimiz şu, ekonomiyi büyütmek için ne gerekiyorsa yapılacak. Vergi ile ilgili düzenlemeler yapılacak, Kamudaki hizmetler ve verim artırılacak.
Kayıt dışılık ortadan kaldırılacak. İnanıyorum ki tüm bunların yapılması ile ilk 3 yılda nefeslenme sağlanacak. Bu anlayışla devam etmesi durumunda da 10. Yılında da farklı bir KKTC görmek mümkün olabilecek. Bu süreç Türkiye ile işbirliği içinde yapılması ihtiyacı var.”
“Batık bankalarla ilgili umudum yok”
Daha önce görevde bulunan Maliye Bakanları’nın batık bankalardan tahsili yapılamayan alacaklar konusundaki “mutlaka alınacak ve bununla hem kamu bankalarına olan devlet borçları kapatılacak hem de faiz oranları aşağıya çekilecek” açıklamalarını da değerlendiren Mungan umutsuz konuştu.
Mungan batık bankalarla ilgili şunları söyledi:
“Bu konuda büyük konuşmak istemiyorum. Çünkü yıllar geçti üstünden, oldukça eskidi bu konular. Bunlarla ilgili yapılması gerekenler var, çaba harcayacağız, ama ben buralardan elde edilecek paralarla dönüşüm yaşanacağı, ciddi kaynaklar geleceği konusunda büyük soru işaretlerim var.
Bu yöndeki söylemlere saygı duyuyorum ama gerçekçi davranmak zorundayız, yapacak çok şey var. Gerçekten dönüşüm sağlamak için yapılacak çok iş var. Bu konu da, yapılacak olanlardan biri, üzerine gideceğiz.
Bir kısmının Tasarruf Mevduatı Fonu’na aktarılarak onun üzerinden yapılandırılması ile ilgili, burada temel sıkıntı Şirketler Mukayyitliği’nde yürütülmesi ile ilgiliydi, bunların sürdürülmesinde gerek teknik kadroların yetersizliği gerekse uygulamadaki sıkıntılar nedeniyle sorunlar yaşandı.
Bunların Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu bünyesinde yapılacak bir takım uygulamalarla daha etkin şekilde çözülmesinin mümkün olduğunu düşünüyorum ama büyük şeyler söylemek istemiyorum. Çünkü bu konuda çok büyük umutlarım yok.”
“Arazilerin kiralanması konusundaki talepler objektif şekilde değerlendirilecek”
Geçmiş hükümet döneminde dağıtılan ve Siber Siber hükümeti döneminde iptal edilen arazilere ilişkin de konuşan Mungan, bu konuda izleyecekleri yola ilişkin şu değerlendirmeleri paylaştı:
“Bakanlar Kurulu’nun doğrudan bir şâhısa, işletmeye bir arazi tahsis etmesi mümkün değil. Temelde ana sorun buradaydı. Bakanlar Kurulu’nun yapacağı şey bir turizm arazisi olarak icar edilmesi düşünülen arazinin Turizm Bakanlığı, diğer amaçlar için kiralanacaksa ilgili bakanlığın emrine vermesi gerekiyor.
Maalesef geçmiş dönemde Bakanlar Kurulu kararlarında doğrudan bir arazi bir şâhısa verildi. Devlet Emlak Malzeme Dairesi’nin yetkileri sınırlıdır. Maliye Bakanlığı 10 yıla kadar, 49 yıla kadar da Bakanlar Kurulu yapar.
99 yıla kadar da Meclis onayı ile kiralama mümkündür. Maliye Bakanlığı’nın yapacağı kiralamalarda da belirli kriterler vardır. Genel kriter ise Maliye Bakanlığı’nın emrine verilmiş arazilerde yapılacak işin niteliği incelenerek, talepler değerlendirilerek yapılmalı tarım arazilerinin kimlere verileceği konusunda, prensipler doğrultusunda hayvancılıkla uğraşan kişilere verilmesi yönünde olacak.”
