Nefes alıp vermede tam 50 yıl; 18,250 gün. Bu kadar gün yeter mi? Yeter galiba. Ne için yeter? İnsanları tanımaya yeter da artar bile! İnsan sarrafı olmak için yeterli değil belki ama insanların hangi uyarıcılar karşısında, nasıl tepkiler verebileceğini kestirmeye yeter da artar bile.
50 yılda buralarda kişiliğe pek çok artı ve eksiler eklendi. Çok hareketli sosyal bir yaşam oldu 50 yıl. Pek çok Kıbrıslı gibi evimizi terk ettik, savaş yaşadık, yeni bir toplumun üyesi olmanın avantaj ve dezavantajlarını yaşadık. Böylece bu coğrafyada 50 yılı doldurduk diğer bir deyişle tam yarım asırı tamamladık.
Sorsalar, hayatın anlamına dair, bir çırpıda çıkacak olan cümleler çok değil. An’ı yaşamak; ne geçmişin ne de geleceğin yakalanamayacağını, önemli olanın içinde bulunulan an’ın olduğudur. An’ın değerini bilerek günleri tüketmenin, en kıymetli değer olduğunu bilmek.
Kıbrıslılar olarak bizlere ne yazık ki an’ı yaşatmadılar. Bu durum da kişiliklerde olumsuz etkiler yarattı. Filler dans etti, biz çimenler ezildik. 1974 öncesi filler farklı dindendi, sonrasında ise farklı ideolojilerden. Ancak gelinen son noktada, anlaşıldı ki ideolojileri sadece çimenler savundu. Meğer ideolojileri farklı olduğunu sandığımız filler, yukarıda dans ediyormuş. Yani müziğin ritmine göre birbirlerine sarılmış, aynı yöne doğru hareket ediyorlar. Bizlerse altta ezilip duruyormuşuz.
Kıbrıslıtürk olarak 50 yıl, kişiliğe eklenecek çeşit çeşit yaşantılar geçirildi. Bu süreçte 1974 tecrübe edildi. Çocuk olarak kişiliğe katılan travmalara şahit olduk. Savaş, barut kokusu, Türk Bayrağı’nın motorlar arkasında sürüklenmesi, aileden şehit olanlar, Türk-Rum ortak! insan kaçakçıları ve diğer pek çok kavram ve olgu, kişilik haznesine daha 8 yaşında iken yazıldı buralarda. Bilmiyorum sizler yaşadınız mı? ama ben ve benim gibi savaş çocuklarının bu tip hikayeleri var: geceleyin yorganın altına sığınıp, dışarıdaki 2 silahlı Grivas’çının silahları ile oturduğunu bilmek… Ve size bir şey yapıp yapmayacaklarını düşünerken, uykuya dalmak.
50 yıldaki en büyük travmalardan birisi evinizi terk etmekti. Annenize, dediniz tarafından verilen arazinizi, evinizi terk etmenin derin psikolojik yıkımı da eklendi kişiliğe.
50 yılda formal anlamda eğitimle kişilik şekillendi. Hayata bakış açısı oluştu. Tutumlar, değer yargıları keskinleşti. Kariyer yapıldı ve bir kişilik şekillendi; eğrisiyle, doğrusuyla.
Ama buralarda yaşamak kolay değil. ‘Kimim ben?’ sorusunun yanıtı yok çünkü. Nereli olduğunuzun yanıtı da yok, nereye gömüleceğinizin yanıtı da. Evim neresi sorusunun yanıtında endişeleriniz olur. Çocuklarım nerede yaşasın? sorusunun yanıtı yok. Çocuklar burada yaşayacaksa hangi mesleği seçsinler, sorusunun net yanıtı yok. Üretim de yok ve üretime göre kurgulanmış eğitim sistemi de yok. En önemlisi Kıbrıslı Eğitim Sitemi hiç yok.
Evrensel değer yargıları da buralara uğramamış. İnsan hakları, çocuk hakları, hayvan hakları, çevreye saygı teğet geçti buraları. Tüm yerel ve evrensel insani değer yargıları olmayınca kişilikler de istenilen biçimde şekillendirilemiyor, ne yazık ki. Belki bizlerin de kişiliği bu değerler üzerine şekillenmemiştir.
Ama daha da önemlisi toplumsal yaşamdaki diğer insanların kişiliklerinin hangi değerler üzerinde şekillendirildiğidir. Eğitim sistemi hangi değerler üzerinde kurgulanıp, insanlar hangi niteliklerle donatılmaktadır? Toplum birlikte yaşam demektir. Toplumda diğer insanlar ile ilişkiler içerisinde bulunurken, sizinki yanında diğer insanların kişilikleri de önem kazanır. Kişiliğiniz etkilenir. 50 yıl diğer insanların kişiliklerini görerek de geçti.
Buralarda yaşam çok zor oldu 50 yılda. Hiç olmazsa geriye kalan sürenin huzurlu geçmesini ummaktan başka çare yok. Ancak herkes gibi içinde bulunulan çevreden ‘umut’ yok. Her taraf çürümüş çünkü; özellikle siyaset!
