Eşimin elindeki kitap ‘Yetişin Çocuklar’, Prof. Dr. Selçuk Şirin hocanın, 2019 Mart ayında, Doğan Egmont Yayıncılık’tan yayımlanan kitabı. Ben daha okumadım ama ara ara eşimin bana okuttuğu bölümler var. Gerçekten herkesin okuması gereken bir kitap.
Bu köşede sıkça tartışılan konulara, bilimsel araştırma sonuçları ile yanıtlar ortaya koyan müthiş bir kitap. Çocuk yapmaya hazırlanan, çocuğu olanlar, öğretmenler, müdürler ve özellikle eğitime yön veren! üst kademe yöneticileri hemen şimdi okumalı.
Hep vurguladık, ‘çocuklar doğuştan eşit değil’ler diye. Sayın Şirin de bilimsel araştırmalarla vurguluyor; çocukların doğdukları aile çevresi onların geleceğini etkiler. Akademik, sosyal, psikolojik açıdan çocuklar aile çevresine mahkumdurlar. İstisna sayılacak oranlar kaale bile alınmaz.
Sayın Şirin hocanın aktardığı ve ilk kez okuduğum bir araştırma bu yolda gerçekten dikkate değer. Üst, orta ve alt sosyo-ekonomik yapıdaki onlarca aile seçildi ve evlerinde belli aralıklarla ses kaydı yapıldı. Araştırma boyunca çocuklar 3 yıl ara ile her ay bir saat izlendiler. Sonuçta gelir seviyesi ne olursa olsun çocukların birbirlerine çok benzediği ortaya çıkıyor; ilk bakışta bir fark gözlenmiyor.
Ancak ciddi fark anne ve baba ile diyalogta. Üst grupta anne-baba ile diyalog çok fazla iken alt grupta fark çok düşük olarak bulunuyor. Değişik sosyo-ekonomik gruplarda gün içinde paylaşılan toplam kelime sayısında ciddi fark bulundu.
Sayın Şirin varlıklı ve eğitimli aillerden gelen çocuklar 3 yaşına geldiğinde toplam 45 milyon kelime duyarken, orta eğitim ve gelir seviyesine sahip ailelerde yetişen bir çocuk ise ortalama 30 milyon kelime duyuyor.
Düşük eğitim ve gelir seviyesine sahip ailedeki bir çocuk 15 milyon kelime duyuyor. Sonuçta üst ve alt gelir grubundaki fark ‘30 MİLYON KELİME’. Orta grupla üst grup arasındaki 15 milyon kelime. Peki bu fark nasıl kapanacak?
Kanımca en önemli soru bu. Örtük Dersler köşesinin takipçileri bu sorunun yanıtını biliyorlardır. 2009 yılından itibaren bu köşede tartıştık. En önemli cevap ‘çocukları birey yerine koymak’tan geçer. Onların farklı dünyaları olduğunu bilmekten geçer.
Çevrelerinde olup bitenleri yetişkniler gibi algılayamıyorlar, bu yüzden yardıma ihtiyaçları var. Onları birey yerine koyup daha doğmadan onlarla iletişim kurulmalı. Doğduğu andan itibaren iletişmi ve etkileşimi hep canlı tutumak.
Onlar daha çocuktur dememek. Onların sorduğu sorulara tam ve doğru yanıtlar vermek. Doğduğu andan itibaren dünyanın ne olduğunu onlara masallar, hikayeler, örnek olaylarla anlatmak lazım. Hem aktif hem da pasif kelime haznelerinin artması için etkinlikler planlanmalıdır.
Sayın Şirin hocanın da belirttiği gibi bize çok iş düşer. Kıbrıs kültüründe de babalar biraz bu konuda geri planda. Etrafımızdaki örnekler bunu desteklemektedir. Genelde çocuklar anne ile daha çok iletişim kurmakta. Babaların çocuklar ile iletişim ve etkileşimi biraz daha sınırlı. Bunu artırmanın yollarını babalar aramalıdır. Babalar çocukların oyunlarına ortak olmalı.
Çocuklar okula geldiklerinde kelime hazneleriyle gelirler. Kelime haznesi ne kadar fazla ise okulda anlatılanları o kadar iyi anlarlar. İyi anlayan çocuklar da okul ile ilgili tüm görevlerinde diğer çocuklara göre daha başarılı olurlar. Bu nedenle üst sosyo-ekonomik gelir grubundan gelen çocuklar şanslı iken özellikle alt gruptan gelenler dezavantajlı.
Hep vurguladığımız gibi yöneticilere çok iş düşer. Özellikle alt sosyo-ekonomik gruptan gelen çocukların daha çok kelime duyması ve kelime haznelerini artırmaları için önlem almalıdırlar. Okulöncesi eğitimi zorunlu eğitime dahil ederek işe başlanabilir. Ayrıca 4 yaşı eğitimin desteklemek iöin de yollar aranmalıdır. Daha düşük yaşlar için de ailelere kitap dağıtımı gibi akademik önlemler şart. Bu konuya devam edeceğiz…
