Lüzinyan ve Venedik idareleri Rumların canına neredeyse ot tıkamıştı.
Köleydiler ve topraklar kendilerinin değildi.
Onlardan kurtulmak için can atıyorlardı.
Bu yüzden Osmanlıların adayı ele geçirme planları kulaklarına ulaşınca heyecanlanmışlar ve fetih sırasında bu fethin destekçisi olmuşlardı.
İstedikleri şey daha özgür yaşamak, toprak ve mülk sahibi olmak ve Rum Ortodoks Kilisesinin çalışmasını sağlamaktı…
…
Nihayetinde fetih tamamlanmış ve Kıbrıs’a yeni bir idare el koymuştu.
Artık ne Lüzinyan ne de Venedik yönetimi vardı…
…
Fethin ilk yıllarıydı.
Ama fetih heyecanı çok sürmeyecekti.
Öteden beri nüfusu Hıristiyanlardan ibaret olan adada ilk isyan hareketinin bu kesimden geleceği düşünülebilir ancak durum tam tersi!
…
Yazar Dr. Ahmet An’ın “Kıbrıs’ta İsyanlar Ve Anayasal Temsiliyet Mücadelesi (1571-1948)” adlı eserinde çeşitli yabancı kaynaklardan aktarılan bilgilere göre, Osmanlı’da ilk isyan hareketi Yeniçerililer tarafından yapılacaktı.
Sene henüz 1578 ve fethin üzerinden 7 yıl geçmiş.
Adı geçen kitaptaki bilgilere göre, Beylerbeyi Arap Ahmet idi ve zulmü ile meşhurdu.
Fakat ölümü Yeniçerililerin elinden oldu.
Bu Arap Ahmet’in Lefkoşa’da bir bölgeye adı verilen “Arap Ahmet” olmadığını belirtmek isteriz.
Çünkü, bir mahalleye adı verilen Arap Ahmet 1571 fethinde komutan olarak görev yapmış ama daha sonra 1584-1587 yılları arasında yine Kıbrıs’a vali tayin edilmişti. (Haşmet Muzaffer Gürkan, Dünkü Ve Bugünkü Lefkoşa, s 101.)
Eğer bir yanlışlık yoksa demek ki birden fazla Arap Ahmet varmış!
…
Devam edelim:
Anlatıldığına göre adada Venedikli ajanlar cirit atmaktadırlar.
Dönemin Venedik Cumhuriyetinin Osmanlı yenilgisini bir türlü hazmetmediği ve Kıbrıs’ı geri almak için zaman kolladığı bilinir.
Ancak bu çabalar hiçbir zaman gerçekleşmeyecek, ada içindeki Venedik yanlısı hareketler de başarıya ulaşamayacaktı.
İşte, bu Venedikli ajanlar Mağusa’daki Türk ve Rum ahaliyi kışkırtırlar ve isyana katılanlar tüm Hıristiyanları bu başkaldırışa davet ederler.
Bu çerçevede Mağusa surlarına İspanya, Papalık ve Venedik bayrakları asılır.
Bu arada Arap Ahmet’in yerine başka bir Beylerbeyi atanmış ancak o da zalim çıkınca yine Yeniçerililer tarafından öldürülmüştür.
Sonucu, söz konusun kitaptan bir alıntıyla verelim:
“Olayı duyan Venedik Senatosu, üç defa olağanüstü toplantı yapar. Ama adayı savunmanın güçlüğü ve Türklerle yeni bir savaşa girmekten çekinilmesi nedeniyle herhangi bir girişimde bulunulamaz. İsyancılar, ülke dışındaki Kıbrıslılar aracılığıyla İspanya Kralına ve Venedik Cumhuriyetine başvurarak yardım isterlerse de, Avrupa devletlerinden bir cevap alınamaz ve ayaklanma bastırılır.”
…
Böylece Kıbrıs’ta “ilk isyan” Osmanlı’nın kendi içinden gerçekleşmiş, adadaki Hıristiyanlarla birlikte genişlemişti.
Kıbrıs’ta olduğu gibi Anadolu’da da çeşitli isyanların olduğu biliniyor…
…
Özetle, Osmanlı tarihi isyanlarla birlikte oluşur.
O imparatorluğa özenip onu canlandırma gayretleri oldukça tehlikeli!
