UMUTLU: ABD’nin Lefkoşa Büyükelçisi John Koenig Kıbrıs sorununun çözüm aşamasına geldiğini, ABD Dışişleri Bakanı Kerry ve Başkan Obama’nın Kıbrıs sorununun çözümüyle yakından ilgilendiklerini söyledi ve çözümün eşiğinde bulunulduğunu belirtti
TARİH VERDİ: Büyükelçi Koenig çözüm takvimiyle ilgili şöyle konuştu: Kıbrıs konusu uzun süredir, on yıllar boyunca her yönüyle enine boyuna müzakere edilmiştir. Tarafların üzerinde anlaşamadıkları konularda yakınlaşma sağlayabilmelerine yardımcı olabilecek birçok fikir hazırda durmaktadır
SİYASİ İRADE VAR: Koenig: Her iki tarafta da bunu yapmak için güçlü bir siyasi irade olduğu görülüyor. Dolayısıyla bu yıl içerisinde veya belki önümüzdeki yıl, ama mutlaka buna uygun bir süre içerisinde kapsamlı bir çözüme ulaşmak mümkündür
TALAT’A SALDIRI: İkinci Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat’a Limasol’da yapılan saldırıda konferans salonunda bulunan Büyükelçi Koenig salonun dışında olanlardan çok salonun içindeki ortamın umut verici olduğunu belirtti ve bu tür “yüzleşmelerin” daha sık yapılması gerektiğini kaydetti
Amerika Birleşik Devletleri’nin Lefkoşa Büyükelçisi John M. Koenig Kıbrıs’ta çözüm için umutlu olduğunu söyledi ve 2014 veya 2015 yılında bir çözüme ulaşılabileceği konusunda umutlu olduğunu belirtti.
Dün, sabah kahvaltısında Havadis’in konuğu olan ve Havadis yazarlarının sorularını yanıtlayan Koenig, “Kıbrıs konusu uzun süredir, on yıllar boyunca her yönüyle enine boyuna müzakere edilmiştir. Tarafların üzerinde anlaşamadıkları konularda yakınlaşma sağlayabilmelerine yardımcı olabilecek birçok fikir hazırda durmaktadır. Her iki tarafta da bunu yapmak için güçlü bir siyasi irade olduğu görülüyor. Dolayısıyla bu yıl içerisinde veya belki önümüzdeki yıl, ama mutlaka buna uygun bir süre içerisinde kapsamlı bir çözüme ulaşmak mümkündür” dedi.
Büyükelçi Koenig sorulara şu yanıtları verdi:
Havadis: Sayın Talat’ın Limasol’daki konferansında siz de vardınız. Atılan çat-patlar önünüzde patlamış. Geçmiş olsun, tatsız bir gece oldu.
Büyükelçi Koenig: Orada bulunmuş olmaktan büyük mutluluk duyuyorum. Her ne kadar salonun dışında yaşanan olaylar talihsiz ve birçok kişi tarafından kınanmış olan olaylar olsa da, salonun içerisinde olanlar çok iyiydi ve katılımcıların, özellikle de Mehmet Ali Talat’ın diyaloga, programa devam etmeye karar vermiş olmalarından büyük memnuniyet duyuyorum.
Haberlerin odağına salonun dışında olanlar yerleşti. Ancak insanlar salonda olanlara odaklanmalı. Salonun içerisinde öyle çok büyük bir uyum veya fikir birliği yoktu. Çelişen görüşler, gelecekte bu adada ne olması gerektiği ile ilgili farklı yaklaşımlar vardı.
Ve bence Mehmet Ali Talat ve moderatör Costas Yennaris, adanın geçmişi ile ilgili protesto mahiyetindeki bazı ifadeleri veya şikayetleri ele almak ve insanları geleceğe konsantre olmaya yöneltmek konusunda çok iyi bir iş çıkardılar.
Havadis: İlk kez bir ABD Büyükelçisi çözümün çok yakın olduğu konusunda bu kadar net mesajlar verdi. Özellikle Larnaka’daki konuşmanız son derece önemliydi…
Büyükelçi Koenig: Kıbrıs’ta çözümü desteklemek konusuna karşı artan ilgimizi insanların fark ediyor olmasından memnunum. Ben bu amaca hem kişisel olarak hem de profesyonel olarak kendimi adamış durumdayım. Sadece bu adada değil, bu bölgede uzun yıllar geçirdim.
Dışişleri Bakanı Kerry ve Başkan Obama, bunun, Kıbrıs sorununu çözmek için mükemmel bir fırsat olduğunu dile getirdiler. Bunun nedeni, kısmen, gördüklerimizdir. Çünkü uzun süre bu konuyu yakından takip eden kişiler olarak bunun, uzun yıllardır ortaya çıkmış olan en iyi fırsat olduğunu ve tarafların bundan faydalanması için kendilerine yardımcı olmamız gerektiğini görebiliyoruz.
Havadis: Çözüme mi gidiyoruz?
Büyükelçi Koenig: Bu herkesten çok Kıbrıslılara bağlı. Ancak eğer çözüm yönünde bir arzu varsa ki ben olduğuna inanıyorum, şartlar Kıbrıs’taki tarafların bir araya gelerek buna ulaşmaları için çok çok uygundur. Bu konuda aslında tüm Kıbrıslıların partneri olan, sadece Kıbrıslı Türklerin değil, Kıbrıslı Rumların ve bu adadaki herkesin partneri olan Türkiye’den de bu anlamda olağanüstü bir destek görüyorsunuz. Dışarıdan birçok aktör size yardımcı olmaya çalışıyor ancak bu Kıbrıslılara bağlı.
Havadis: Ne zaman ABD daha aktif olsa adada çözüme yakın olunduğu havası hakim oluyor. Hangi aşamadayız?
Büyükelçi Koenig: Her iki tarafta da çözümü bizim gerçekleştirebileceğimize dair beklentiyi muhtemelen hiçbir zaman karşılayamayacağız. Bunu yapamayız. Bu bizim yapabileceklerimizin ötesinde.
Ancak eğer taraflar biz çözüm bulmak istiyorlarsa onların çabalarına kesinlikle destek olabiliriz. Biz bu işin ortasında değiliz. Dışarıdan yardımcı oluyoruz.
Havadis: Benzersiz bir dönem yaşıyoruz. Ama Kıbrıslılara kalırsa sıkıntılı bir süreç. Güven artırıcı önlemler konusunda bir öngörünüz var mı?
Büyükelçi Koenig: Güven yaratıcı önlemlerle ilgili insanların görüşlerini dinlemek çok ilginç. Bunlar sadece güven yaratmaya yönelik jestler değil, diğer tarafın geleceğini önemsediğinizi somut şekilde ortaya koyan adımlar olmalıdır ki çözüm konusunda ilerleme yaşanmaya başlar başlamaz, ortak geleceğiniz kolayca inşa edilebilsin.
Zamanlama, üzerinde iki tarafın anlaşmaya varacağı bir konudur. Bu nettir. Bu tarz adımların kapsamlı bir çözüm planına yardımcı olacak şekilde sürece nasıl uyarlanabileceği konusunda önemli derecede ortak bir anlayış olduğunu düşünüyorum.
Doğru ve bütünlüklü bir çözümün önünde engel teşkil etmeyecek şekilde ele alındıkları sürece ve bu adımların çok değerli olacağına, çok değerli olma potansiyelinin bulunduğuna inanıyorum. Limasol’da Mehmet Ali Talat iki taraf arasında güven yaratmaya yardımcı olabilecek bazı adımlar önerdi. Bunlara saygı duyuyorum.
Ancak hepsi de, etkisini uzun vadede gösterecek önerilerdi. Kıbrıslı Türklerle Kıbrıslı Rumlar arasında var olan aşırı güvensizliği düzeltecek, giderecek adımlardı. Ancak muhtemelen daha dramatik bir etkisi olacak adımlara ihtiyaç var. Çarşamba gecesi ortaya çıktı ki Kıbrıslıların birbirlerine gerçekten güven duyabilmesi için daha gidilecek çok yol var.
Dolayısıyla, birbirinize güven duyduğunuzu göstermek için cesur adımların atılması gerektiğine inanıyorum. Bu her iki taraf için de geçerli, hem Kıbrıslı Rumların Kıbrıslı Türklere ve Türkiye’ye olan güveni hem de Kıbrıslı Türklerin Kıbrıslı Rumlara olan güveni…
Bu uzun zaman alacak bir iştir ve bu adımların çözüm çabalarıyla nasıl uyumlu şekilde yürütülecekleri çok dikkatli şekilde planlanmalıdır çünkü bunların referandum sonucuna da büyük bir etkisi olacaktır.
Havadis: Larnaka’da yaptığınız konuşmada Dışişleri Bakanı Kerry’nin sarı not defterinden bahsettiniz ve Kıbrıs sorununun çözülecek sorunlar arasında yer aldığını vurguladınız. Kıbrıs’ın altında ne yazıyor? Detaylar var mı?
Büyükelçi Koenig: Hayır yok. Detayların zaman içerisinde Kıbrıslılar ve diğerleri tarafından yazılacağını düşünüyorum. Konu şudur; kamu hizmeti alanında bir kariyer yapmış olarak ve uzun yıllar Senato’nun Dış İlişkiler Komitesi’nin başkanlığını yapmış biri olarak Kerry, Dışişleri Bakanı olarak geçireceği dönemin hakkını vermek için belli konulara odaklanması gerektiğini düşünüyor. Listede İran ve Orta Doğu barış süreci gibi konular vardı. Ve Kıbrıs da listenin başlarındaydı. İki hafta önce Washington’dayken kendisi bunu tekrardan teyit etti. Dünyanın birçok yerinde meydana gelmekte olan zorlu olaylara rağmen, Kıbrıs’ın öncelik listesinin başında yer aldığının altını çizdi.
Havadis: ABD’nin son dönemde çözüme artan ilgisi, bölgedeki enerji kaynakları ile ilişkilendiriliyor. ABD’nin bölgedeki enerji kaynaklarına ilgisi nedir?
Büyükelçi Koenig: Bunun yanlış bir kanı olduğunu düşünüyorum. Enerjinin insanları bir araya getirme ve bu bölgede yeni bir iş birliği yaratma potansiyeli olduğuna inanıyoruz. Avrupa’nın enerji güvenliği de bizim için önemlidir. Bu şu anda çok sıcak bir gündem maddesi. Ancak unutmayın ki ABD çok yakında dünyanın en büyük doğalgaz üreticisi haline gelecek.
Bu nedenle de bizim pozisyonumuzu yönlendiren unsur, Doğu Akdeniz’de bulunan ve dünya standartları göz önünde tutulduğunda gerçekten de az miktarda olan enerji değil. Bu tamamen jeopolitik unsurlara bağlı. Bu tamamen, durumun şu anda çözüme çok uygun olmasına bağlı.
Biz enerjiyi sadece bölgede bulunan ve bu kaynakları kontrol eden tarafların, herkesin çıkarına olacak şekilde kullanabileceği, yardımcı bir unsur olarak görüyoruz.
Havadis: Kıbrıs’ta da iz bırakan Richard Holbrook’a benzetiliyorsunuz ve size “gülümseyen Holbrook” deniyor. Tüm şartların çözüm için uygun olduğu bu dönemde Kıbrıs’a atanmış olmanızın nedeni bu mu?
Büyükelçi Koenig: Şaka yapıyorsunuz. Başkanlık atamaları herkes için olduğu gibi benim için de tamamen bir sır perdesi arkasındadır. Bu görevin bana verilmiş olmasından dolayı çok büyük bir memnuniyet ve onur duyuyorum.
Ülkeme ve bu adada yaşayan insanlara yardımcı olabileceğimi düşünüyorum. Bu görevin bana verilmiş olması ile ilgili söyleyebileceklerim bu kadar. Bu görevde olduğum için çok mutluyum.
Havadis: Bu lakaba ne diyorsunuz?
Büyükelçi Koenig: Şok olmuş durumdayım. Richard Holbrook’un çok büyük bir hayranıyım. Onu ulaşılamayacak, çok yüksek bir yerde görüyorum. Ben ise doğru işler yapmaya çalışan sıradan bir diplomatım.
Havadis: Madeleine Albright’ı da geri getirmemiz gerekecek…
Büyükelçi Koenig: Ben de Madeleine Albright’ın burada olmasını isterdim! Her ikisi de kariyerim boyunca hayranlık duyduğum kişilerdir. Kritik dönemlerde ben dışişlerinde hayatımı yeni yeni kurarken onlar Dışişleri Bakanlığı’nda lider pozisyonunda kişilerdi.
Havadis: O döneme de Kıbrıs’ta ciddi heyecan vardı
Büyükelçi Koenig: Ve bu haklı bir heyecandı. O yıllara özgü olan çok olumlu bazı unsurların şu anda yeniden ortaya çıktığına, belirginleştiğine şahit oluyoruz.
İlk kez Richard Holbrook tarafından bir araya getirilen iş dünyasının önde gelen liderleri, gelecekteki birleşik Kıbrıs’ın ekonomisi ile ilgili nelerin yapılabileceği konusunda yeniden bir arada aktif şekilde çalışıyorlar.
Madeleine Albright benim için büyük bir ilham kaynağı. Yıllar içerisinde onunla konuşma fırsatları yakaladım ve kendisi gerçek bir stratejik düşünür ve çok hoş bir insan. Maalesef Richard Holbrook’u kaybettik. Şimdi hepimiz onun tavsiyelerine uyabiliriz. Kendisi bu bölgedeki gelişmeleri desteklemek için harika şeyler yaptı. Ve müsteşar olarak, başkanın temsilcisi olarak vesaire Kıbrıs konusunda da çalıştı.
Havadis: Çözüm süreciyle ilgili bir takvim var mı?
Büyükelçi Koenig: Bunun ucu açık bir süreç olmadığını biliyoruz. Taraflar bu konuda mutabakata varmışlardır ve sanırım herkes bunun sonsuza kadar sürecek, hatta fazla uzun sürecek bir fırsat olmadığının farkındadır.
Şu anda menfaatler ortaktır ve dışarıdan büyük destek vardır. Bunlardan yararlanmak çok önemli. Müzakerelerin nasıl ilerleyeceğini anlamak için şu an biraz erken.
İki lider 31 Mart’ta bir araya gelecek ve bu görüşmenin ardından müzakerelerin önemli ölçüde hızlandığını görmeyi çok istiyoruz. Ve taraflar masadaki konuları bir al-ver süreci çerçevesinde ve yakınlaştırıcı fikirler ortaya koyarak ele almaya başladığında mümkün olduğunca hızlı ilerleme kaydettiklerini görmeyi umuyoruz.
Kıbrıs konusu uzun süredir, on yıllar boyunca her yönüyle enine boyuna müzakere edilmiştir. Tarafların üzerinde anlaşamadıkları konularda yakınlaşma sağlayabilmelerine yardımcı olabilecek birçok fikir hazırda durmaktadır. Her iki tarafta da bunu yapmak için güçlü bir siyasi irade olduğu görülüyor. Dolayısıyla bu yıl içerisinde veya belki önümüzdeki yıl, ama mutlaka buna uygun bir süre içerisinde kapsamlı bir çözüme ulaşmak mümkündür.
Havadis: Kıbrıs’taki taraflar kavga etmiş evliliğini sürdürmeye çalışan bir çift ise, ABD de evlilik danışmanı olarak görülüyor. Bu rolü kabul ediyor musunuz?
Büyükelçi Koenig: Evlilik danışmanı benzetmesini belli bir yere kadar kabul edebilirim. Ben evliyim ve çocuklarım var. Çok mutlu bir evliliğim var. İnsanlar bu tarz bir ilişki içerisindeyken birlikte başarabildiklerinin kıymetini bilmelidirler, gelecekleri ile ilgili neyin önemli olduğuna karar vermelidirler ve çocuklarını düşünmelidirler.
Ben eğer Kıbrıslı olsaydım çocuklarım için nasıl daha iyi bir hayat yaratabileceğimi düşünürdüm. Ve sanırım bunun cevabı gerçekten çok net. İnsanların bir çözüme bu kadar odaklanmış olmasının nedenlerinden biri de bu.
Fotoğraflar Bertuğ Topal
