Lefkoşa surlar içine her gün girip çıkanlar kente bir meydandan girip çıkıyorlar. Ancak birçok insanın bunun farkında olup olmadığı bilinmiyor. Zaten o meydanların da meydan olup olmadıkları bilinmiyor.
Lefkoşa için “Meydan” dendiğinde ilk akla gelen Atatürk (Sarayönü) Meydanıdır. Nerde kaldı ki birçok defalar yazıldığı gibi Sarayönü’nün de meydan özelliği kalmamıştır.
Aynı şekilde Girne Kapısı’ndaki İnönü Meydanı da meydan özelliğini çoktan yitirmiş, karmakarış bir yer halini almıştır.
Selimiye (Ayasofya) Meydanı da kentin özelliklerine göre adamakıllı bir meydandır ki onun da meydandan çıkarma ihtimali gün geçtikçe büyümektedir.
…
Merak edip Lefkoşa’nın en çok bilenen bu üç meydanının dışındaki meydanları bulmaya çalıştık.
Lefkoşa Türk Belediyesi (LTB)’nin resmi kayıtlarına göre Lefkoşa’da 13 meydan bulunuyor. Yaptığımız araştırmada 11’ine rastladık.
Eskiden halk arasında meydan olarak bilinen yerlerin de Lefkoşa Türk Belediyesi haritalarında yer almadığını gördük. Bunlardan biri Yenicami Meydanı’dır.
Bir zamanlar o meydanda siyasi mitinglerin yapıldığı hatırlardadır. Ancak resmi kayıtlarda burasının meydan olup olmadığına dair herhangi bir kayda rastlanmamıştır.
Diğer yandan, Kızılbaş bölgesinde şimdiki Gençlik Merkezi’nin bulunduğu kiliseye giden yol üzerinde bulunan kahveler önündeki açıklık da meydan olarak kullanılır, orada da özellikle siyasi etkinlikler yapılırdı. Bu bölge de şimdilerde o eski dönemlerindeki özelliğini yitirmiştir.
…
Resmi kayıtlarda saptadığımız meydan adları şöyledir.
Atatürk Meydanı
İsmet İnönü Meydanı
Selimiye Meydanı (Lefkoşa Türk Belediyesi’nin 2016 tarihli haritasında meydan olarak değil, sokak adı olarak yer alıyor.)
Saracoğlu Meydanı
Barbaros Meydanı
Cumhuriyet Meydanı
Muzaffer Paşa Meydanı
22 Mayıs Meydanı (Bu meydan da LTB’nin 2016 tarihli haritasında değil, 2014 tarihli haritasında yer alıyor.)
…
Yukarıdaki Meydanlar surlar içi ve surlar içi ile surlar dışını bağlayan noktalarda bulunuyor.
Diğer meydanlar ise surlar dışındaki bölgelerde yer alıyor. Bu meydanların adı şöyle:
Şehitler Meydanı: Şehitler Abidesinin bulunduğu yer.
İsmet Kotak Meydanı: 2016’da meydan olarak adlandırılan yer Cemal Gürsel Caddesi ile Şht Albay Karaoğlanoğlu Caddesi (Çağlayan yolu)’nin birleştiği yoldur. Lefkoşa Sedat Semavi Endüstri Meslek Lisesi’nin önü.
Kurtuluş Meydanı: Yenişehir’de LTB Tiyatrosunun eski binasının bulunduğu yer.
Bu arada Cumhuriyet Meydanının Girne Kapısında İnönü Meydanı ile birleştiğini ve Atatürk heykelinin önünde bulunan yerin olduğunu da belirtelim.
…
Anlaşıldığı gibi Lefkoşa’da meydan çok ama görünürde meydan yok!
Bu meydanların bazılarını ele alalım:
Muzaffer Paşa Meydanı:
Meydan Zahra Burcu ile Cephane Burcu arasındaki yoldur. Surlar içine girişte Çetinkaya ve Cumhurbaşkanlığına giden yollara bağlanır. Tanzimat Sokağı ile kesişir.
Bu yolda bölgenin meydan olduğunu belirten bir tabela bulunmaktadır. Ancak yolun herhangi bir meydan özelliği olmadığından bu tabelanın fark edilebileceğini ve meydan algısı yaratacağını düşünmek zordur.
Bilindiği gibi Muzaffer Paşa, Kıbrıs’ın fethinde bulunan önde gelen komutanlardandı ve Lefkoşa ilk alındığında Muzaffer Paşa Beylerbeyi ilan edilmişti. Büyük Han’ın onun eseridir. Fakat ahaliye ağır vergiler koyması nedeni ile başı kesilerek Babıali’ye gönderildiği söylenir.
Saracoğlu Meydanı:
Musalla Burcu ile Derviş (Cevizli) Burcu arasında bulunan yoldur. Anibal lokantası bu yol üzerinde bulunur. Muzaffer Paşa Meydanında olduğu gibi Lefkoşa surlar içine giriş çıkışı sağlayan yollardan biridir. Meydanın meydan olduğunu belirten bir tabela mevcuttur. Ancak Muzaffer Paşa Meydanında olduğu gibi herhangi bir meydan özelliği bulunmamaktadır.
Şükrü Saracoğlu bilindiği gibi Türkiye’de Dışişleri Bakanı ve Başbakanlık yapan bir şahsiyetti. 1941 yılında Kıbrıs’a bir ziyarette bulunmuştu. Meydana bu nedenle adı verilmiş olmalı.
Barbaros Meydanı:
Bu meydan, Girne Kapısından başlayarak Şht Aliriza Sokakla birleşen kavşakta yer alan ve Mağusa yoluna bağlanan Sht. Albay Karaoğlanoğlu Caddesi ile birleşen yola verilen meydan ismidir. Herhangi bir tabela ile belirtilmemiştir. Atıl ve sahip bir görünümü vardır. Bir tarafında Gençlik Gücü kulübü yer alıyor.
Meydana neden Barbaros ismi verildiği bilinmemekle birlikte Barbaros Hayrettin Paşanın adını çağrıştırmaktadır.
…
22 Mayıs Meydanı:
Bu meydan surlar içinde Tanti’nin Hamamı bölgesinde bulunuyor. Şht. Tuncay Mehmet Salih Sokak yolu üzerinde yer alır. Yukarıda sözünü ettiğimiz 2016 tarihli haritada yer almamakla birlikte 2014 tarihli haritada yeri belirtilmektedir. Yolun baş tarafı Barbaros Sokaktan Barbaros Meydanına çıkmaktadır.
22 Mayıs Meydanı ismi ilgimizi çekmesi bakımından Havadis gazetesindeki köşemizde bir yazı kaleme almış ve 22 Mayıs’ın öneminin Celal Bayar ve Adnan Menderes’in Cumhurbaşkanlığı ve Başbakanlık görevlerine başladıkları günü belirttiğini söylemiştik.
Bundan başka 22 Mayıs ile ilgili herhangi bir anlam bulunamamıştır.
…
Görüldüğü gibi Lefkoşa’da meydanlar vardır ve pek de az sayılmaz. Ancak hiçbirinin meydan özelliği yoktur. Olanlar da günümüzde meydan özelliğini yitirmişlerdir.
Kısacası, Kıbrıs’ın kuzeyindeki gelmiş geçmiş konu ile ilgili yöneticilerin herhangi bir meydan algısının olmadığını söylemek pek de yanlış sayılmaz.
Meydan dışında surlar içi Lefkoşa sokaklarında bir de bucaklar vardır.
Bir yazımızda da bucakları ele alacağız.
Ki yaşam bir zaman bucak bucaktı o sokaklarda…
