Covid-19 hastalığına neden olan koronavirüsten sonrası eskisi gibi olmayacak. Dünya Sağlık Örgütü koronavirüsü ‘pandemi’ olarak sınıflandırdı; diğer bir deyişle ‘salgın’. Dünya tarihinde geçmişte yaşanan ‘salgın’ hastalıklardan sonra hiçbir şey eskisi olmadı. Bazı dönemler kapandı; yeni sayfalar açıldı. Koronavirüs sonrası da öyle olacak.
Bundan sonra sosyal, ekonomik, politik yaşam eskisi gibi olmayacak. Yeni çağ bazı ülkelerde zorunlu olarak Endüstri 4.0 ve 5.0 dönemlerine geçişi hızlandıracak. Robotların işçiliklerine, ameliyatlarına, öğretmenliklerine, hizmetçiliklerine, hazırlıklı olunmalı!
Toplumlar ‘duvarlarını’ daha da hızlı örecek; sanal ve fiziki duvarlar. Toplumlar kendi kimliklerine daha sıkıca sarılıp, duvarların ötesindekileri ‘tehdit’ olarak algılayacaklar. Sosyal kimlikler hızla canlanacak. Biz kimiz?’ sorusunun yanıtı daha hızlı verilecek.
Toplumların gelişim sürecindeki gibi koronavirüs salgını tarihi değiştirdiğinde, toplumlar daha da içlerine kapanacak.
İnsanlık tarihinin akışını değiştiren beş salgını BBC şöyle aktardı*. (1) 14. Yüzyıl vebası; 1350’lerde Avrupa’da milyonlarca insan ölmüş ve salgından etkilenen ülkeler inanılmaz bir hızla büyüdü ve dünyanın en zengin ülkeleri oldular.
(2) Amerika kıtasında çiçek hastalığı salgını ve iklim değişikliği: Amerika salgınında ölümlerle birlikte nüfus 60 milyondan 5 – 6 milyona düştü*. Hayatta kalan az sayıda insan toprağı işleyemedi, boş alanlar orman veya çayıra dönüştü. Karbondioksit seviyesi düştü ve sıcaklık düşmesine neden oldu. Küçük Buz Çağı döneminin başlamasına neden oldu.
(3) 1800 yılların başlarında sarıhumma salgını anında Haiti, Fransa’ya başkaldırdı ve Fransa ABD’den ayrıldı. ABD ‘Louisiana Alışverişi’ ile topraklarını ikiye katladı.
(4) Afrika sığır vebası virüsü nedeniyle Avrupa, Afrika’yı sömürgeleştirmesini hızlandırdı.
(5) Çin’de 164 yılında veba, kıtlık ve çekirgelerle birlikte Ming hanedanlığı çöker ve yerine Qing hanedanlığı gelir. Hatta tarlalarda ürün bulamayan insanların bazıları salgın kurbanlarının cansız bedenlerini yediler.
Covid-19 pandemi olduğundan tüm dünyayı etkileyecektir. Yukarıdaki salgınların sonuçları gibi yeni dönemlere kapıların açılması kaçınılmaz.
Dünya zaten ‘duvarlar’ örmeye başlamıştı. Deniz Ülke Arıboğan’ın da ‘Duvar’ adlı kitabında vurguladığı gibi; 9 Kasım 1989 yılında Berlin Duvarı yıkılırken, dünya genelinde sadece 10 tane duvar vardı, şimdiyse 72 adet duvar var.
Covid-19’dan sonra olası senaryoların en güçlüsü toplumların içe kapanması olacaktır. Toplumlar kendi kültürlerine daha sıkı sarılacaklar. Hastalıklardan, diğer ülkelerin doğal kaynaklarını sömürmek amacıyla saldırılarından, siyasi olarak diğer ülkelerin istilasından korunmak gibi nedenlerle, ülkeler kendi kültürel kimliklerine daha sıkı sarılacaklar.
Toplumlar duvarlar ördükçe insanlar da kendi duvarlarını öreceklerdir. Herkes kendi evine kapanacak. Tıpkı duvarın dışından gelecek tehlikelere karşı toplumların kendi içlerine dönmesi gibi, bireyler de diğer insanlardan gelecek saldırılardan korunmak amacıyla kendi duvarlarını inşa edip, arkasına sığınacaklar.
İşyeri ev olacak, okul evler olacak. Nesnelerin interneti daha güçlü bir şekilde sosyal hayatın kahramanı haline gelecek.
Yemek siparişleri, alış-verişler, bankacılık işlemleri, eğitim hizmetleri, sağlık her şey nesnelerin internetinden sağlanacak.
Eğitim böyle bir dünyada en önemli unsur olacak. Eğitim sistemleri kendilerini yeniden dizayn etmek zorunda. Okullar, sınıflar artık evler ve odalar olacak. Ders kitapları, defterler, kalemler yerini bilgisayar ve teknolojik araç-gereçlere bırakacak. Öğretmenler bir süre daha etkin olacak; ancak devamında robot öğretmenlerle dersler internet üzerinden yapılacak.
Sınıf yönetimi, rehberlik ya da psikolojik danışmanlık konuları değişecek. Eğitim ve öğretim programlarının öğeleri yeniden yazılacak. Ölçme-değerlendirme uygulamaları yeniden düzenlenmek zorunda kalacak.
Öğretim sürecinde öğrencilerin motivasyonu, ödüller, ipuçları, pekiştireçler yeniden belirlenmek zorunda olacak. Var olan öğretim süreci öğretmen öğrenci iletişim, ve etkileşimi üzerine kurgulanmıştır. Artık öğretim sürecindeki eğitim psikolojisi değişkenleri anlamsız. Tüm bu öğeler artık geçerliğini yitirecek. Covid-19 sonrası azalacak olan dünya nüfusu, yeni öğretim süreçlerini teknoloji tabanlı düzenlemeye mecbur kalacak. O nedenle şimdiden Endüstri 4.0 ve 5.0 dönemine çoktan geçmiş olan toplumların reformlarını anlayıp, yeni eğitim süreçlerini dizayn etmeye hazırlanmak şart oldu. Covid-19’dan kurtulanların başa çıkması gerekenlerden birisi de eğitimin yeniden dizayn edilmesi olacaktır.
*https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-51970490
