Amerikalı genç kadın, 50 yıldır çözülemeyen matematik problemini çözerek tarihe geçti - Havadis Gazetesi | Kıbrıs Haber
Cuma, Mart 29, 2024
Bilim ve TeknolojiDünya

Amerikalı genç kadın, 50 yıldır çözülemeyen matematik problemini çözerek tarihe geçti

Lisa Piccirillo, Conway Düğümü, matematik, ABD, matematik problemi

Amerikalı doktora öğrencisi genç kız, yarım asırlık çözülemeyen matematik problemini bir haftadan kısa sürede çözerek adını tarihe yazdırdı.

ABD’de doktora öğrencisi olan Lisa Piccirillo, 50 yıldır çözülemeyen Conway Düğümü problemini bir haftadan kısa sürede çalışarak çözüp tarihe geçti. Söz konusu problem ilk kez 1970’te İngiliz matematikçi John Horton Conway tarafından gündeme getirildi.


PROBLEM İLK KEZ 1970’TE GÜNDEME GETİRİLDİ

Lisa Piccirillo, Conway Düğümü problemini ele aldığında Teksas Üniversitesi’nde doktora öğrenimi görüyordu. Kendisi de bir matematikçi olan üniversitedeki profesörü Cameron Gordon ile konuşurken, gayet rahat bir şekilde hesaplamalarından bahsetti. Piccirillo bilim haberleri sitesi Quanta’ya yaptığı açıklamada “Birden ‘Neden daha çok heyecan duymuyorsun’ diye bağırmaya başladı. Çılgına dönmüştü” dedi. Conway Düğümü problemi, 1970’te İngiliz matematikçi John Horton Conway tarafından gündeme getirilmişi, ancak Piccirillo problemi ilk olarak 2018’de katıldığı bir seminerde duydu. Prof. Gordon “Bunun ne kadar eski ve meşhur bir problem olduğunu bildiğini sanmıyorum” dedi.

PROBLEMİ ÇÖZÜNDE ÖĞRETİM ÜYELİĞİNE GETİRİLDİ

Piccirillo’nun çalışması, geçtiğimiz aylarda Annals of Mathematics adlı bir bilim dergisinde yayımlandı ve problemi çözmesinin ardından Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde (MIT) öğretim üyeliği görevine getirildi. Universidad Autónoma de Madrid ‘de (UAM) araştırmacılık yapan ve İspahya Matematik Bilimleri Enstitüsü’nün bir üyesi olan Javier Aramayona “Conway Düğümü problemi çok uzun süredir çözülemedi ve çok sayıda parlak matematikçi, bu problemi ele alıp, çözmeyi başaramadı” dedi.

MATEMATİK DÜĞÜMÜ NEDİR?

Matematik düğümleri, matematiğin topoloji adı verilen çok belirli bir alanının konusu. Temel olarak topoloji çalışmaları, nesnelerin kırılmadan deforme olduklarında, büküldüklerinde ve gerildiklerinde nasıl davrandıklarını inceleniyor. Düğüm teorisi de topolojinin bir kolu. Gerçek yaşamdan örnekler vermek gerekirse, bir matematik düğümünün uçları birleşiyor. En basit düğümse halka şeklinde ve çözülemiyor. Ancak düğüm, kendi üzerinden geçtiği yerler çoğaldıkça daha da karmaşıklaşıyor. Seville Üniversitesi Matematik Enstitüsü’nden Marithania Silvero “Sezgisel fikir, bir ipi hayal etmek. Düğüm teorisi bu ip üzerindeki deformasyonlar üzerine çalışır. Bir başka deyişle, bu ipi nasıl eğebileceğimize, bükebileceğimize, katlayabileceğimize, gerebileceğimize bakarız. Ama bu ipi kesemeyiz. Bu yasaktır” diye anlatıyor.

PROBLEMİ ORTAYA ATAN İSİM KORONADAN ÖLDÜ

Düğüm probleminin ardındaki isim, John Horton Conway, Nisan ayında 82 yaşındayken Covid-19’dan öldü. Liverpool doğumlu akademisyen, Cambridge ve Princeton gibi prestijli üniversitelerde çalışmış, üretken, etkili ve karizmatik bir matematikçiydi. Biyografisini yazan Siobhan Roberts’a göre “dünyanın en çok sevilen ego manyağıydı.” Conway, “Arşimet, Mick Jagger, Salvador Dali ve Richard Feynman’ın tek bir insanda birleşmiş hali” diye tanımlanıyordu.

“EV ÖDEVİ GİBİ”

Peki bir doktora öğrencisi, Conway’in ünlü problemini nasıl bu kadar çabuk çözebildi? Piccirillo, 11 farklı geçişi ve bükümü olan Conway Düğümü problemine, üzerinde çalışması biraz daha az karmaşık olan ve “kardeş düğüm” diye bilinen benzer bir versiyonunu yaparak yaklaştı. Bu düğüm üzerinde çalışıp çözdükten sonra, bulgularını Conway’in düğümü üzerinde uyguladı. Quanta’ya konuşan Piccirillo, “Gündüz üzerinde çalışmadım, çünkü gerçek matematik olarak görmüyordum. Daha çok bir ev ödevim gibi bakıyordum ve ben de eve gidip ödevimi yaptım” dedi.

KADINLARIN MATEMATİK ALANINDA ÇALIŞMASINA İLHAM VERECEK

ABD’nin en kırsal eyaleti Maine’de dünyaya gelen Piccirillo, Boston College’ta matematik eğitimi gördü. 2013’te üniversite öğrencisiyken, Ulusal Bilim Vakfı’ndan daha ileri düzeyde eğitim alabilmek için bir burs kazandı. Piccrillo’nun profesörlerinden Elisenda Grigbsy, Boston College gazetesine yaptığı açıklamada “Başladığında, düğüm teorisinde ve doğrusal cebirin ötesinde bir eğitimi yoktu. Ama bir hafta içinde çok sayıda doktora öğrencisinin zorlandığı denklemlerde başarılıydı.” dedi. Piccirillo’nun Conway’in düğümünü başarıyla “çözmesi” bir cinsiyet eşitsizliğinin bulunduğu matematik alanında, daha çok kadının çalışmasına ilham verebilir. ABD Çalışma Bakanlığı’nın verilerine göre, ülkede “matematik ve bilgisayar alanlarında çalışanların” sadece yüzde 26’sı kadın.

Tepki göster
Bayıldım
0
Bayıldım
Huzurlu
0
Huzurlu
Hahaha
0
Hahaha
Üzüldüm
0
Üzüldüm
Hayran Kaldım
0
Hayran Kaldım
Facia
0
Facia
Web tasarım ve geliştirme : Baba Bilgisayar