Dedelerimiz nenelerimiz eskiden derdi hep: ‘Nerdeee o eski bayramlar’ diye. Anlamazdık. Bugünlerde ne demek istediklerini o kadar iyi anlıyorum ki. Artık biz 90’lar nesli böyle serzenişlerde bulunmaya başladık bile. Bayram sabahlarında tüm radyolarda Barış Abi’mizden ‘Bugün bayram erken kalkın çocuklar’… çalardı. Çocukken arife gecesi uyumak o kadar zordu olurdu ki çok heyecanlanırdım. Dolapta asılı duran bayramlıkları giymek için sabırsızlanır bir türlü uykuya dalamazdım. Şimdi hazırsanız bayramın en güzel kısmına geleyim. Büyüklerimizin eli öpülür ve sıra bayram harçlığında… Geçen her bayramı özlemle hatırlarken, gelecek olan her bayrama da umudum var. Ülkemizde her geçen gün üzücü şeyler yaşıyor, istenmedik olaylar görüyoruz. Tüm bunların yanında bir o kadarda tarifsiz güzellikleri görmüyor değilim.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti gerek konumu gerekse yapısı itibariyle eşsiz doğal güzelliklere sahiptir. Bundan dolayı sucul canlılar bakımından oldukça ilgi çekici bir özelliğe sahiptir. Kuzey Kıbrıs’ın iç suları çok sayıda olmayıp, dere olarak bilinen küçük akarsulardan oluşmaktadır. Bununlar birlikte Kuzey Kıbrıs’ta sulama ve yer altı suyunu besleme amacı ile birçok gölet de inşa edilmiştir.
Kuzey Kıbrıs iç sularında oldukça sınırlı sayıda araştırma yapılmıştır. Bu çalışmalar sonucunda; Cyprinus carpio (Sazan), Carassius carassius (Havuz balığı) ve Gambusia affinis (Sivrisinek balığı) gibi balık türleri tespit edilmiştir. Hayvansal plankton (su içerisinde pasif olarak hareket eden, hareket organeli olsa bile bunu aktif olarak yer değiştirmede kullanamayan, çoğunlukla mikroskobik olan canlılar)’dan 37, sucul böceklerden ise 21 tür saptanmıştır. Ayrıca Rana ridibunda (Ova kurbağası), Mauremys caspica rivulata (Çizgili kaplumbağa), Natrix natrix (Yarı sucul yılan) ve Natrix tessellata (Damalı su yılanı) gibi çift yaşamlı ve sürüngen türleri de belirlenmiştir.
Kuzey Kıbrıs suları Akdeniz’in en fakir balıkçılık alanlarından biri olarak kabul edilmekle beraber, Kuzeydoğu Akdeniz sularının balıkçılık açısından tam anlamı ile değerlendirilemediği açıkça görülmektedir. Son yıllarda dikkat çeken bir diğer olay da Akdeniz’in, Süveyş Kanalı vasıtasıyla Kızıldeniz’den giren yabancı türlerin (Lesepsiyen) baskısı altında olmasıdır.
Kuzey Kıbrıs sularında yapılan bilimsel çalışmaların sınırlı olması nedeniyle, denizel canlıların kapsamlı bir şekilde ortaya konmadığı ve bu doğrultuda da balık tür çeşitliliğinin henüz tam olarak belirlenemediği görülmektedir.
Son yıllarda yapılan çalışmalar sonucunda; 13’ü kıkırdaklı, 157’si ise kemikli olmak üzere toplam 170 balık türünün varlığı tespit edilmiştir. Bu türlerden 22’si kozmopolit (geniş alanlara yayılmış), 12’si lesepsiyen, 9 tanesi de endemik (yalnızca belirli bölgede yaşayan) türlerden oluşmaktadır. Kuzey Kıbrıs balıkçılığı gırgır ve trol gibi geniş kapsamlı balıkçılığın yasaklanmış olmasından dolayı fazla gelişmemiş olup, elde edilen tür sayısı sınırlı kalmıştır.
Sonuç olarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kıyılarının ve iç sularının biyolojik zenginliğinin tam olarak belirlenmesi, sürdürülebilir kullanımı ve korunması için kapsamlı araştırmalara ihtiyaç duyulmaktadır.
Tüm bu yukarıda saydıklarım Ada’mızı bayram yeri yapmaya yeter de artar bence. Beni bu Ada’ya âşık kılan onca şeyden yalnızca biri bu konu. Herkesin bayramını kutlar, keyifli ve güzel bir bayram tatili geçirmiş olmanızı dilerim.
