Kıbrıs sorununun çözümsüz kalmasının en büyük nedeni aslında sorunun neden çözüme ulaşılamadığına doğru bir teşhis konulmamasıdır.
Müzakere süreçlerinin nerede ve neden tıkanarak çözüme ulaşılamadığının tespitinin doğru bir şekilde yapılmamasıdır.
Bunun son örneği Crans Montana’da çöküşle sonuçlanan müzakere süreci sonrasında yaşanıyor.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres Crans Montana’da başarısızlıkla sonuçlanan süreçle ilgili bir rapor kaleme aldı.
Rapor daha yayınlanmadı.
Ama yayınlanacak.
Raporda aslında bir sürpriz yok. Beklendiği gibi yazıldı. Kimseyi suçlamadı. Kıbrıs Türk tarafı ve Türkiye’yi sürecin çöküşü ile ilgili ima yoluyla dahi olsa sorumlu göstermedi. Bu iyi. Ancak müzakere sürecinde yaşananları, kendi gözlemlerini raporunda yansıtmadı.
Mont Pelerin’de süreci kimin çökerttiğini raporuna yazmalıydı.
Kimin ara istediğini, varılan mutabakata kimin uymadığını, verilen arada kimin kriz yaratmak için çaba harcayıp Mont Pelerin 2’de süreci nasıl çökerttiğini…
Ardından Cenevre’de toplanan Kıbrıs Konferansı’nda Yunan Dışişleri Bakanı’nın süreci tıkayan tavrını…
Yunan Bakan Kocias’ın kendisini nasıl çıldırttığını yazmadı. Guterres Cenevre’de “beni bir daha bu adamla ayni odaya koymayın” dediğini raporunu yazarken nedense unuttu.
Cenevre’deki Konferans sonrasında yaşanan Enosis Plebisiti krizi sürecinde Rum Lider Nikos Anastasiades’in kendisine verip de tutmadığı sözüne de Guterres raporunda yer vermedi.
Crans Montana’da Rum Lider Nikos Anastasiades’in kendisinin ortaya koyduğu çerçeveye uygun önerilerle masaya gelmediğini de raporuna koymadı.
Halbuki tüm bunlar yaşanmış, bir çoğunu da bizzat kendisi gözlemlemişti.
İngilizce ifade şekliyle “Factual” yani gerçekte yaşanmış olaylara BM Genel Sekreteri Guterres raporunda yer vermedi.
Bunları es geçti.
Es geçince de müzakere sürecinin neden ve nasıl başarısızlıkla sonuçlandığı tespitini doğru yapmadı.
Ya da yapmak istemedi.
Bununla da kalmadı.
Guterres raporunda bazı gerçekleri de eksik ya da yarım doğru olarak yansıttı.
Crans Montana sürecinde ortaya koyduğu çerçeve ile ilgili yaşanan gelişmeleri aktarırken Guterres, güvenlik ve garantiler başlığında etkin müdahale hakkı konusuna net bir şekilde işaret ederken, dönüşümlü başkanlığa ayni değeri verip net bir şekilde yazmadı.
Kuzey Kıbrıs’ın AB’ye uyumu çalışmaları konusunda da raporunda doğru bir yaklaşım ortaya koymayan BM Genel Sekreteri Guterres, genelde dengeli olmaya çalıştığı raporunda sorunun çözümüne dönük daha çok katkı yapacak şekilde yaşanan olayları tam da olduğu gibi yansıtmadı.
Sürecin neden başarısızlıkla sonlandığını doğru bir şekilde ortaya koymadı.
Ve böylece aslında bundan sonraki çözüm arayışlarına yapabileceği katkıyı yapma fırsatını değerlendirmedi.
Crans Montana’da kendisinin de dediği gibi çözüm konusunda tarihi bir fırsat kaçırıldı ama kendisi de bundan sonra böylesi fırsatların kaçmasının önünü alacak bir rapor ortaya koymaktan kaçındı.
Keşke daha gerçekçi ve cesur olup kaçınmasıydı…
