Avrupa’da uzunca bir süredir eğitimde ciddi bir tartışma var. Çocuklar okula kaç yaşında gitsin, gün içinde okul kaçta başlasın ve ne okutulsun?
Fransa geçtiğimiz günlerde çocukların okula gitme yaşını 3’e indirdi ve bunu zorunlu yaptı. Avrupa’nın birçok ülkesinde buna karşın tartışmalar ve fikir ayrılıkları da olmuyor değil… Avrupa’da ki son eğilim zorunlu eğitim yaşının hem alttan yem de üstten uzatmak. Birçok ülkede zorunlu eğitim 5 yaşında başlar 18 yaşına kadar devam eder. Bazı ülkelerde zorunlu eğitim yaşı 18’in altındadır. Bazı ülkeler zorunlu eğitimi yıl olarak verir. Yani 8 yıl, 10 yıl, 12 yıl gibi… Türkiye’de 2-3 yıl önce yapılan bir değişiklikle zorunlu eğitim lise sona kadar uzatıldı ve 12 yıla çıkarıldı.
Bizim ülkemizde ise anayasaya göre zorunlu eğitim 15 yaşına kadardır. 18 yaşına kadar da güya ücretsizdir. Ancak bizde de bir alt sınır yoktur. Örneğin özellikle kırsal kesimlerdeki okullarımızda 4 yaş sınıfı çok yaygındır ama zorunlu değildir. İşin bir ilginç tarafı da şehir merkezlerinde devletin 4 yaş sınıfı hizmeti verdiğini görmezsiniz. Bizde şehir merkezlerindeki çocuklar 3-4 yaşında ücretli kreşlere gider veya nene-dede tarafından bakımı sağlanır. Bizde zorunlu eğitim 5 yaşında başlar 15 yaşında biter.
Bizde çocukların 3-4 yaş kreşlerine gitme sebebi ile Fransa’da bu yaşlarda çocukların okula gitme sebepleri arasında dağlar kadar fark vardır. Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Fransa’nın yoksul bölgelerinde yaşayan çocuklar çok daha az kreşe gittiğini ve aldıkları bu kararla fırsat eşitliği yarattıklarını, çocuklar sınıflara ne kadar erken girerlerse, başarılı ve topluma entegre olma şansları o kadar fazla olacağını belirtmiş… Fransız hükümeti bu kararın alınmasında çocukların radikal İslam’a yönelmesini önlemek de sebeplerden biri olduğunu söylemekten çekinmiyor.
Avrupa’da bir başka tartışma konusu daha vardır. Çocukların kaç yaşında okula başlayacakları konusu bir yana, gün içerisinde okula saat kaçta başlaması gerektiği de çok önemlidir. Bu da ciddi bir tartışma konusudur.
KKTC’de de 4 yaş sınıfına giden çocukların sabahın çok erken saatlerin kalkması ve okula hazırlanması gerekiyor. O küçücük bedenler uyukulu uyukulu saat 8’de okula gelmek zorunda…
Avrupa’nın birçok yerinde okullar 9’da başlar. Hatta bunu daha da ileriye çekilmesi gerektiğini söyleyenler var. Bizde saat 8’de okulda olması gereken bir çocuk en geç 7’de kalkması gerekiyor. O da okulu yakınsa… Taşımacılıkla gelen çocukların durumu daha da vahim. Ya da Lefkoşa, Mağusa, Girne trafiğinde çocukları okula bırakmak anne-babalar için tam bir işkence… Çocuklar için ise tam bir kabus. Sıcak yatağında yatması gerektiği saatte uyukulu gözlerle okul yolunda…
Açıkcası ben de Finlandiya ve Singapur’da olduğu gibi eğer çocuklar 7 yaşından önce okula gideceklerse tamamen oyun tabanlı bir programdan yanayım. Tabii ki gün içinde okula başlama saatinin de ileriye alınması gerektiğini savunanlardanım.
Çocukların okulu sevmesini istiyorsak, bu eziyetten çocukları kurtarmak gerekiyor. Düşünün Fransa’da 3-4 yaşındaki çocuklara formal bir eğitim veriliyormuş. 3-4 yaşındaki çocuğa formal eğitim mi olur? Çocuk o yaşta oyun oynamak ister. Kaldı ki oyun, öğrenmenin en önemli araçlarından biridir. 3-4 yaşındaki bir çocuğa haçana bir “dur, otur, konuşma” diyeceğiz.
Aslında bizde de devletin verdiği 4 yaş hizmeti şehirlere de yayılması gerekiyor. Ancak bu oyun tabanlı bir programla da desteklenmelidir. Cemal Hoca bunu da yapacaklar listesine yazarsa, önemli bir iş yapmış olur.
