Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’in Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ve Rum lider Nikos Anastasiadis’le planladığı toplantı bu gece New York’ta yapılacak.
Kıbrıs müzakere sürecinde yaşanan tıkanma üzerine devreye giren BM Genel Sekreteri Guterres, geçtiğimiz Çarşamba akşamı iki lideri de arayarak New York’ta görüşmeye davet etmişti.
Guterres’in Kıbrıs sorununu bir kez daha New York’a taşıyacak daveti üzerine yapılacak yemekli çalışma toplantısı, New York saatiyle 19.00’da (Kıbrıs saatiyle 02.00’de) BM merkezinde yer alacak.
Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, BM Genel Sekreteri’nin davetlisi olarak dün İstanbul üzerinden gittiği New York’tan, yarın akşam ayrılacak ve Salı günü saat 15.15’te yurda dönecek.
Akıncı’ya New York çalışma ziyaretinde Müzakerecisi Özdil Nami ve Özel Kalem Müdürü eşlik ediyor.
Fileleftheros gazetesi ve diğer gazeteler, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in, yemekte liderlerle bir araya gelecek olması ve yeni Cenevre konusundaki haberler ve yorumlara geniş bir şekilde yer verdiler.
Haberi “Cenevre İçin Yol Haritası” başlığıyla aktaran Fileleftheros gazetesi BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in, yemeğe katılanları, “beyaz duman” çıkana kadar, tutmaya kararlı olduğunu yazdı.
Guterres’in, müdahil tarafların, yeni Cenevre için hazır oldukları şeklindeki kamu oyu açıklamalarından faydalanarak, bunu inşa etme girişiminde bulunacağını ve Kıbrıs’a ilişkin yeni bir konferansa götürecek gayri resmi bir yol haritasın belirlenmesi gidişatını ileriye götüreceğini yazan gazete, bilgilere atıfta bulunarak, senaryolardan birinin, Cenevre’de konferansın toplanması tarihinin, Haziran ayının son on beş günü veya Temmuz ayı başı şeklindeki belirlenmesi olduğunu belirtti.
Gazete Guterres’in aradığı noktanın, sürecin, Cenevre’de yeni bir konferansa yol açması olduğunu anımsattı ve BM yetkililerinin Guterres’in sürece çözümler empoze etme girişiminde bulunmayacağını ancak bunun, görüşmelerde teyit edilmesi gerekeceği yönünde görüş ortaya koyduklarını yazdı.
Guterres’in, yemeğe katılanlarla birlikte karar vermek amacıyla görüşme sırasında, fikirlere ve sürece ilişkin çözümlere de sahip olacağını yazan gazete, Guterres’in, Özel Danışman Espen Barth Eide’nin sunmuş olduğu raporu incelediğini ve sürece ilişkin gelecekte ne olacağına ilişkin her iki tarafın görüşlerini de iyi bildiğini belirtti.
Gazete yemeğe ilişkin bir diğer senaryonun ise, “garantör güçler ve Kıbrıs’taki liderler arasında görüşmeler ile garantör güçler arasında uzlaşmalar olması için kısa bir geçici dönem sağlanması” şeklinde olduğunu yazdı.
Gazete, yemek ışığında sahnenin nasıl şekillendiği ve hangi unsurların manzarayı büyük ölçüde şekillendirdiğine yönelik bilgilere de geniş bir şekilde yer verdi.
Bilgilere dayanarak İngilizlerin, perde gerisinde hareket ettiğini ve Cenevre’de en kısa zamanda Kıbrıs sorununa ilişkin konferansın toplanması gidişatında baskı yapmaları konusunda Washington ve Brüksel’i ikna ettiğini yazan gazete, Londra’nın faaliyetlerinin, görevinden ayrılmadan önce tüm “hesapları kapatmak” isteyen BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide’nin, şahsi planlamalarını gösterdiğini belirtti.
Gazete haberinde ayrıca perde gerisi oyununda, iç siyasi unsurların da rol oynadığının görüldüğünü yazdı.
Gazete aynı haberinin içerisinde “Atina, Yeni Konferanstan Önce Güvenlik Konusunda Ankara ile Görüşme ve Hazırlık İstiyor” alt başlıklı bir başka haberinde, Atina’nın, Güvenlik-Garantiler konusunda Ankara ile önceden(yeni Cenevre konferansı öncesinde) görüşme yapılmaması durumunda konferansın toplanmasına rıza göstermeyeceğini, bunu da ilettiğini belirtti.
CENEVRE’DE RANDEVU 17 HAZİRAN
Öte yandan Alithia gazetesi, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in, liderlerle yemekte bir araya gelecek olması nedeniyle, bugünden itibaren Kıbrıs sorununda yaşanacak gelişmelerin hızlı olacağının tahmin edildiğini yazdı.
Gelişmelerin, Kıbrıs sorununun çözümüne yol açmasının da ihtimal dışı olmadığını savunan gazete, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in, bu akşamki yemeğin (New York saati 19:00, Kıbrıs saati ile pazartesi sabaha yakın 02:00) iyi gideceği ve liderlere, Cenevre konferansının gerçekleştirilmesi tarihi olarak, ani bir şey olmaması durumunda, 17 Haziran’ı önermeyi planladığını da ileri sürdü.
Bu tarihin rast gele seçilmediğini, Anastasiadis’in programı çerçevesinde belirlendiğini yazan gazete, Anastasiadis’in, ABD’den adaya 10 Haziran’da döneceğini, 11 Haziran’da 4 günlük resmi ziyaret için Lübnan’a gideceğini bunun ardından da bir başka yurt dışı ziyaretinin bulunduğunu belirtti.
Guterres’in 17 Haziran tarihini önereceğini, doğal olarak bunda esneklik olabileceğini belirten gazete, bazı sorumlulukların ortaya çıkması durumunda Cenevre görüşmesinin 17 Haziran cumartesi yerine bir veya iki gün sonrasında gerçekleştirilebileceğini de yazdı.
Gazete, Kıbrıs’taki BM Barış Gücü’nün görevinin 30 Haziran’da sona erecek olması nedeniyle bu konunun BM için oldukça baskı unsurunu teşkil ettiğini, BM’nin bundan önce (29 Haziran tarihinde), UNFICYP’in akıbeti konusunda karar vermek için Kıbrıs sorununun nerede olduğunu bilmek zorunda olduğunu yazdı.
ABD’nin, BM barış misyonlarına yönelik ekonomik yardımı yüzde 30 oranında azaltma kararı almasının ardından BM’nin, büyük bir gereksinim olmayan bazı ülkelerdeki hizmetleri sonlandırmayı incelediğini yazan gazete, bu ülkelerden birinin de Kıbrıs olduğunu belirtti.
Kathimerini gazetesi “Guterres Sonraki Hareketi Belirleyecek”, “Cenevre Eli İçin Zor Oyun” şeklindeki başlıklarla aktardığı farklı farklı haberlerinde, Guterres’in, liderlerle yapacağı görüşme ve bunun muhtemel içeriğinden bahsetti.
Gazete “Guterres Sonraki Hareketi Belirleyecek” başlıklı haberinde, Guterres’in, Kıbrıs sorunundaki inisiyatifi ele alma kararının, müzakere sürecini, bu akşamki yemekte alınacak kararların aşamasına getirdiğini ileri sürdü.
Müzakereler sürecinde bugün var olan parametrelerden de geniş bir şekilde söz eden gazete müzakerelerde son aylarda yaşanan gelişmelerin analizini yaptı.
Gazete haberinde ayrıca yapılan çeşitli görüşmelerden, Cenevre konferansının toplanması olanağının, 20 Haziran’da bulunduğunu ve 7 gün sürmesi beklendiğini iddia etti.
ANASTASİADİS’İN 3 KRİTERİ
Politis gazetesi “Kıbrıs Sorunu Tarihinde Kritik Yemek-Anastasiadis’in 3 Kriteri” başlıklı manşet haberinde, Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis’in, bu akşamki yemekte, en azından resmi olarak bugüne kadar ele alınmayan Güvenlik-Garantiler başlığını açma girişiminde bulunacağını savundu.
Gazete diplomatik kaynaklara dayanarak Anastasiadis’in büyük bir risk alarak bunu yapacağını, çünkü Guterres’in arabulucu inisiyatifine ilişkin çıkmazın bedelini yüklenme tehlikesinin de bulunduğunu yazdı.
Anastasiadis’in, Cenevre’deki görüşmenin öze ilişkin ve ölçülebilir kriterler temelinde yapılacağına dair ciddi teminatların ve garantilerin olması koşuluyla, Cenevre’ye derhal gidilmesi niyetini de bu akşam yineleyeceğini yazan gazete, Kıbrıs Rum tarafının, yeni bir Cenevre’ye ilişkin ortaya koyduğu ölçülebilir kriterlere de yer verdi.
Habere göre kriterler şöyle sıralandı:
“1. Kıbrıs sorununun nihai çözümü, Kıbrıs’ta herhangi bir ülkenin garantisini içermeyecek; 2. Herhangi bir ülke herhangi bir şekilde müdahale haklarına sahip olmayacak; 3. Geçici dönemin sona ermesinin ardından Kıbrıs’ta hiçbir yabancı asker kalmayacak.”.
Gazete bunun, Kıbrıs Rum tarafının, gerek Kıbrıslı Rumların gerekse Kıbrıslı Türklerin mantıklı endişelerini giderecek bir güvenlik sistemini görüşmeye hazır olmadığı anlamına da gelmediğini yazdı.
Anastasiadis’in sunmuş olduğu öneri ile Eide’nin, Ankara ve Atina temaslarından, ilk bakışta, tatmin edici olarak bir güvenlik planının ortaya çıktığını da savunan gazete bunu da şöyle açıkladı:
“1. Kıbrıs’ta çok uluslu bir güç, çözümün uygulanmasını ve özellikle yabancı askerlerin ayrılması, toprak iadesi ve Kıbrıslı Türklerin yeni federal birimlere etkin katılımını garanti altına alabilir; 2. Belirli bir zaman dilimi için ELDİK(Yunan Alayı) ve Türk Alayı tipinde küçük görev birimler aracılığıyla dış tehlikelerden ülkenin korunması için Kıbrıs, Türkiye ve Yunanistan arasında yenilenmiş dostluk ve ittifak sözleşmesi müttefik anlaşması imzalanabilir; 3. Türkiye ile bir dizi ticaret ve ekonomik anlaşmaların imzalanması” şeklinde olduğunu ileri sürdü.
