Ali Atamer: Sevgili Yılmabaşar çifti nasıl geçerdi o zamanın devrinde hayat?
Ayşe. Y: Ben köyün aşşağasında 1926 da doğdum. Nenem Ayşe Çatazlodur. Annem pammık işlerdi. Çıkrıkta sömek çıkarırdı babamda sömekleri sarardı ılgıdırda. Biz da vanellacık işlerdik Gonetraya (Gönendere). Ekmek yoğururduk furuna. Mezdeki gibi yoğururdun ekmeği. Kesen tahtaya girer furuna yakan. Devirin ekmek tahtasını gon içine. Ondan sonracığıma galem keserdik. Günde bir tane Paneri yapardık. Palyura, orak, sini işi ne ararsan vardı bizde. Gabal arpa budğay alır biçerdik. Sabahtan ya hellim zeytin ya nor öğlen da pilav yoğurdunan ovada yerdik.
Arif. Y: Zembil işlerlerdi hurma dalından. Hurmanın yapraklarını keser atmazdın. Zeytin koymak için Mapo derlerdi onun adına.
Ali Atamer: Kıbrıs ta İngiliz idaresinin yönetimi Rumları ve Türkleri nasıl etkilerdi?
Arif. Y: 1924 Pınarlı doğumluyum. Hezmekarlık yapardım 1 guruşa Çobancılık yaptım. Yömiye 1 guruşdu. Mal sahıbının yanında düven sürdüm hayvanınan tarla sürdüm. Un eledim hellim sürttüm. Rum baskısına gadar yani bu 55 ve 58 olayları çıkana gadar Rumlar birçok araziyi aldı politikaynan bizim elimizden. Parasız pulsuz galdık sahip çıkan olmadı. Ama İngiliz çok medeniydi terbiyeliydi bize garşı. Elinden gelen faydayı yapardı ama Rumları daha fazla desdeklerdi. Onlarda çok okumuş vardı da ondan. Muhtarlarımızın yapacağı işi popazlar yapardı. Bizde eveli hayvanlarınan bir yerlere giderlermiş. Ama biz yetişdik vasıtaları. Yaşam zordu. Adamın guruşu yoktu cebinde arpa satsında 5-10 guruş goysun cebine. İş yoğudu.
Ayşe. Y. Rumlarınan gardaş gibiydik. Ciraları tezgah dokurdu. Vanella bilmezdiler işlesinler da bize gelirlerdi alışdıralım gendilerine Zembili, sini işini bizden öğrendiler.
Arif. Y. Hatta zeybek oynamayı bizden öğrendiler. Kim ne dersa desin.
Ali Atamer: Eskiden insanların soysal eğlencesi olan panayırlarda neler yapılırdı?
Arif. Y: Eskiden imkansızlığa rağmen daha güzeldi her şey. Gonetradaki sinemaya giderdik. Rum köyünde panayır yapılırdı. Bizim 2 Eylül deydi panayırımız. Yortuları vardı onların kiliseye giderler ibadet ederlerdi. Rum müslüman beraber eğlenirdi. Eskiden sevgi vardı saygı vardı.
Ayşe. Y: Çeşit çeşit yemiş satılırdı.
Arif. Y: Şamişi, guru yemiş, sucuk köfter, muhallebi satılırdı.
Ali Atamer: Görücülük-dünürcülük zarfında yaşanan güzel tatlı anları paylaşır mısınız?
Ayşe. Y: Kısmetidi bu istedi oldu. 1 kerede verdiler. Napayım öksüz insan hayır deme şansım yoktu. Anam yok bubam yok başımda ben nasıl gitmeyim gocaya. Bir guruşda vermedi bu Arif ağırlık. Beleşe gittik.
Arif. Y: Serbestti gidip görme. Allahın emrine istedik. 1 sene galdık nişanlı. Atacak olursam gendini evden bütün malları alırdı gız tarafı. Hem dava edersaydı beni ağırlık parası olan 5 lirayı alacaktı. Parayı goduydum oracığa ama vermedim gız tarafına.
Ali Atamer: Örf-adetlerin katı bir biçimde uygulandığı 1940’larda, nişanlılık-nikahlılık dönemi nasıl geçti?
Ayşe.Y: Nikahı camide köyde gıydık. Bubam gıydı bize nikahı. Ben içerde gocam dışarda. Nikaha gitmeden hocalar söz alır ve ona göre gıyılırdı. Kefilin olayım nikahını gıyayım mı diye 3 defa sorardı. Ben da gıy dedim. Gelin onarcı Çatoz’dan geldi. Oda birkaç guruş aldıydı.
Arif: Y: Para yoğudu zaten nere gideceydik. İşinan uğraşırdık. Demet bağlardık, biçerdik. Bir galbırın içinde yemek yediğimizi hatırlarım.
Ayşe. Y: Duygu düşünce mi vardı ay oğlum. 15-16 yaşlarında çok zorluk çektim. Göynüm düşmedi gendine ama Allahın emrine aldık. Bazı eyi bazı fenaydı huyu. Napacaydım geçineceydim. Bizim hikayemiz ne yazılmaynan ne gonuşmaynan sığar bu sayfalara.
Ali Atamer: Evlilik sonrası sizi bekleyen zorluklar nelerdi?
Arif. Y: Gonetraya hem Sütlüceye göçmen olduk. Nerde ev buldularsa dıkdılar bizi onun içine. 15 seneye yakın galdık Gonetrada göçmen. Davar beklerdim Çobanıdım. Gelinca bura gene aynı işi yaptım. EOKA’cılar çok vurmaya çalıştı beni ama başaramadılar. Neler geçti başımdan. Barikatlar gurarlardı yoklarlardı bizi. Zordu çok. İngiliz Rumlardan tarafıdı. Çünkü aynı dindendiler. İngiliz idaresinde bize baskı yapmadılar çok. İngiliz hükümeti isteyeseydi Rum’u sindirir ve bu savaş çıkmazdı. Ama İngiliz’in adada hala daha gözü var.
Ali Atamer: Genç evli çiftlere nedir nasihatiniz?
Arif. Y: Uyduk birbirimize. Bir da kese ayrı olmaycak yani parayı ayırmaycan.
Ayşe. Y: Beraber işledik beraber yaptık. Çalı işi dedik beraber palyura dedik beraber paneri işi dedik beraber. Gavga etmedik etsak da küsmedik. Onlarda öyle yapsın.
