Kıbrıs’ın en önemli geçim kaynaklarından biri de kuşkusuz ki tarım ve hayvancılıktır.
Kıbrıslılar ürettikleri taze meyve ve sebzeleri , besledikleri hayvanlardan elde edilen ürünlerini bir şekilde yıllarca tüketiciyle buluşturabilmişlerdir.Bu uygulama için açık pazar alanları veya kapalı yapılar değişen yönetim anlayışına göre farklı şekillerde kurulmuştur .
İngiliz döneminde büyük yerleşim yerlerinin tamamında Bandabulya dediğimiz kapalı pazar alanları inşaa edilmiştir.Haftanın neredeyse her günü açık olan bu Bandabulyalar,Kıbrıslıların son 100 yılda sosyal ilişkilerini geliştirdiği ve alışverişini yaptığı alanlar olarak yerini almış durumdadır.Ayrıca şehirlerimizin tam merkezlerine kurulmuş olmaları Bandabulyalar’ın önemini artırmıştır. Günümüz koşullarında tarihi nitelikli yapılar olmaları bakımından da Bandabulyalar hem ülkemize gelen turistlere hem de bizlere bu nostaljik tarzı yaşama imkanı vermektedirler.
Lefkoşa Türk Belediyesi, 2012 yılında Avrupa Birliği kaynakları ile Surlariçi’ndeki 1932 yapım tarihli Bandabulya’nın orjinaline uygun restorasyonunu gerçekleştirmiş ve en önemlisi de içerideki taze meyve-sebze alısveriş kültürünü ayni şekilde yaşatmaya devam ettirmiştir.Lefke’deki Bandabulya da 2015 yılında aynı vizyonla restore edilerek Lefkelilerin hizmetine sunulmuştur.
Peki Güzelyurt’daki Bandabulya ne şekilde değerlendirilmiştir?
Geçtiğimiz yıllarda Güzelyurt Belediyesi tarafından Güzelyurt Çarşısı’nın göbeğinde bulunan George VI.(GR) zamanında inşaa edilen Bandabulya sözde restore edilmiştir.Ancak buna restore demek yanlıştır , yapılan tamamen bir yenileme çalışmasıdır. Restorasyon işlemi orjinaline uygun yapılan teknik çalışmalara verilen isimdir.
Yapılan çalışmada tamamen iç dizayn değiştirilmiş , alüminyum pencereler takılmış , zemin modern mermer ile kaplanmış , kapılar otomatik açılıp kapanan teknoloji ile değiştirilmiştir.Yapılan çalışma sonrası her bir dükkan ekstra kira geliri elde etmek için ikiye bölünmüş , kullanışsız ve dar dükkanlar yaratılmıştır.Yapılan yenilemenin hedefi ise burayı gençlik ve modern alışveriş merkezine dönüştürmek idi.
Ne acıdır ki yapılan çalışma tamamen başarısız olmuştur.Yapılan yenileme ile Bandabulya kültürümüz modern çağın yeniliklerine boyun eğmiş ve bizlerden alınıp götürülmüştür.
Halen üzerinden onca yıl geçmesine rağmen içerisindeki dükkanların %80’den fazlası boş durmaktadır. Bu tarihi Bandabulya günde 30 kişinin bile girmediği sıradan bir bina haline getirilmiştir.Herkesin taze meyve ve sebzesini alabildiği , insanların günlük sohbetini gerçekleştirdiği Güzelyurt Bandabulya’sı yanlış politikalar sonucu yitirilmiştir.
Buradaki en büyük problem;yapılan çalışmaların alanında uzman kişiler,bölge sivil toplum örgütleri ve yetkili kişiler ile hep birlikte masaya yatırılmayıp, halk yararına en doğru kararı verecek ortak bir akılla değerlendirilmemesinden kaynaklanmaktadır.
Bandabulya Meydanı Projesi
Bandabulya projesine paralel olarak çarşıdaki bazı binaların yıkılarak, Bandabulya’nın yanında yapılmış olan meydan düzenlemesinin doğru bir karar olduğunu düşünüyorum.Bu meydanı bölgedeki Cafeler ve Sandwichhouseların masalarını atıp servis yapabileceği ve insanların kahvesini yudumlayabileceği potansiyel bir alan olarak görüyorum.Sadece gerekli ufak dokunuşlarla bu meydan harika bir ortak alana dönüştürülebilir.Yapılan havuz yerine ise tarihimizi simgeleyen sanatsal heykeller konulabilir ve daha sofistike bir görünüm kazandırılabilirdi.Ayrıca Bandabulya’nın dış duvar diplerine ve çevresine yapılan araç parkları düzenlenmeli ve buralara park yapılmamalıdır.Böylece tarihi yapı görsel olarak ortaya çıkabilecektir.
