MALİYE ENGELİ: Havadis’e özel açıklamalarda bulunan Kıb-Tek Yönetim Kurulu Başkanı İsmet Akim, “Bir yönetimin denetimi yoksa orayı yönetemezsiniz. 9 kişilik bir denetim kurulu oluşturdum. Maliye Bakanı’nın engellemesi ile hayata geçemedi” diye konuştu. Akim, “Maliye Bakanı ile bazı konularda sıkıntı yaşıyoruz” dedi
SORUN DİSİPLİN: Akim: Kontrolsüzlük, sahipsizlik, ilgisizlik, sorumsuzluk beklerdim ve hepsini buldum. Bu kurumda 15 sene çalıştım. 10 yıl önce kurumda ne gördüysem bugün de aynı şeyleri gördüm. Maalesef denetim mekanizması yetersiz
AKSA HAYIR DEDİ: Akim, AKSA Enerji’ye “geriden gelen fatura ödemesi nedeniyle her ay 720 bin TL ceza ödendiğini söyledi. Akim, “Borcu taksitlendirelim ve peşin ödemeye geçelim” teklifine AKSA yetkililerinin “faizden gelen 720 bin TL” için “hayır” dediği bilgisini kamuoyunun gündemine taşıdı
TAHSİLATTA DİSİPLİN: Kurumun ürettiği elektriğin bedelini tahsil etmesinde ciddi bir disiplin oluştuğuna dikkat çeken Akim, “En az yüzde 16-17 civarında tahsilatta artış var. Sattığımız enerjinin yüzde 96’sını tahsil eder noktaya ulaştık, bu daha da artacak” dedi
Baykan Gürses ÖZDAĞ
Kıb-Tek Yönetim Kurulu Başkanı İsmet Akim, Elektrik Kurumu’nda yıllardır oluşan kötü yapının düzeltilmesi için çaba içinde olduklarını söyledi.
Kurun işleyişinde oluşan kötü gidişatı denetlemek amacıyla 9 kişilik bir denetim organı oluşturmak istediğini söyleyen İsmet Akim, bu hedefinin Maliye Bakanının engeline takıldığını açıkladı. “Maliye Bakanı’nın engeli ile denetim organını kuramadım” diyen İsmet Akim, kurum içinde denetim yapmak istemesine rağmen bunun hayata geçemediğini anlattı. Akim, Maliye Bakanı Zeren Mungan’ı, birçok adımda Kıb- Tek’e “taş koymakla” suçladı.
Maliye Bakanı ile bazı konularda sıkıntı yaşadıklarını ifade eden Kıb-Tek Yönetim Kurulu Başkanı İsmet Akim, “Hükümet ile uyum içindeyiz ama bazı konularda Maliye Bakanı ile öyle değiliz” diye konuştu.
Kurumun tahsilat oranında önemli bir oranda disiplin sağlandığına dikkat çeken Akim, bu oranın her geçen gün daha da artacağına olan inancını ortaya koydu. KIB-TEK Yönetim Kurulu Başkanı İsmet Akim, yönetim olarak hedeflerinin elektriği ucuzlatmak olduğuna da işaret etti.
vcvx.jpg)
“Kıb-Tek yönetiminin adımları, Hükümet programı ile paralel”
Soru: Kıb-Tek’i kurtarmak için atılacak adımlar CTP ile veya hükümet politikaları ile ters düşer mi?
İsmet Akim: Hayır, aksine Kıb-Tek ile ilgili sergilenen duruş, CTP’nin tezlerinde, manifestosunda, seçim programı ve hükümet programına bire bir paralellik göstermektedir.
Soru: Sayıştay Başkanı olarak da Kıb-Tek’i yakından takip ettiniz. Şu anda yönetim kurulu başkanısınız. Göreve gelirken öngörüleriniz ne oldu? Nelerle karşılaştınız? Nasıl bir Kıb-Tek buldunuz?
İsmet Akim: Tam beklediğimi buldum. Kontrolsüzlük, sahipsizlik, ilgisizlik, sorumsuzluk beklerdim ve bütün bunların hepsini buldum. Bu kurumda 15 sene çalıştım. Bu kurum benim sayemde online olarak Sayıştay tarafından denetlenen tek kurum oldu. 10 yıl önce kurumda ne gördüysem bugün de aynı şeyleri gördüm.
Soru: Kıb-Tek’teki sorunlar çözülebilecek sorunlar mı?
İsmet Akim: Tümü de çözülebilecek sorunlardır. Kurumun 800 kişilik kadrosu var. 650 civarında çalışanı var.1 trilyon civarında bütçesi var. Bu masa etrafında karar üretiyorsunuz, buradan Kıb-Tek’i yönetmeye çalışıyorsunuz. Denetim olmadan yönetim mümkün değildir.
“Maliye Bakanı’nın engellemesi ile denetim organını oluşturamadım”
Soru: Kurumu düze çıkarmak için ne gereklidir?
İsmet Akim: Yeni personel istemem. Kurumda çok gereksiz personel var. Koridorlara inin ve bakın, inanamazsınız. Bunları denetleyip de performans ölçümleri noktasında kimin ne yaptığını bilmek, ödediğiniz paranın nereye gittiğini görebilmek için önce denetim yapmak gerekiyor.
Yönetimden önce denetim yapmak lazım. Bir yönetimin denetimi yoksa orayı yönetemez demektir. Denetim mekanizması oluştururken yeni kadrolar açmadım. Mevcut kadroların bazılarının önünü açarak, kadro sayısı içinde kalarak ve maaş düzeyinde de ekstra maliyet yaratmamak adına 9 kişilik bir denetim kurulu oluşturdum.
Maliye Bakanı’nın engellemesi ile denetim organını oluşturamadım.
“Maliye Bakanı ile bazı konularda sıkıntı yaşıyoruz”
Soru: Hükümet ile uyum içinde olduğunuzu söylemiştiniz… Maliye Bakanı ile sıkıntı yaşıyorsunuz.
İsmet Akim: Hükümet ile uyum içindeyiz, Maliye Bakanı ile bu durumda değil…
Soru: Sorunun aşılamaması nasıl bir sıkıntı yaratır?
İsmet Akim: Benim açımdan sıkıntı yaratmaz, sadece engellenirim. Bunları yaptığımda belki de kurumu daha erken düzlüğe çıkaracağım, ama olmayınca da bu süre daha da uzayacak. Çok iyi bir denetçiyim, burayı bu çerçevede yöneteceksem bir yardımcıya ihtiyacım var, o da denetim mekanizmasıdır. Yönetim Kurulu ile ilgili bir sıkıntım yok. İdari noktalarda sıkıntılarım var, personelin bazılarında geçmişten gelen kötü alışkanlıklar var.
Bunları aşmak zaman alabilir. Ama giderek de uyum sağladıklarını görüyoruz.
Soru: Personelin bazılarında geçmişten gelen kötü alışkanlıklar var dediniz, nedir bu kötü alışkanlıklar?
İsmet Akim: Göreve geç gelmek, kayıtsız kalmak. Bir işi ertelemek ve kurum kaynaklarını gereken hassasiyetle korumamak… Bir israf var, geçmişten gelen bir alışkanlığın yarattığı bir durum var.
Soru: Kurumun ürettiği hizmetin ücretini alma noktasında bir disiplin oluştu mu?
İsmet Akim: Ciddi anlamda girdiğini söyleyebilirim. Ocak ayının sonunda yüzde 96 oranına geldi. Daha önce çok gerilerdeydi. En az yüzde 16- 17 civarında tahsilâtta artış var. Bu ay iddia ediyorum ki, 28 günde çok daha yüksek bir düzeye erişti.
7 milyona yakın bir gelir artışı oldu. Şubat ayında bu daha da yukarıya çıkacak. Mart ayında 60 milyon Türk Lirası’nı geçecek.
“Hedef, elektrik fiyatlarını ucuzlatmaktır…”
Soru: Tüketiciler pahalı elektrik kullanmaktan şikayetçi… Elektrik fiyatlarında ucuzlamaya gidilebilir mi?
İsmet Akim: Her kesimin ucuz elektrik kullanma ihtiyacı var. Elektrik fiyatlarını ucuzlatmak hedefimizdir. Programımızda da var. Ama ne zaman hangi şartlarda olacağı henüz somutlaşmadı.
Böyle bir program üzerinde çalışmalarımız var. Bizler de Yönetim Kurulu olarak pahalı buluyoruz. Bu işin girdiler açısından her gün hesap yapmak zorundayız. Satış fiyatını belirleyen, ürettiğiniz ürünün girdileridir.
Tonu 600 dolar civarında fuel-oil alarak elektrik üretiyorsanız, bu sizin için önemli bir maliyettir. Bunu iki değişik makinede üretirseniz bir makinenin diğerine oranla farkı 3- 3. 5 dolar sent civarında daha ucuzsa yönelmeniz gereken daha ucuz üretim modeli ucuz makinelerle üretim olmalıdır.
Soru fuel-oil’e bağlı üretimden vazgeçmek gerekiyor mu?
İsmet Akim: Fuel-oil’den mevcut yapı ile vazgeçemeyiz. Fuel-oile devam edeceğiz. Fuel-oil tüketiminde kilowatt başına alınan masrafı azalttığımız oranda maliyetleri aşağıya çekeceğiz.
“AKSA’ya her ay yüzde 3 faizle ödeme yapıyoruz”
Soru: AKSA ile yapılan anlaşmalar var. Siyasetçilerin elektriğin pahalı olmasına rağmen bu anlaşmaları destek veren yaklaşımı nasıl yorumluyorsunuz? Aksa ile yapılan anlaşma Kıb-Tek ve tüketici faturaları üzerinde bir yük oluşturur mu?
İsmet Akim: AKSA’nın yıllık 730 milyon kilowat saat alım garantisi bulunuyor. Biz bu 730 milyon kilowat saat elektriği alırız ya da almayız ödüyoruz. Eğer bu 730 milyon kilovattı AKSA’nın makinelerini kullanarak elde ediyorsak akaryakıt ve kira bedeli ödüyoruz. Eğer biz, AKSA’nın 730 milyon kilovat saatini makinelerini çalıştırmadan oturtacaksak kilowat başına 3,28 dolar sent kira bedeli ödemek durumundayız.
AKSA’ya ödenmeyen önemli oranda birikmiş bir borç var. Biz geldikten sonra borç süratle aşağılara düştü. AKSA’dan yetkililerle görüştüm. Aylık olarak 20-24 milyon TL arası para ödüyoruz. Bizden çıkarılan fatura o ay içinde ödenemediği için her faturanın 30 günü dolduğunda %3 faiz konuluyor. AKSA’dan 12 fatura alıyoruz ve 12 defa %3 ceza işliyor. Nedeni, AKSA’nın yıllardır geriden gelen borçları ödemek koşulu ile verdiğimiz paralar tahsil eder. Bu yolu takip edersek, Türk Lirası üzerinden yılda % 36 faiz ödüyoruz dedik ve bunun kabul edilebilir olmadığını söyledik. Aylık olarak da sadece bir faturada 720 milyar eder. Açıktan ödediğimiz bir paradır bu. Bu aydan itibaren çıkan faturayı günlük olarak ödemeyi, geriye kalan 24 milyonluk borcumu da taksitlere bölerek Haziran ayına kadar kapatma önerisinde bulundum. AKSA yetkilisi bunu kabul etmedi. Her faturayı gününde ödersek, sadece geriden gelen borç için ayda %1 buçuk ödeyeceğim.
“AKSA’ya faturaları gününde ödeme teklifi yaptık, reddettiler”
Soru: AKSA bu ödeme önerinizi neden reddetti?
İsmet Akim: Nedeni çok açık… Siz eğer açıktan bir gün gecikme ile 1 trilyon para kazanıyorsanız niye kabul edesiniz? Bu anlaşmanın koşullarını belirleme yetkisi de kendi içindedir.
Eğer ödemelerde gecikme olursa ilgili yasadan hareketle yükümlülükler uygulanır. AKSA yetkilisine bu aydan itibaren bunu protestolu ödeyeceğim. Günün sonunda da itirazınız varsa mahkemeye gidin dedim.
Soru: AKSA ile Kıb-Tek’in kavga edecek, mücadele edecek bir pozisyonu var mı? AKSA üretimi durdurursa Kıb-Tek’in ne kadar gücü olur?
İsmet Akim: Yıllık üretimimizin yüzde 50’den fazlasını AKSA’dan alıyoruz. Eğer almazsak buna yüzde 3.28 dolar sent kira bedeli ödeyeceğiz, ama biz akaryakıt yakarak onun çalıştırmadığı makineleri çalıştıracağız. Bizde 6 tane dizel makine var. AKSA var diye biz çalıştırmıyoruz.
Soru: AKSA olmasa ülkenin elektrik ihtiyacını karşılar mı?
İsmet Akim: Karşılayamaz. Çünkü arz güvenliği yoktur. Bizim iki tane 60 megavatlık buhar kazanımız var. Bunların herhangi birinin arızalanması sistemin kısmen çökmesi halinde bunu takviye edip de elektrikte süreklilik sağlayacak bir mekanizmamız yoktur. Bunu sağlamak için yeni yatırım yapmaya ihtiyacımız var.
Soru: Kıb-Tek’in yeni yatırım yapma gücü var mı?
İsmet Akim: Evet var. Teknecik’te yatırım yapacak alan da vardır. İki tane makine almamız lazım, mutlaka… İki makine aldığımızda buhar kazanlarından birini devre dışı bırakacağız. İki cihaz alırsak arz güvenliğin de sağlamış oluruz. Buhar kazanlarını çalıştırdığımızda 21dolar sente mal ederiz 1 kilovat elektriği… Dizel kazanları çalıştırdığımızda da 17,60 dolar civarında mal ederiz. Kuracağımız iki makine 5 sene vadeli alınırsa maliyeti 21 milyon dolar olacak.
Soru: AKSA ile yapılan anlaşmayı hükümetin feshetme yetkisi bulunuyor mu?
İsmet Akim: Kira bedelini öderseniz, fesih edersiniz. Daha ucuz bir üretim yapacaksanız feshetmeye değer… Daha ucuz bir üretimi de ekstra yatırımlarla yapabiliriz.
Soru: Kablo ile elektrik getirilmesi gerekli bir proje midir?
İsmet Akim: Buna nasıl baktığınıza bağlıdır. Gerçekten buna ihtiyaç var mı, bunu değerlendirmek lazım. Doğu Akdeniz’de çıkan gaz eğer hedeflendiği gibi bizden Türkiye’ye gidecekse kablonun burada olması kurumlar açısından çok önemlidir. Eğer gazla üretilen elektriği enterkonnekte sisteme satma şansım olursa bu yatırımı yapmak avantajlıdır.
Kıb-Tek olarak Kıbrıs Türk toplumunun elektriksiz kalmaması adına yöntem araştıracaksam birinci alternatifim arz güvenliğini sağlayan sistemlerdir. Arz güvenliğini sağlamak açısından birinci Güney Kıbrıs gelir. AKSA burada dururken, ben Kıbrıs Rum tarafı ile böyle bir ilişkiye girersem bunu 70 milyona anlatmakta sıkıntı yaşarız, buradaki insanlara da anlatamayız. Daha ucuz elektrik üretme hedefim varsa Türkiye’den gelecek kablonun ülkeye maliyeti ne olacağı konusunda ciddi bir çalışma yapmamız gerekir. Bu çalışmayı ne bizdeki bilim adamları ne de bizim buradaki teknisyenlerimiz çok sağlıklı yapabilir. Türkiye’de elektrik fiyatlarının borsa düzeyinde düzenlenen biçimini değerlendirdiğimizde daha ucuz gelebileceği varsayımı ortaya çıkar. Yıllık ihtiyacımız 1 milyar 300 milyon kilowat saattir.
Bu elektriği getirmek için Türkiye’den kaç megawatlık bir güç bulmam lazım, 150 yeter mi. Yeterse kaç sene ileriyi hesaplayarak bunu bulmam lazım. 4 ayaklı bir kablo ile geçiş yapacağı hesaplandığında bu maliyetin 178 milyon Euro olacağı varsayılıyor. 3 ayrı kablo gelecek, bir tane de yanında yedek olacak. Bir arıza olması durumunda yedek kablo devreye girecek mantığı ile plan yapılmakta.
Bunun için 5 sene öngörülüyor. Bu 5 sene için herhalükarda Teknecik’teki arz güvenliğini sağlamamız lazım. Bu da iki motorun bir biçimde alınması ve buhar kazanlarının yedekli tutulması ve Güney Kıbrıs’taki sistemin de bizim sistemle entegre biçimde bağlı olması gerekmektedir.
