En son geçenlerde yayınlanan Nisan 2015 ayı sonu itibarıyla tüketici fiyat endeksi, yani 4 aylık enflasyon toplamı KKTC’de % 1.09 ve Türkiye’de ise aynı dönemde iç tüketimde dövize çok az bağımlılık olmasına rağmen % 4.63 olarak ilan edildi.
Kurlarda yılbaşından beri olan yükselişler, aşağı ve yukarı doğru hareketlenmeler özellikle dolarda ve sterlindeki değer kayıpları ortadadır. KKTC’nin dövize olağanüstü bağımlı bir ekonomik yapıya sahip olması, çarşıda fiyatların sadece artan kura göre otomatik olarak ayarlanması ve kurlar düştüğünde de aynı kalması karşısında, gözle görülür fiyat artışlarını hanehalkı yaşamaktadır. 4 ayda toplam % 1 gibi HP artışı ilan edilmesi, bu ülkede sürekli fiyat artışlarını yaşayan insanlar açısından, bu sonuçlara çok şaşırtıcı bakılmaktadır. Hakiki verilere ulaşmak için bu hesaplama tarzına, yöntemine ve uygulanan ölçeklere ve ağırlıklara bir el atma zamanı gelip geçmektedir.
Diğer en son yayınlanan verilere göre de, GSMH’de 2013 yılında gerçekleşen % 1.1 büyümeye karşılık, kesin olmayan sonuçlara göre 2014’de % 4.3 ve 2015 için de % 4.4 büyüme beklendiği tahmin edilmektedir.
Yayınlanan tahminlere göre imalat sanayisinde, inşaatta 2014’te % 6.9, ticaret- turizm ve ulaştırma sektörlerinde de % 6.6 ilâ % 7.6 arasında iddialı bir büyüme tahmini öngörülmüştür. Yayınlanan kesin verilerde 2013’te birçok sektörlerde daralma ve duraklamalara karşın 2014’de % 4.3 büyüme tahminin, % 5 ithalat artışından, inşaatta çimento satışlarıyla, turist sayısının ve gecelemenin artışından kaynaklanacağı varsayımından hareketle, öngörülmüştür. 2015 için de % 4.4 büyüme beklentisi ve tahminleri öngörülmüştür. Özellikle Türkiye’den gelecek suyun sanayi alt sektörüne sağlayacağı olumlu etkileri de zikredilmiştir. İnşallah tahminler gerçekleşir ve temennimiz de zaten GSYİH’nin artması ve toplumun geneline ve vatandaşlara da yansımasıdır. Ekonomik konuların ihmal edildiği malûm. Aslında Ekonomi Bakanlığının dört bakanlık içinde bir bölüm! olmaması ve Ekonomi Bakanlığı’nın tek başına bir bakanlık altında sadece ekonomik konuları ele alacak hedefleri koyacak ve yürütecek mekanizmaları çalıştıracak, sürükleyici bir bakanlık olması şarttır. Kaç yıldan beri KKTC ekonomisi ekonomik konularla boğuşmakta, ancak çare üretecek yeteri sayıda ehil insan gücü bu görevlere ve alanlara tahsis edilememiş, zaman dahi ayrılamamış olduğu görülmüştür. Fiziki yatırımlar, altyapı yatırımları hemen hemen 8-10 seneden beri durmuştur. Çok cüzi tamir ve idame masrafları bile yapılamamaktadır. Mevcut alt yapılar da dökülmeye başladı. Ekonomik kalkınma için en başta yol, su, elektrik, haberleşme ve ulaştırma hava ve deniz limanlarında gerekli yenileme ve ek yatırımlara yönelik alt yapıların yapılması, mevcut mali kaynakların yatırımlara yönlendirilmesi şarttır. Kaynak arayışları ve temini için teşebbüsler de gereklidir.
Öte yandan sıkı para politikası ekonomiye bizim gibi bir ülkede fayda sağlamaz. Ülke ekonomisini daraltır. Mali disiplin ekonomik tedbirlerle birlikte uygulanır. Sonra mali disiplin, sadece devlet bütçesinde değil tüm mali sektörde ve ekonominin genelinde uygulanarak kayıt dışı olanların da disipline alınmasıyla olur. Ekonomik önlemlerin birlikte alınmadığı ve sadece sıkı bir bütçe uygulamasının, ekonomide daha büyük çıkmazlar yaratacağı unutulmamalıdır. Özellikle de KKTC ekonomik gerçeği karşısında piyasada daralma ve istihdam sorunu yarattığını ve yaratacağını, tüketim meylini azaltacağını ve üretimi de etkileyeceği açıktır. Bunu sırası geldiğince yıllardır ifade ediyorum.
Geçenlerde Nobel Ödüllü ekonomist Krugman, “mali düzeni takıntı haline getiren yetkililerin daha büyük sorunlar yarattığını ve karşılaşılacak tehlikelere” dikkat çekmiştir. Bu ciddi bir durgunluk ve işsizlik sorunları getirir ki halen ülkemizde yaşanan da budur. Öncelikle bakanlıkların dağılımında Ekonomi Bakanlığı’nın ayrı bir bakanlık altında veya Maliye ile birleştirilerek düzenlenmesi, uygulanmakta olan sadece bütçede sıkı mali disiplin politikasının gevşetilerek, yatırımlara ağırlık verilmesi ve bu konularda çeşitli finansman temini konusunda ciddi sermaye teşviklerine önem verilmesi daha yararlı olacak kanısındayım.
