Asgari ücretin artırılmasıyla bir tartışma yine gündeme geldi. Artırılan maaşlar bu enflasyon ve pahalılık ortamında yeterli midir? Maaşlar arttı fakat ardından piyasa yine pahalı olacak ve verilen artışlar geri alınacak diye söylemler ve tartışmalar devam ediyor.
Maaşları ne kadar yükseltirseniz yükseltin bir süre sonra aldığınız maaş yine yetersiz kalacaktır. Mesele maaşlar değil çünkü mesele pahalılıktır. Mesele satın alma gücüdür.
Yani cebimizde ki Türk lirası’nın satın alabileceği mal ve hizmettir. Domatestir, salatalıktır, ettir, beyaz eşyadır v.s. satın alma gücünü etkileyen ana faktör ise enflasyondur. Enflasyon ve satın alma gücü ters orantılı çalışır. Cebimizde ki paranın alabileceği mal ve hizmetlerin artması veya azalması enflasyon oranının artmasına veya azalmasına bağlıdır.
Bizim alım gücümüzün yetersiz oluşunun birinci sebebi yüksek enflasyon bu bizim aynı zamanda huzur ve refahımızın düşmesine de sebep oluyor. Diğer bir etkenimiz kullandığımız para biriminin değersiz oluşu yani yabancı para birimleri karşısında kullandığımız Türk lirası değerinin çok düşük olması optimum düzeyden düşük olması. Üçüncü etkenimiz ise üretim yani talebi karşılayacak düzeyde üretimin yani arzın piyasada olmaması ve cari açığın optimum düzeye çekilememesi.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Türkiye Cumhuriyeti ile satın alma paritelerimiz ufak farklılıklarla aynıdır. Fakat Kuzey Kıbrıs’ın Güney Kıbrıs ile veya İngiltere ile satın alma pariteleri aynı değildir. Bizim düşüktür. Çünkü kullandığımız para birimi Euro’ya ve Sterline karşı düşük değerdedir. Oluşulan enflasyon Güney Kıbrıs’ta %8 bizde ise %96’dır. Bizim bir asgari ücret ile aldığımız temel gıda ile onların bir asgari ücretleriyle aldıkları temel gıda maddeleri çok daha fazladır.
Demek ki alım gücünün yükselmesi için eğer paranıza değer katamıyorsanız üretmek ve enflasyonu minimize etmek lazım. Buna bir örnek verelim 2022 itibariyle Japon Yeni Dolar Kuru 129 olmasına rağmen Japonya dünyanın en büyük 3. ekonomisidir. Üretim yaptıkları için yabancı paradan etkilenmemektedirler ve hatta Japon Yeninin düşük kalması kendi para politikaları gereğidir. Dışa bağımlılıkları çok az cari açıkları yoktur. Japonların satın alma paritesi yüksektir.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde mal ve hizmetlerin maliyetleri yüksektir. Böylece yaşam maliyeti de artmaktadır. Tüketici harcamaları da azalmaktadır. Neden? Çünkü Türk lirası’nın satın alma gücü çok zayıftır. Maaşları %100’de artırabiliriz (eğer öyle bir kabiliyetimiz varsa) bir süre alım gücünü düzeltiriz fakat kısa bir süre sonra bu tekrardan bozulacaktır ve alım gücü tekrar zayıflayacaktır. Neden? Ücret artışları talebi yaratacak. Talep fiyat artışını getirecek bu ise alım gücünü düşüreceği gibi enflasyonu da yaratacak. Gerek kullandığımız para biriminin gücü gerekse bizim üretim kabiliyetimizin yetersizliği ve cari açığımız ile yüksek enflasyonumuz, sorunun çözümüne zemin hazırlamamaktadır.
