Kurulacak federal devletin devamlılığı - Havadis Gazetesi | Kıbrıs Haber
Salı, Mart 19, 2024
Köşe Yazarları

Kurulacak federal devletin devamlılığı

Kıbrıs’ta kapsamlı çözüm demek, Avrupa Birliği (AB) içinde iki eyaletten oluşan Almanya veya Belçika örneğinde olduğu gibi federal bir devlet demek. Kurulacak bu federal devletin AB içinde sıkıntısız bir şekilde var olması ve devamlılığı ise kapsamlı çözümün ne şekilde yapılacağına bağlı.

* * *
Öncellikle, Kıbrıs’ın özel durumundan dolayı, mülkiyet ve toprak konusundaki çözümün hem ekonomik ve finansal olurlu, hem hakkaniyet ilkesine göre olması, hem de iki bölgelilik prensibini zedelememesi şart. Bu koşulların tümünün aynı anda sağlanması hiç de kolay bir şey değil. Çok ciddi ekonomik, finansal ve hukuksal analiz ve değerlendirmelerin yapılması gerekiyor. Bunlar tek tek yapılırken de konunun tüm boyutlarının sürekli gözünde bulundurulması lazım. Hakkaniyet ilkesinin ne şekilde tanımlandığına bağlı olarak ortaya çıkabilecek değişik olası senaryoların değerlendirilmesini sağlıklı ve mümkün olduğunca gerçekçi bir şekilde yapabilmek için detaylı bilgilerin de dikkatli bir şekilde hesaplamalarda kullanılması lazım. Bu ise profesyonellerin devreye girmesi ve dört başı mamur raporlar hazırlanmasını gerektiriyor.
* * *
Aynı şekilde mali federalizm konusunda da birikimli ve deneyim sahibi uzmanların federal devlet ve eyaletler arasındaki vergilendirme, gelir ve harcamaların ve transferlerin nasıl olacağı ve benzeri konulardaki prensipleri net bir şekilde belirlemesi gerekiyor. Bu uzmanlar Kıbrıs’ın özel durumunu da göz önünde bulundurup gerekli kurumsal düzenlemeleri ve tasarımları kapsamlı çözüm bulmak için uğraşan görüşmecilere sunması gerekiyor. AB içindeki Almanya ve Belçika’ya ek olarak, kanaatimce, mali federalizm konusunda uzun dönemli deneyime sahip Amerika Birleşik Devletleri’nden de bu konuda dersler çıkarılabilir.
* * *
Kapsamlı çözüm sonunda ortaya çıkacak iki eyaletli federal devletin bir eyaleti AB’ye üye olmak için katılım müzakerelerini on sene önce tamamlamış: Fiziksel altyapısı, finansal, ticari, ekonomik, kamu idaresi ve yönetişim kurum ve kuruluşları, kanun ve düzenlemeleri AB’ninkilerle uyumlaştırılmış. Maalesef aynı şey kuzey için geçerli değil. Kapsamlı çözüm sonunda AB’nin içinde yer alacak adanın kuzeyindeki eyaletin AB ile uyumlaştırılması bana göre ivedilikle ve çok iyi bir şekilde yapılması gereken belki de en önemli proje.  Bu ise yapılacak dikkatli ve gerçekçi değerlendirmeler sonunda kuzeyin nelere ihtiyacı olduğunun ve bu ihtiyaçların tamamlanıp karşılanması için gerekli olan geçici sürenin belirlenmesini gerektiriyor. Belirlenen geçici süre içinde kuzey eyaletindeki fiziksel ve beşeri altyapı ve sermayenin ve kurumsal yapının AB standartlarıyla, dolayısıyla da güney eyaletiyle uyumlaştırılması için AB’deki destek programlarından en iyi şekilde faydalanılmalı, gerekli finansal ve teknik yardımlar sağlanmalıdır. Bunun için 2000’li yıllarda AB’ye katılan çok sayıdaki üyenin geçiş dönemi deneyimlerinden dersler çıkarılabilir.
* * *
Özet olarak, bana göre kurulacak federal devletin devamlılığı için esas olan hızlı ve düzgün bir şekilde AB’ye entegrasyonun sağlanmasıdır. Bunu başarmak, kurulacak federal devletin iki eyaleti arasındaki ilişkilerin sağlıklı olmasını kendiliğinden getirmese de belirleyici olacaktır.
* * *


Tepki göster
Bayıldım
0
Bayıldım
Huzurlu
0
Huzurlu
Hahaha
0
Hahaha
Üzüldüm
0
Üzüldüm
Hayran Kaldım
0
Hayran Kaldım
Facia
0
Facia
Web tasarım ve geliştirme : Baba Bilgisayar