Daha önce de yazmış olduğum gibi, Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ve Kıbrıslı Rum lider Nikos Anastasiadis, bu aşamada artık mevcut müzakere yöntemi ve formatla herhangi bir önemli ilerleme elde edemezler. Çünkü şu anda önlerinde duran konular teknik çalışmadan çok siyasi kararlar gerektiren ve her iki taraf için de çok önemli ve hassas konulardır.
Her ne kadar New York’ta Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon ile gerçekleştirilmiş olan zirveden müzakerelere ilişkin somut bir yol haritası çıkmış olmasa da, tüm taraflar, hem sürecin doğal takviminin, hem de artık ilerlemenin tek yolunun dönüşümlü başkanlık, Mülkiyet’in bazı unsurları, Toprak, ve Güvenlik ve Garantiler başlıklarının hep birlikte veya hemen birbiri ardına ele alınacağı bir nihai al-ver aşamasına geçmek olduğunun bilincindedirler. Ki, bunun yurt dışındaki bir kamp süreci olacağını da tüm taraflar kabul ediyor.
Sorun, bu aşamaya nasıl ve hangi şartlarda geçileceğidir. Kıbrıs Türk tarafı, süreci hemen yurt dışına taşıyarak dört başlıkta geriye kalan anlaşmazlıkları – dönüşümlü başkanlık, duygusal bağ kapsamında kimlerin mülklerine geri dönebileceği gibi – ve Toprak başlığını ele almak, daha sonra garantör devletlerin katılımı ile Güvenlik ve Garantileri görüşmek istiyor.
Rum tarafı ise, Toprak konusundaki pozisyonu, insanların yeniden evlerinden çıkmasını gerektirecek düzenlemelere gidilmemesi olan Kıbrıs Türk tarafının ne kadar esneyebileceği ile ilgili bir sinyal almaksızın yurtdışına gitme adımını atmayacak. Sürecin önü ancak Kıbrıs Türk tarafının Toprak konusunda kendileri için neyin kabul edilebilir olduğuna dair bir işaret vermesi ile açılabilir. Aksi halde müzakereler adaya hapsolarak sadece bir havanda su dövme çalışmasına dönüşecek.
Önümüzdeki birkaç hafta boyunca, Akıncı ve Anastasiadis’in her zamankinden daha cesur ve kararlı davranarak siyasetçi gibi değil lider gibi davranarak sürecin önünü açacak bazı adımları atması gerekiyor. Zira şu anda süreçte belirleyici olacak olan faktör her şeyden öte liderliktir.
