Bürüncük: Bilişim Suçları Yasası Facebook ile ilgili değildir

Cumhuriyet Meclisi’nde geçtiğimiz gün oy çokluğuyla kabul edilen Bilişim Suçları Yasası’nın yürürlüğe girmesiyle bilişim sistemine veya bilişim verisine hukuka aykırı şekilde erişmek, müdahale etmek, verileri bozmak, silmek, değiştirmek, engellemek suç sayılacak.

Yasaya göre, bilişim suçu işleyenler hapislik veya para ya da hem hapislik hem de para cezasına çarptırılabilecek.

Yasaya göre, en ağır ceza çocuk pornografisiyle bağlantılı suçlara verilecek. Bu suçu işleyenler 15 yıla kadar hapislik cezasına çarptırılacak. Yasada çocuk pornografisiyle bağlantılı suçların para cezasına bir karşılığı bulunmuyor.

Sanal bahis, terörizm, telif hakkı ve emarelerin el konulup incelenmesini de düzenleyen Bilişim Suçları Yasası’nda ayrıca, başkalarının hak ve menfaatlerine dokunulamaması amacıyla internet haber sitelerine de künye zorunluluğu getiriliyor.

Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu (BTHK) Başkanı Kadri Bürüncük, Meclis Genel Kurulu’nda geçtiğimiz gün oy çokluğu ile kabul edilen Bilişim Suçları Yasası’nın içeriğini yorumladı.

Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu (BTHK) Başkanı Kadri Bürüncük, Bilişim Suçları Yasası ile ilgili herkesin Facebook üzerinde yoğunlaştığını kaydederek “Bu yasa, Facebook ile ilgili değildir. Zaten bilişimde ve bilişim suçlarında yüzde yüz güvenlik, her şeyi engellemek diye bir şey yoktur” dedi.

Bürüncük, “Eğer Facebook’tan bir hakaret söz konusuysa veya yasalarda tanımlanmış başka bir suç unsuru söz konusuysa bu suçta bilişim aracı üzerinden işlenmişse o içeriğin yayından kaldırılması veya o içeriğe erişimin engellenmesini düzenleyen bir yasadır bu yasa. Son halinde en geniş haline bürünmüştür. Ceza yasasında tanımlanmış herhangi bir suç eğer bilişim ortamında işlenmişse bunun yayından kaldırılması ile ilgili veya erişimin engellenmesi ile ilgili düzenlemeyi yapmaktadır. İstisnai birkaç nokta dışında bunun için de mahkemeye gidilmesini öngörmektedir. Anayasanın koruma altına aldığı düşünce özgürlüğü, hak ve özgürlükler var. Bu da diğer taraftan tartışılıyor. Yani bunun kararını mahkeme verecek, ‘evet bu suçtur, ifade özgürlüğü değildir. Veya bu suç değildir ifade özgürlüğüdür’ noktasındaki kararı mahkeme verecek” diye konuştu.

Geçmişte yayınlanan suç içerikleri

BTHK Başkanı Bürüncük, “Hiçbir yasa geriye dönük uygulanmaz ama örneğin kişi Facebook veya benzer bir platformda suç içerikli bir paylaşım yapıldıysa, yasa yürürlüğe girdi ancak paylaşım hala daha platformda yani yayında ise onun erişimi engellenebilir” dedi.

Bilişim Suçları Yasası’na Anayasa’nın 14’üncü maddesinin 4’üncü fıkrası da eklendiğini kaydederek içeğine ilişkin bilgi verdi.

Bürüncük, şunları kaydetti: “Yasadaki 20’nci madde erişiminin engellenmesini düzenleyen maddedir. Normalde Ceza Yasası’nda veya herhangi bir yasa tahtında suç olan bir konu için normalde polise gidilebilir, polis erişimin engellenmesi için mahkemeye gidebilir ve mahkeme buna karar verebilir. Ama karar verirken, orantılılık ilkesini, dikkate alması gerekir. Yarar ile verilmesi ihtimal halinde bulunan zararın makul bir oranının olmasına dikkat etmesi gerekir ve anayasanın 11’inci maddesi, temel hak ve özgürlüklere, 24’üncü maddesi, düşünce, söz ve anlatım özgürlüğüne dikkat ederek yine bir karar vermesi gerekir.

Bu yasaya Anayasa’nın 14’üncü maddesinin 4’üncü fıkrası da eklendi, şeref ve haysiyetin dokunulmazlığı maddeyi de ihlal edip etmedi söz konusu şikayetin dikkat edilecek.”

BTHK Başkanı Bürüncük, suç oluşturmayan ancak hukuk davalarına konu olabilecek yayınların önlenmesi amacıyla da kişi veya bir kurum erişimin engellenmesi talebi ile polise gitmeden direkt mahkemeye başvurabileceğini ifade etti.

Bürüncük, yasanın 20’nci maddesine vurgu yaparak, bu maddenin 3’üncü fıkrasının istisnai maddeleri düzenlediğini belirtti.

Bürüncük, şunları kaydetti: Yasada, 20’nci maddenin 3’üncü fıkrası da istisnai maddeleri düzenlemektedir. Bunlar; Ceza Yasası’nın 63’üncü maddesi ile düzenlenen terörizm ile ilgili suçlardır. Yani yasa neyi suç olarak tanımlamışsa o suçların bilişim üzerinden işlenmesi durumunda, bu içeriğin yayından kaldırılması veya bu içeriğe erişimin engellenmesine imkan veriyor. Ve BTHK’ya yetki veriyor.

Ancak BTHK’ya yetki verirken de bir şart koşuyor. Kurum bu tür içeriklere hemen engel koyabilir ama 24 saat içerisinde mahkeme kararı alınması gerekir. Eğer mahkeme o içeriğin engellenmesini takdir etmezse, gerçekten bir yasaya aykırılık olduğunu teyit etmezse bu engelleme 24 saat içerisinde kaldırılır.”

Bürüncük, Bilişim Suçları Yasası’nın 20’nci maddesinin 3’üncü fıkrasında belirtilen istisnai maddelerin bir diğerinin ise çocuk pornografisi olduğunu kaydetti.

Çocuk pornografisi ile ilgili bir yayın varsa onun kurum tarafından derhal engellenebileceğini dile getiren Bürüncük, ancak bunun için de yine 24 saat içerisinde mahkeme kararının alınması gerektiğini ifade etti.

Sanal bet

BTHK Başkanı Bürüncük, 20’nci maddesinin 3’üncü fıkrasında belirtilen istisnai maddeler arasında sanal bahis de olduğunu belirterek, şunları kaydetti: “Son zamanlarda gerçekten birçok kişinin rahatsız olduğu sanal bahis konusudur. İzinsiz olarak Beden Eğitimi ve Spor Yasası, kapsamında lisansı olmadan sanal bahis yapan siteler de derhal kapatılacak. Ancak yine 24 saat içerisinde mahkeme kararı temin edilecek, mahkeme kararı olmaz ise veya mahkeme kararı bunu suç kapsamında saymazsa, siteye erişim tekrar açılacak.”

Bankalara erişim

BTHK Başkanı Kadri Bürüncük, komite çalışmalarına katılan birçok kurum ve kuruluştan birinin de Bankalar Birliği olduğunu belirterek, “İstisnai maddelerin sonuncusu da Bankalar Birliği’nin özellikle talebi ile konulmuş bir maddedir. Bankalar Birliği’nin kendi yasasında 27’nci madde olarak bir suç tanımlanmıştır. Bu suç da bankalara veya müşterilere ait suçların elde edilip, yayınlanmasıdır” dedi.

Bürüncük, “Böyle bir suç işleniyorsa bununla ilgili bir derhal müdahale edilebilir ama yine 24 saat içerisinde mahkeme kararı gerekmektedir” dedi.

BTHK Başkanı Bürüncük, “Bir de ceza yasası var” diyerek Bilişim Suçları Yasası’nın belli konuları da el aldığını, söyledi.

Bürüncük, “Özellikle bilişim üzerinden işlenen bir suçun, örneğin çocuk pornografisi çeken, paylaşımını yapan, satan, dağıtan veya bulundurmanın suç olduğunu düzenleyen bir yasa yok ama Bilişim Yasası’na bu konuldu ve onunla ilgili videolar üreten, satan, reklamını yapan birilerinin suç işlemiş olacağı düzenlenmiştir. Buna 15 yıl hapislik gibi çok ciddi de ceza konuldu.

Bu suçu işleyenler 15 yıla kadar hapislik cezasına çarptırılır ve bu suçta para cezasına bir karşılık yoktur” dedi.

Bu konuyla ilgili maddenin ikiye ayrıldığını anlatan Bürüncük, “11’inci madde bu konuyu düzenliyor yasada. 1’inci fıkra kapsamına giren ürünleri, bilişim sisteminde kendisi veya başkaları için temin veya bulunduran suç işlemiş oluyor ve cezası 7 yıla kadar hapisliktir. Ancak üretiyor ve ticaretini yapıyorsan cezası 15 yıla kadar hapisliktir. Dolandırıcılık suçları da spesifik olarak belirtilerek düzenlenmiştir” diye konuştu.

Bilişim Suçları Yasası’nda en çok tartışılan maddelerden birinin de polisin el koyma konusu olduğunu ifade eden Kadri Bürüncük, el koyduktan sonra hangi şartlarda inceleme yapıp, geri iadesinin ne zaman yapılacağının tartışıldığını belirtti.

Bu çalışmalara Barolar Birliği’ni temsilen avukatların da katıldığını söyleyen Bürüncük, şunları söyledi: “Onların da bu yönde talep, şikayet ve görüşleri oldu. Bilişim Suçları Yasası hazırlanırken polisin de görüş ve önerileri oldu. Bilişim Yasası’nın 14’üncü madde bilişim sistemlerinde ve yazılımlarında arama, kopyalama ve el koymayı düzenleyen bir maddedir.

Maddenin ilk halinde, el koyma, inceleme ve herhangi bir suçtan ötürü, bilişim sistemlerine el koyuyorsanız mahkeme kararı alacaksınız diye düzenlenmişti ama polisin anlaşılabilir gerekçelerini de dikkate alarak komite bu maddeyi ikiye böldü.

İlk kısmında; ‘Başka suretle delil elde etme imkanının bulunmaması halinde derhal ilgili emareye derhal el koyabilir. El koyma işleminden itibaren 24 saat içerisinde mahkeme kararı alınamaması halinde el konulan bilişim sistemi 24 saat sonra iade edilecek. Ancak el konulan bilişim verilerinde inceleme, arama yapılacaksa, şifre olması halinde şifrenin çözülmesi için bir şey yapılacaksa veya kopya alınacaksa mahkeme kararı olacak.

Emareye el koyma derhal yapılacak, emare üzerinde inceleme için mahkeme emri olacak.

Ancak bazı özel cihazlar vardır ki örneğin özel üretilmiş bir cihazdır bunun her halükarda iade edilmemesi gerekir. İnceleme yapmadan önce bir adli kopyasının alınması gerekiyor cihazının. Karşı tarafın çekinceleri de ‘acaba poliste eklendiyse bazı veriler” diye. O yüzden başka benzer ülkelerde de olduğu gibi, buraya, ‘Emare incelenmeden önce onun bir adli kopyası alınacak ve bunun bir kopyası da tutanak karşılığında kişiye verilecek ki avukatı ve kendisi de neye el konulduğunu bilecek. Eğer o emarenin içeriğinde suç işlemesine imkan verecek kapsamda bir şey olduğu şüphesi varsa bu kopya kişiye şifreli olarak verilecek.”

Bürüncük, “Bilişim Suçları Yasası 3’üncü maddesine göre, gerekli imajların alınması halinde el konulan bilişim verilerinin davanın açılmasından itibaren 3 ay içerisinde, davanın bitmesini beklemeksizin iade edilir. Bu süre de mahkeme tarafından en fazla 6 ay daha uzatılabilir” dedi.

Bürüncük, “Barolar Birliği’nin başka talepleri de vardı. ‘Bazen dava biter ama emare poliste yıllarca durur. Zaten oksitlenir bunun ömrü dolar, kullanılamaz hale bile gelebilir’ gibi yaşanan sıkıntılardan bahsedilmişti. Ama uygulama olarak da bunun savcılık tarafından karar verildiği söylendi. Savcılığa müracaat edildiği zaman söz konusu emarenin iadesinin yapılıp yapılmayacağı yönünde karar üretilebilir” diye konuştu.

BTHK Başkanı Kadri Bürüncük, suçlar çeşitlendikçe teknik yetersizlikleri, araç gereç yetersizlikleri, zaman zaman bu süreler burada laboratuar yoksa emarenin yurtdışına gönderilmek zorunda kalındığı, personel yetersizliği veya araç gereç yetersizliğinin dile getirildiğini kaydederek “Ben de kurum adına komiteye bir öneri yaptım. Gerekirse kuruma yükümlülük olarak bunun yasaya konulabileceğini belirttim” dedi.

Bürüncük, ‘Biz, emarelerin incelenebilmesi için polisin ihtiyacı olan laboratuarı kurar ve kullandırırız’ önerisinde bulunduğunu ancak hiçbir engel olmamasına karşın bunun yasanın içerisine yazılmadığını kaydetti.

Bürüncük şunları kaydetti:

“Eğer hibe edeceksek hibe edebilme hakkı versin diye yasaya konulsun, ama hibe etmeyeceksek zaten kurumda kurarız laboratuarı, polis gerektiğinde laboratuarı kullanabilir dedik. Neticede yasaya girmedi ama konuştuk, söz verdik, önümüze hedef olarak koyduk ve en kısa zamanda da bunu yapacağız. Kurumun bu imkanı var. Genel Kurulda sayın bakan da buna yönelik yeni kurum binası yapıldığını, laboratuarın o binada da olabileceğini söyledi.

Bunun dışında özellikle internet servis sağlayıcıları gerekli ihtiyaç olan verileri tutup, mahkeme kararlarını uygulayabilecekleri alt yapıları kurabilmeleri için 18 aylık bir geçiş süreci öngörüldü.”

BTHK Başkanı Kadri Bürüncük, internet haber siteleri ile ilgili maddenin ise özellikle Kıbrıs Türk Gazeteciler Birliği’nin önerisi ile yasaya girdiğini kaydetti.

Bürüncük, “Künyesi olmayan haber sitelerinin hem başkasının emeğini çalması söz konusu hem de kim olduğu belli olmadığı için başkalarının hak ve menfaatlerine de dokunabilir. Bunları önlemek için bu madde yasada yer aldı” dedi.

Yasaya telif hakları ile ilgili de bir madde konulduğunu kaydeden Bürüncük, bunun da çok tartışılan ve endişe edilen bir madde olduğunu belirtti.

BTHK Başkanı Kadri Bürüncük, şöyle dedi:

“İlgili madde çok tartışılan ve endişe edilen bir maddeydi o yüzden bazı versiyonları çıkardığımız bir maddeydi. Endişeler ise tanınmış bir ülke olmadığımız noktasından hareketle ‘Biz kendi ürünlerimizi pazarlayamıyoruz. Neden yerli olmayan ürünlerin lisans parasını ödeyelim’ diye konuşulurken yerli ürünün de çalınması var. Bunu da korumak lazım. Bizim çok eski yıllardan kalma bir yasa var ama güncellenmesi gerekiyor. Bununla ilgili de bir çalışma var, çeşitli bakanlıklar ve kurumların da dahil olduğu çalışma. Biz ‘madem ki bu yönde bir şey hazırlandı yasada kalsın ama geçici madde ile yürürlülüğünü öteleyelim’ diye konuşuldu. Yani telif haklarına aykırı herhangi bir yayın varsa bunun engellenmesini düzenleyen bir maddedir. Ancak o maddenin yürürlülüğü 3 yıl sonra olacak diye başka bir geçici madde de ötelenerek konulmuştu. Bu süreçte halen daha telif hakları ile ilgili bir yasa yapılmadıysa o zaman Meclis oturup gerekirse bu yürürlülük maddesini biraz daha öteleyebilir.”