Bacaklarda sabahtan akşama doğru artan yanma-yorgunluk ve ağrı hissi, dizlerde kaşıntı, hareketsiz kalındığında ayaklarda veya parmaklarda oluşan kramplar ile geceleri uykuya dalmayı zorlaştıran ayak şikayetleri bacak reflüsünün belirtileri olabiliyor. Venöz reflü vaktinde tedavi edilmediğinde ise gelişen pıhtı, akciğer içindeki bir damarın tıkanmasına yol açıp hayati tehdit oluşturabiliyor.
Sağlıklı bacak venlerinin içindeki tek yönlü çalışan kapakçıklar açılıp kapanarak, kirli kanın ayaklardan kalbe geri taşınmasını sağlıyor. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Semih Barlas, ven kapakçıkları bozulduğunda, aşağıdan-yukarıya doğru olması gereken bu yolculuğun yön değiştirdiğini ve yukarıdan-aşağıya, ayaklara doğru bir geri-kaçırma başladığını söylüyor.
Bu duruma venöz reflü denildiğini anlatan Dr. Barlas, bacak reflüsü ile ilgili sık sorulan sorulara şöyle yanıt veriyor:
Bacaklarda reflü görülme sıklığı nedir?
60 yaşına gelen kadınların %75’inde, erkeklerin %45’inde görülür.
Bacak reflüsünün görsel belirtileri nelerdir?
Venöz reflünün ilk belirtisi diz altında ve bileklerde görülen ve gün içinde artan ödemdir. Akşamları çıkarttığımız çoraplarımızın lastiklerinin izleri, bacaktaki ödemin en somut göstergesidir. Hastalık ilerledikçe bacaklarda aslında hiç olmaması, gelişmemesi gereken damarlar görülmeye başlar. Önce 1-3 mm çapında, örümcek ayağı veya ağaç kökü manzarasında mavi-yeşil-kırmızı kılcal damarlar belirir. Tedavi edilmeden geçen süre, bu kılcal damarların çaplarını ve sayılarını artırırken, renklerini koyulaştırır. Cilt altında büyük, venöz pake denilen ve spagetti makarnaya benzeyen damarlar ortaya çıkar. Hastalığın son aşamalarında ciltte renk değişiklikleri ve bilek düzeyinde gelişip aylarca iyileşmeyen yaralar belirir. Tüm bu görsel belirtilere varis denir.
Günlük konforu bozan belirtileri nelerdir?
Sabahtan akşama doğru artan karakterde, ayak tabanından dize doğru, adeta bir çizme tarzında, yanma-yorgunluk-ağrı hissi; diz altında, bacağın iç yanında, kaşıntı; hareketsiz kalındığında ayaklarda veya parmaklarda kramplar; akşamları uykuya dalınmadan önce geçen sürede, ayakları yorgandan dışarı uzatıp serinletme veya germe veya altına yastık koyma arzusudur.
Hayatı tehdit edebilecek boyuta gelebilir mi?
Venöz reflü gelişirken, bacaklardaki toplardamarların içindeki kapakçıkların geriye kaçırması yüzünden artan basınç, bu damarları kıvrıntılı bir yapıya dönüştürür. Kıvrımlı bir damarda, kanın akışkanlığı da yavaşlar. Uzun yolculuklar, bacağa gelen darbeler, vücudun susuz kalması gibi durumlarda, toplardamar içindeki zaten yavaş olan kan akımı tamamen durur ve pıhtı oluşur. Bu pıhtı, tedavi edilmediğinde akciğer içindeki bir damarın tıkanmasına yol açabilir.
Kimler hastalığa adaydır?
Ailede bu hastalık olması, hormonal bozukluklar veya hormon içeren ilaçlar kullanılması, uzun süre oturmayı veya ayakta durmayı gerektiren bir yaşam tarzı, hamilelik, aşırı kilo, uzun süreli güneş banyoları, sauna, kaplıca, topuklu ayakkabılar, bacakta bölgesel veya genel ısı-basınç uygulamasını gerektiren kozmetik yaklaşımlar bacaktaki reflünün ortaya çıkmasına yol açar.
Tanı nasıl konur?
Bir kalp damar cerrahı tarafından ilk muayene yapılıp ön tanı konmalıdır. Bacak venlerinin görüntülenmesi konusunda özel eğitim ve tecrübesi bulunan bir radyolog tarafından bacak ultrasonu (venöz doppler görüntüleme) yapılıp kesin tanı konabilir. Bacaktaki hangi toplardamarın, hangi kapakçığının ne şiddette reflü gösterdiği, tedaviye ışık tutacak bir biçimde ortaya çıkarılmalıdırr.
