YENİ ENFLASYON SEPETİ ŞART - Havadis Gazetesi | Kıbrıs Haber
Cuma, Mart 29, 2024
Köşe Yazarları

YENİ ENFLASYON SEPETİ ŞART

Mahmut SezinlerMahmut Sezinler

2015 Yılından beri yenilenmeyen enflasyon sepetini yenileyebilmek için AB ile 2 yıl önce başlatılan Hane Halkı Tüketim Harcamaları Anketi çalışmaları henüz sonuçlanmamıştır. Sahaya inip çalışma yapılınca enflasyon sepeti de yani aylık enflasyonun belirlenmesinde hane halkının yapmış olduğu harcamalar gruplar bazında belli olacak ve enflasyon rakamı belirlenirken harcama gruplarının ağırlığına göre hesaplanacaktır.

Yıllardır enflasyon sepetinin güncel olmadığı ve enflasyonun gerçeği yansıtmadığı yönünde eleştiri yaptım. Umarım henüz ofis içinde olan bu çalışma artık sahaya iner ve Hane Halkı arasındaki anketler sonuçlanıp herkes enflasyon sepetinin oluşmasından ülkemizdeki yaşanan enflasyonu, hissedilen enflasyonu resmiyetten de öğrenmiş olur.


Siyasi otorite tarafından yapılan çalışma 2022 yılında sonuçlanacak diye belirtiliyor.

Yapılan anket sonuçlarına göre enflasyon sepeti enflasyonu düşürebilir veya yükseltebilir. Uzun süredir yenilenmeyen enflasyon sepetinde gıda ve alkolsüz içeceklerin payı % 22,02’dir. Yani sepette gıdanın payının yükselme olasılığı yüksek. 3-4 puan civarlarında yükseleceğini düşünüyorum. Bunun yanında eğlencenin ve konutun payının da artma olasılığı yüksek. Bu durum gelir grupları harcamalarının farklılığından dolayı maaşı ve geliri enflasyona endeksli olanlara fayda sağlayacaktır eğer doğru hesaplanırsa.

Enflasyon sepetinde ki değişiklik “Hane Halkı Tüketim Harcamaları’na” göre yapılacak. Mevcut sepete oranla farkların oluşma olasılığı yüksek. 2015 de eğer anket doğru yapılmışsa enflasyon sepetinde farklar oluşacak ve ayar yapılacak.

TÜFE (Tüketici Fiyatları Endeksi) ne tüketiliyorsa, onun fiyat düzeyi ölçülmeli. Bunun için göstergemiz Hane Halkı Tüketim Harcamalarıdır. Konut, ulaştırma ve eğlence de artış olma olasılığı yüksek. Gıda ve Alkolsüz içeceklerin payı % 25’lere yükselebilir. Bu bir ayar olacak. Sağlığın payı ise %15 civarında yükselecektir.

Tüketime uygun bir sonuç ortaya çıkmalı. Bu enflasyonu düşürecek veya yükseltecek. Hane halkı geliri arttıkça gıda grubunun enflasyon sepetinde ki ağırlığı azalır. Gelişmiş toplumlarda gıda grubunun enflasyon sepetindeki payı %10’dur.

Gıda dışında bizde büyük ayarın eğitim, sağlık, konut ve ulaştırmada yapılması gerekecek. Bahsettiğim grupların son beş yılda fiyat artışları döviz fiyat artışlarının üzerinde (dövize endeksli olduğu için dövizle mukayese ediyorum). Fakat aynı artış enflasyona yansımamış.

Şunu da göz ardı etmememiz gerek. Kıbrıs sorununda olası bir siyasal değişiklik yukarıda bahsettiğim konut ve sağlık konusunda fiyatların tekrar değişmesini sağlayacak. Bu yükselir veya düşer, enflasyon da ona göre yükselecek veya düşecek. Bu açıdan bu grupların enflasyon sepeti içinde ki payları çok önemli. Gıda grubunun fiyatı bir türlü düşürülemiyor. Bunun enflasyon sepetinde payı düşük olursa fiyatı düşebilecek olan grupların payı artarsa enflasyon daha gerçekçi ölçülür.

Çünkü fiyatı düşürülemeyen grubun zaten her ölçümde sepetin içinde payı mevcuttur ve fiyatı düşmediği için enflasyon ona göre şekillenir. Bu güne kadar ölçülen enflasyon maalesef mevcut enflasyon sepetine göre çok da gerçekçi değildi. Yıllarca enflasyon düşük ölçüldü. Yapılacak ayarlarla, gıda fiyatlarında ki yüksek oynaklık enflasyonu daha az etkiler. Enflasyonda istikrar sağlanır. Daha gerçekçi olur.

Tabi ki KKTC’de yüksek gelir düzeyine sahip olan harcama grupları ile düşük gelir düzeyine sahip olan harcama gruplarının tüketim sepetleri oldukça farklı. Ulaştırma, konut ve gıda harcamaların da uçurum var. 2015 yılında ki yeni enflasyon sepetiyle yapılacak olan ölçümde enflasyon yükselecekse gelir grupları arasında ki harcamaların farklılığından dolayı enflasyona bağlı maaş alanlar, enflasyona endeksli gelir elde edenler karlı çıkabilir.

Tepki göster
Bayıldım
0
Bayıldım
Huzurlu
0
Huzurlu
Hahaha
0
Hahaha
Üzüldüm
0
Üzüldüm
Hayran Kaldım
0
Hayran Kaldım
Facia
0
Facia
Web tasarım ve geliştirme : Baba Bilgisayar