9 BELEDİYE KULLANIYOR: KKTC’de çıkan tüm çöpün depolanması ve ayrıştırılması hedefiyle kurulan Güngör Katı Atık Depolama Tesisi sadece 9 belediye tarafından kullanıyor. Geri kalan 19 belediye çareyi sınırları dahilinde yeni çöplük alanları oluşturmakta buldu
İSTASYON SORUNU: Güngör Katı Atık Depolama Tesisi yapılırken, belediyelerin topladıkları çöpleri oraya transfer için istasyonlar oluşturulması öngörüldü. Birçok belediyede bu istasyonlar oluşturulmadığı için çöpler Güngör’e gönderilemiyor
OLAN DA KULLANILAMIYOR: Gazimağusa’da çöp transfer istasyonu oluşturuldu ancak kullanılmıyor. Güngör’deki depolama alanının dolacağı endişesiyle Mağusa’daki çöpler istasyon olmasına rağmen Güngör’e gönderilmiyor. Güngör’de yeni bir depolama alanının açılması bekleniyor
İSTYASYON ŞART: Belediye başkanlarının birçoğu mali imkansızlıklar nedeniyle çöpünü Güngör’e taşıyamadığına dikkati çekerken, istasyonların kurulması halinde sistemin çalışabileceği görüşünde. AB istasyon kurulması için pilot bölge olarak seçilen Güzelyurt ve İskele için 2017 bütçesinden kaynak ayırdı
Ceren ÖZBİL
Ülkedeki çöp sorununun bir türlü önüne geçilemiyor. Gün geçtikçe birçok bölgede yeni yeni çöplük alanları oluşmaya devam ediyor. Ülkedeki çöp sorunun son bulması amacıyla 2011 yılı sonunda faaliyete giren Güngör Çöplüğü’yle de çöplük sorununun önüne geçilemedi. Güngör Çöplüğü faaliyete geçerken tüm belediyelerin çöplerini bu tesise taşıması hedefleniyordu. Ancak bölgelere çöp transfer istasyonlarının yapılmaması nedeniyle belediyelerin büyük bir bölümü topladığı çöpleri Güngör’e taşıyamıyor.
28 belediyenin 9’u kullanıyor
Çevre Dairesi’nden alınan bilgiye gire Güngör çöplüğünü şu anda 28’nin sadece 9’u kullanıyor. Bu 9 belediye ise Lefkoşa, Gönyeli, Alayköy, Dikmen, Girne, Alsancak, Lapta , Çatalköy ve Değirmenlik belediyelerinden oluşuyor.
2017 yılında yapılacak
Gazimağusa dışında henüz hiçbir bölgeye çöp transfer istasyonu yapılmadı. Avrupa Birliği’nin 2017 bütçesinde pilot bölge olarak seçilen Güzelyurt ve İskele bölgesinde transfer istasyonu yapılmasının öngörüldüğü öğrenildi.
İstasyon var ancak kullanılamıyor
Gazimağusa’da ise AB’nin yapmış olduğu bir transfer istasyonu bulunuyor. Ancak maddi sorunlar nedeniyle Güngör Çöp Depolama Tesisi’ne ikinci bir hücre yapılamayıp, Güngör Çöplük alanının her an dolabileceği endişesiyle kullanılamadığı öğrenildi.
Ayrıştırma tesisi yok…
Güngör çöp depolama alanın da şu anda kurulmuş ayrıştırma tesisi bulunmamaktadır. Bölgenin işletmecisi, gelen atıklar içerisinden plastik, lastik, hurda metallleri, kağıt karton gibi atıkları elle toplama şeklinde ayırmaktadır
Belediyeler büyük sıkıntılar yaşıyor…
Özellikle mali yönden sıkıtı yaşayan belediyeler çöplerini Güngör Çöp Depolama Alanı’na taşıyamıyor. Çöplerini Güngör’e taşıyamayan belediyeler çözümü kendi sınırları içerisinde çöplük alanları oluşturmakta arıyor.
Sarpten: Devlet üstüne düşen sorumlukları yerine getirmedi
Biyologlar Derneği Genel Sekreteri Hasan Sarpten, Güngör Çöplüğü’nün Avrupa Birliği’nin Katı Atık Master Planı’nın bir parçası olarak kullanılmaya başlandığını ve Avrupa Birliği’nin bu programın hayata geçmesi için 21 Milyon Euro verdiğini anlattı. Bu program dahilinde Dikmen Çöplüğü’nün ıslah edilmesinin Güngör’e yeni bir depolama alanı oluşturulması yer aldığını hatırlatan Sarpten, bunların Avrupa Birliği finansmanı ile hayata geçirildiğini açıkladı. Ancak ülkedeki devlet yetkililerinin sorumluluğunda olan çöp transfer merkezleri kurulup tüm çöplerin Güngör’e taşınmasının ve çöplerin ayrıştırılmasının hala hayata geçmediğini anlattı. Sarpten ayrıca 28 belediyenin tümünün bile çöplerini Güngör’e getirmediğini belirtti.
“Çevre felaketine neden olabilir”
Avrupa Birliği Master Planı’nın yerine getirilmemsinin ülkede yeni bir çevre felaketine neden olabileceğini kaydeden Sarpten, bu program hazırlanırken amacın çöplüğün yerini değiştirmek olmadığını hatırlattı. Sarpten ancak çöp sorunu ülkede ne kadar ciddi bir sorun olursa olsun devlet yetkililerinin bunun için bir kaynak ayırmadığının altını çizerek bu durumun ne kadar üzücü olduğundan söz etti. Sarpten ayrıca kısa süre önce Çevre Bakanlığı yapan Hamit Bakırcı’nın tüm bu planın çok dışında çöpten elektrik üretilmesi gibi projelerden söz ettiğini anlattı.
Coşkun: Ayda 5 bin TL’ye yakın maliyeti var
Dipkarpaz Belediyesi Başkanı Suphi Coşkun, çöpleri Diprkarpaz Belediyesi belde sınırlarından Güngör Çöplüğüne taşımaya kalkmaları durumunda bunun belediyeye ayılık olarak yaklaşık 5 bin TL külfet getireceğini anlattı ve belediyelerinde mali açından bunu kendi bünyesinden karşılamaya uygun olmadığını hatırlattı. Bu nedenle çöpleri bölgede Rum zamanından kalan taş ocakları bölgesinde topladıklarını kaydeden Coşkun, eğer Güngör Çöplüğü’ne çöp taşıyacak olurlarsa bunun maliyetini halktan almak zorunda kalacaklarını ifade etti.
“İskele’ye transfer merkezi yapılabilir”
İskele’ye çöp transfer merkezi yapılması durumunda bunun maliyetinin kendilerine günlük 150 TL’ye geleceğini ve haftada 3 gün çöp toplamaları nedeniyle de İskele’ye yapılacak çöp transfer merkezinin kendileri için daha uygun olacağını anlattı. Coşkun, “Çöp sorunu ülkenin ciddi bir sorunu. Umarım transfer merkezleri yapılarak bu sorun çözülür” dedi.
Namsoy: 1 milyon 100 bin TL zararımız var
Lapta belediyesi Başkanı Fuat Namsoy kısa süre önce Lapta Belediyesi sınırlarından topladıkları çöpleri Güngör Çöplüğü’ne taşımanın kendilerine ciddi bir külfet getirdiğini açıklamıştı. Sadece çöp toplama işleminde 1 milyon 100 bin TL zarar ettiklerini söyleyen Namsoy, Lapta Belediyesi’nin 15 yerleşim birimine hizmet verdiğini ve sadece 5 çöp arabası olup bu çöp arabalarının topladığı çöpleri alan bir tırları olduğunu kaydetmişti. Namsoy çöp kamyonlarının topladığı çöpleri alıp Güngör çöplüğüne bu tırın taşıdığını ifade ederek sadece bu işlem için 2 milyon TL harcamak zorunda olduklarını belirmişti.
Orçan: En az 6 transfer istasyonu olmalı
Tatlısu Belediyesi Başkanı Fuat Namsoy, transfer merkezleri kurulmadığı sürece Güngör Çöplüğü’nün çöplerin toplandığı merkez haline getirilmesinin imkansız olduğunu anlattı. Şu anda Tatlısu’dan Güngör’e çöpleri taşımanın belediyeye ciddi bir külfet getireceğinden söz eden Orçan, ülkede en az 6 tane transfer merkezi olması gerektiğini savundu. Orçan Esentepe ile Tatlısu Belediyeleri arasına transfer merkezi kurulması gerektiğin ifade etti ve bu olmadığı sürece Tatlısu Belediyesi’nin de diğer belediyeler gibi çöpü kendi sınırları içerisinde muhafaza ettiğini söyledi.
Kaya: Kendi imkanlarımızla transfer etmemiz imkansız
Lefke Belediyesi Başkanı Aziz Kaya, çöplerin Güngör Çöplüğü’ne transfer edilmesi için transfer istasyonları kurulmadığını ve Lefke Belediyesi’nin de bütçesinin çöpleri Güngör Çöplüğü’ne taşımak için uygun olmadığını açıkladı. Çöplerin Güngör Çöplüğü’ne taşınmasının şu anda belediyeye hem mali yönden hem de araçların yıpranması yönünden sıkıntı yaratacağını anlatan Kaya, bu nedenle çöpü gömme yolu ile imha ettiklerini belirtti.
“Artık yangın çıkmıyor”
Geçmişte Lefke Çöplüğü’nde hemen hemen her gün çıktığını anlatan Kaya, artık bu çöpleri gömme yöntemi ile imha etmeleri nedeniyle bu sorunu çözdüklerini kaydetti. Kaya ancak bu uygulamanın da maliyetinin yüksek olduğuna değinerek önce çöplerin toplandığını sonra büyük iş araçlarıyla toprak alındığını ve ardından da alınan bu toprak ile çöplerin üzerinin kapatıldığını anlattı.
“Transferler kısa süre içinde başlayacak”
Lefke ve Güzelyurt bölgesindeki çöplerin Güngör Çöplüğü’ne taşınması için Avrupa Birliği yetkililerinin konuya el attığını kaydeden Kaya, bu konuda Güzelyurt Belediyesi Başkanı ve kendisi ile toplantı yapıldığını açıkladı. Kaya kısa süre içinde pilot bölge olarak seçilen Güzelyurt Lefke bölgesine transfer merkezi yapılacağını açıkladı ancak bunun öncesinde çöp transferi için hali arazi arandığını anlattı. Bu konuda altyapı çalışmalarının devam ettiğini altını çizen Kaya, “Umarım en kısa sürede bu sorun aşılır. Bizim için ciddi bir sorun. Ancak kendi bütçemiz bu çöpleri Güngör’e taşımaya müsait değil” dedi.
Sennaroğlu: Kendi imkanlarımız yeterli değil
Büyükkonuk Belediyesi Başkanı Ahmet Sennaroğlu, bölgedeki çöp sorununa bir nebze olsun çözüm bulmak amacıyla Mehmetçik Belediyesi ile ortak çalışmaya girdiklerini anlattı. Bu çerçevede daha önce bölgede ciddi sıkıntılar yaratan çöplüğü kapatıp rehabilite ettiklerini anlatan Sennaroğlu, Mehmetçik Belediyesi ile ortak bir çöp alanı belirleyip oraya döküp gömme yönetimi uyguladıklarını kaydetti. Sennaroğlu bu şekilde yangın çıkmasının ve çöplerin uçuşmasını engellediklerini kaydederek şu ifadeleri kullandı:
Biz personel maaşlarını zor ödeyen bir belediyeyiz. Bu nedenle mali bütçemiz çöpleri toplayıp Güngör’e götürmek için yeterli değil. Eğer bu konuda bir çalışma yapılacaksa tam desteğiz. Çöplerin toplanıp ayrıştırılması gerekir. Zaten birçok ülkede çöplerden para kazanılıyor. Ancak biz hala sisteme geçemedik.
Erdoğan: Bütçemiz yetersiz
Esentepe Belediyesi Başkanı Cemal Erdoğan, Esentepe Belediyesi’nin mali sorunlar nedeniyle çöplerini Güngör Çöplüğü’ne taşımak gibi bir şansı olmadığını anlattı. Ayrıca bölgede 30 yıldan beridir çöplük olarak kullanılan bir alan olduğunu kaydeden Erdoğan bununda ciddi sorunlar yarattığını belirtti. Erdoğan bu alanın mezarlığın yanı başında olup, rüzgarlı havalarda çöplerden çıkan kokuların köyü sardığını kaydetti. Ancak tüm bu sorunlara rağmen yinede belediyenin çöpü bu araziye dökmek zorunda kaldığını kaydeden Erdoğan durumu şöyle anlattı:
Bir çöp arabasının Esentepe’den Güngör’e ulaşması 4 saati alır. 4 saat gidiş 4 saat geliş olarak düşünüldüğünde bu bir personelin bir gün çalışmasına denk gelir. Ayrıca belediyenin şu anda 4 milyon TL’ye yakın borcu var. Daha yüksekti ev bunu düşürdük. Bu şartlar altında çöpü kendi imkanlarımız ile Güngör’e taşımamız imkansız.
Bölgesel çöplükler tehlike saçıyor
Belediyeler İstasyon eksikliği nedeniyle Güngör’e transfer edemedikleri çöpleri sınırları içerisinde işlettikleri çöp depolama alanlarında biriktiriyor. Bu durum ise bazı tehlikelere neden oluyor. Özellikle yaz aylarında biriken metan gazı yangınlara neden oluyor. Geride bıraktığımız hafta içinde İskele’deki çöplük alanında meydana gelen yangın, tehlikenin boyutunu bir kez daha ortaya çıkardı.
