Şimdiye kadar ABD, Avrupa ve Avustralya’nın da aralarında bulunduğu 22 ülke ve bölgede görülen maymun çiçeği virüsü endişe yaratmaya devam ediyor. Küresel vaka sayısı 200’ün üzerine çıkan hastalığa ilişkin bir açıklama yapan DSÖ yetkilisi, Prof. Dr. David Heymann maymun çiçeği virüsünün Avrupa kıtasına birkaç yıl önce sinsice girip yayılmış olabileceğini belirtti. Heymann, yeni vakalardan alınan örneklerin insanlar arasında dolaşırken ortaya çıkmış mutasyonları taşıdığını açıkladı.
Halk sağlığı yetkilileri, İngiltere’de yedi maymun çiçeği vakasını daha doğruladı. Böylelikle ülkede toplam vaka sayısı 78’e çıktı. Genellikle batı ve orta Afrika’da görülen maymun çiçeği hastalığındaki ani artış, en az 20 ülkede kaydedildi, 200’den fazla doğrulanmış vaka tespit edildi. Onlarcası ise soruşturma altında bulunuyor.
Maymun çiçeği virüsünün endemik olduğu bölgelere veya virüsü barındıran ithal hayvanlar ve yapılan seyahatlerle ilgili önceki tüm vakalarla birlikte, hastalık Afrika dışındaki toplulukta ilk kez yayıldı.
EN FAZLA VAKA SAYISI İNGİLTERE’DE
En fazla teyit edilen vaka sayısı, sağlık koruma ekiplerinin testi pozitif çıkan kişileri ve onların en yakın temaslarını izole ettiği ve maymun hastalığına karşı çapraz koruyucu olan çiçek hastalığı aşıları sunduğu İngiltere’de bulunuyor. Vakaların önemli bir kısmı ise biseksüel ve gay erkekler arasında tespit edildi.
BİRKAÇ YILDIR SİNSİCE DOLAŞIYOR OLABİLİR
Salgını kontrol altına almak için çabalar devam ederken, bilim insanları hastalığın bu kadar kısa sürede bu kadar çok ülkede nasıl yayıldığı üzerinde çalışıyor. Pek çok uzman maymun çiçeğinin İngiltere veya Avrupa’da birkaç yıl boyunca düşük seviyelerde, tespit edilmeden dolaştığından şüpheleniyor.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) küresel sağlığa yönelik bulaşıcı tehditler konusunda uzman grubuna başkanlık eden Prof. Dr. David Heymann, virüsün İngiltere’ye iki veya üç yıl önce girmesinin ve yayılmasının mümkün olduğunu söyledi.
2018 ve 2019 yılları arasında, tümü Nijerya’dan yeni gelen yolcular olmak üzere, İngiltere’de doğrulanmış dört maymun çiçeği vakası görüldü. Benzer seyahat geçmişine sahip üç vaka daha 2021’de geldi.
Heymann, “Varsayımsal olarak, virüs bulaşması, şu anda iletimi artıran popülasyona tesadüfen girdiğinde, bu düşük bulaşma seviyesinden güçlenmiş olabilir” diyerek, bunun herhangi bir sonuca varmadan önce daha fazla araştırılması gereken birçok hipotezden biri olduğunu vurguladı.
Diğer taraftan, devam eden salgında insanlardan alınan maymun çiçeği virüsleri üzerinde yapılan genetik çalışmalar, 2018 ve 2019 yıllarında Afrika’dan İngiltere, İsrail ve Singapur’a ulaşan virüse yakın bir benzerlik gösteriyor. Ayrıca virüs daha sonra düşük seviyelerde dolaşırken ortaya çıkmış olabilecek mutasyonları da taşıyorlar.
İngiltere’nin 2022’deki ilk resmi vakası 4 Mayıs’ta Nijerya’dan gelirken, virüs zaten ülkedeydi. 14 Mayıs’ta Birleşik Krallık Sağlık Güvenliği Ajansı (UKHSA) maymun çiçeği görüntülerini yayınladı ve cinsel sağlık kliniklerindeki doktorlar bazı hastalarında hastalığa sahip olabileceğini fark etti. Hastalar yaygın enfeksiyonlar için negatif test ettiler ve maymun çiçeği için pozitif test etmeden önce doktorlar yayılmış gonokok enfeksiyonu adı verilen bir durumdan şüphelendiler.
Belçika’daki Leuven Üniversitesi’nden bir virolog olan Prof. Dr. Marc Van Ranst, “Bu, bir süredir fark edilmeden dolaşan bir virüs olabilir. Hepsinin ortak bir ataları var ve bu ortak ata muhtemelen 2019’a kadar uzanıyor. Virüs insanları enfekte ederken evrimleşmiş olabilir. Kronik enfeksiyonun makul bir senaryo olmadığını biliyoruz. Bu durum, görünüşe göre fark edilmeyen bir bulaşma olayları zinciri olduğu anlamına geliyor” diye konuştu.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NASIL BULAŞIYOR?
“Maymun çiçeği”, enfekte biriyle yakın temas halinde bulaşıyor. Virüs, vücuda, deri üzerindeki yara ve çatlaklardan, solunum yoluyla ya da ağız, burun ve gözden giriyor. Virüs, maymun, fare, sincap gibi enfekte hayvanlarla temas ile de bulaşıyor. Kıyafet ya da yataktan da geçmesi mümkün.
ÇİÇEK AŞILARI VİRÜSE KARŞI YÜZDE 85’E KADAR ETKİLİ
Maymun çiçeği vakalarının başka ülkelere yayılarak küresel salgına dönüşme ihtimali tartışılırken, virüsün ölüm riskine karşı etkili bir aşının olup olmadığı da merak ediliyor.
Konuya ilişkin İngiltere Sağlık Güvenliği Ajansı, maymun çiçeği virüsü için özel bir aşı olmadığını, ancak çiçek hastalığı aşısının bir miktar koruma sağladığını belirterek, ihtiyaç duyulanlara aşının teklif edildiği bilgisini paylaştı. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verileri de çiçek hastalığını yok etmek için kullanılan aşıların maymun çiçeği virüsü hastalığına karşı da yüzde 85’e kadar etkili olduğunu gösteriyor.
