Amerika’nın bütçe tartışmaları son zamanlarda piyasalara damgasını vurdu. Birçok tartışmalar yaşandı. ABD Kongresi’nde siyasi dengelere kadar tartışmalara tanık olduk ama en önemli tartışma IMF’den geldi. IMF artık dünyada hem ticaret hem de likidite dengeleri eskisi gibi değil dedi. Göreceğiz!
Bir paranın dünyada rezerv para konumunda olması için ticaretle kullanılan para olması lazım.
II. Dünya Savaşı’nı örnek alırsak silah satışlarının karşılığında altın ödendiği için, silah satışları da Amerika’dan yapıldığı için altınlar hep Amerika’da toplanmıştı. O zamanda dolar altına dayanan para sistemi olduğu için dolar rezerv para özelliğini kazanmıştı. Altına dayalı sistem bitmiş olmasına rağmen dolar halen daha rezerv para olma özelliğini koruyabiliyor. Neden? Çünkü dünyada ki ticaret halen daha dolarla yapılmaya devam ediyor.
2000’li yıllarda FED şu veya bu nedenle piyasaya bol miktarda dolar verdi. Bu dolarlar daha sonra toplatılmaya çalışıldı. Ortalık karıştı. FED Başkanı Bernanke buna cesaret edemedi. Konu halen bekliyor. Bu arada Amerika birçok ülkeden tüketim malı ithal etmeye başladı (Başta Çin). Bu süreçten sonra ABD dış ticaret açığı vermeye başladı.
Bu ne demektir? Amerika dışına dolar kaçıyor.
Bu dolarla nerede birikiyor? Amerika’ya mal sevkiyatı yapan ülkelerde. Bu ülkeler kimler? Körfez ülkeleri ve Çin. Bunlar ABD ile ticaret fazlası olan ülkeler. Yani dolarlar bu ülkelerde rezerv ediliyor.
Şimdi ABD’nin dış ticaret açığı azalmaya başladı. Dış ticaret açığının azalma nedeni ABD’de Kaya Gazı’nın kullanıma girmesi. Bu sayede doğal gaza fazla ihtiyaç kalmayıp doğal gazın fiyatı tarihin en düşük seviyelerine geriledi. Fabrikalar üretim maliyetlerini düşürdü. İşçilik maliyeti de düştü. Çünkü 2009 yılından bugüne insanlar part-time çalışmaya razı oldu.
Bundan dolayı ABD’nin dış ticaretinde düzelmeler var. Yani 2008 ve sonrası ABD’nin dış ticareti 2008 öncesine göre ciddi anlamda düzeldi. 2008 yılında dış ticaret açığı yıllık 70 milyar dolardı. Bu 2012 yılının sonlarına doğru 30-35 milyar dolara düştü. Bu şunu ifade ediyor. Çin gibi, Körfez ülkeleri gibi, Güney Kore gibi bol dolar alan ülkeler artık bol dolarlar alamamaktadırlar.
Son zamanlarda ABD’de faizler yükselmeye başladı. Faizlerin yükselmesi sayesinde ABD’den kaçan fonlar geri gelmeye başladı. Yani gelişmekte olan ekonomilere giden dolarlar azalmaya başladı. Bu şu anlama geliyor, dünyada ki döviz likiditesi git gide azalacak. Likiditenin azalmasından hangi ülkeler etkilenecek?
Ekonomileri dolara dayanmış sıcak parayla hayatlarını idame ettiren ülkeler…
