Bugünkü yazımda, engelli ailesi olmak konusunu ele almaya çalışacağım. Engelli aileleri çocuklarının engelli doğacağını ilk etapta bilmemektedir. Fakat doğum öncesi, doğum anı ve doğum sonrası nedenler bunu ortaya koymaktadır.
Doğum Öncesi Nedenler:
- Aile soyunda var olan kalıtımsal hastalıklar
- Özellikle kalıtımsal hastalığı olan akrabalar arasındaki evlilikler
- Anne ve baba arasındaki kan ve Rh uyuşmazlığı
- Kromozomal nedenler
- Annenin doğum yaşının altında ya da üstünde bir yaşta hamile kalması sonucu doğumlar
- Hamilelik sırasında doktor tavsiyesi dışında ilaç kullanımı
- Hamilelik sırasında annenin sigara, alkol, uyuşturucu kullanması
- Hamilelik sırasında iyonize röntgen ışınlarına maruz kalma
- Hamilelik sırasında yetersiz beslenme
- Hamilelik sırasında ateşli, bulaşıcı hastalık geçirme
- Hamilelik sırasında kaza, aşırı stres, zehirlenme ve travmaya maruz kalma
- Hamilelik sırasında sağlık kontrollerinin ve yapılması gereken testlerin yaptırılmaması
- Hamile kalmadan önce ve hamilelik döneminde alınması gereken vitamin ve minerallerin eksikliği
- Çok sayıda ve sık hamile kalınması veya doğum yapılması
- Annede yüksek tansiyon, kalp hastalığı, şeker hastalığı gibi hastalıkların bulunması
Doğum Anına Ait Nedenler:
- Doğumun sağlık kuruluşunda, sağlık elemanlarınca gerçekleştirilmemesi
- Doğumun beklenen süreden önce ve güç olması
- Bebeğin düşük doğum ağırlığı ile doğması
- Doğum esnasında bebeğin travmaya maruz kalması
- Doğum esnasında bebeğin oksijensiz kalması
Doğum Sonrası Nedenler:
- Doğum sonrası bebeğin ağır ve ateşli hastalık geçirmesi
- Yeni doğan bebeğin sağlık kontrolünden geçirilmemesi ve gerekli testlerin yaptırılmaması
- Bebeğin aşılarının düzenli olarak yaptırılmaması
- Ağır doğum sarılığı
- Bebeğin yetersiz beslenmesi
- Ev, iş, trafik kazaları
- Zehirlenmeler
- Doğal afetler
- Ailenin ve çevrenin eğitimsizliği (Cehalet)
- Bireylerin ihmal ve istismar edilmesi
Yukarıda sizlere bahsettiğim tüm bu nedenlerden dolayı çocuk engelli olarak doğmaktadır.
Genel olarak engelli çocuğa sahip ailelerin bu gerçeğe uyum sağlama sürecinde çeşitli basamaklardan geçtiği kabul edilmektedir.
- Şok
- Reddetme
- Depresyon
- Karmaşa
- Suçluluk
- Kızgınlık
- Pazarlık Etme
- Kabul ve Uyum
Aslında yukarıdaki bulunan aşamalara bakacak olursak oldukça çok zor evrelerden geçip kabullenme aşamasına gelmektedirler.
Bir de akrabalar ve normal gelişim kardeşlerin davranışları da anne-babanın stres düzeyini artırmaktadır. Ortaya çıkan bu durumlar aile yapısını da etkilemekte ve değiştirmektedir. Bu da ailede krizlere sebep olabilmektedir. Engelli çocuğun varlığı nedeniyle, ailede yaşanan stresi dokuz nedene bağlamaktayız. Bu nedenler:
- Harika çocuk mitinin yıkılması ve bunun sonucunda ailenin çocuğu kabulde ve duygusal bunalımı atlatmada çektiği zorluk.
- Aile bireylerine, çocuğun kardeşlerine, yakınlarına ve çevreye çocuğun durumunu açıklamada çekilen zorluk
- Çocuğun durumuna ve özelliklerine ilişkin elde edilen bilginin yetersizliği ve tutarsızlığı
- Engelli yol açtığı sağlık ve davranış sorunları ile bu sorunlarla başa çıkma çabaları bunun yanısıra, çocuğun bakımının zaman, emek, para gerektirmesi, anne-babanın kendilerine ve diğer çocuklara kaynak ayıramaması.
- Çocuğun gelişiminde önemli aşamaları yaşayamama ya da çok geç yaşama.
- Çocuğa karşı çevrenin gösterdiği olumsuz tutumlar, yakın çevrenin aileden uzaklaşması,
- Pek çok uzmanla görüşme gereği
- En uygun eğitim ortamını bulma çabaları,
- Çocuğun geleceğine ilişkin duyulan kaygılar. Engelli çocuğa sahip aileleri konu alan bazı çalışmalarda bir grup ailenin özürlü çocuğa daha kolay uyum sağladıkları, psikososyal işlevleri açısından normal çocuğu olan ailelerden farkları olmadığı belirtilmektedir.
Engelli çocuğu olan aile çocuğunun doğumundan ölümüne kadar tüm bakımını üstlenen kişilerdir ve aklılarında hep aynı soru işareti bulunmaktadır.
Ben ölünce bu çocuğa kim bakacak?
Bu yüzden aileler gerektikçe çocuğunu, en iyi doktorlara götürerek en iyi eğitimi sağlayarak onların bağımsız bir şekilde hayatlarını devam ettirmeği isterler. Her aile engelli çocuğuna hangi şatlarda olursa olsun en iyisini yapmak isteyecektir.
Hüseyin Sadıkoğlu
