9 Kasım 1938 gecesi, Almanya’daki Yahudilere yönelik kanlı saldırılar başladı. O gece en az 91 Yahudi öldürüldü. Tarihçiler, Kristal Gece’yi “Soykırım’ın açılış sahnesi” olarak adlandırıyor.
9 KASIM 1938’DE NE OLDU?
Nazilerin milis kuvveti (Sturmabteilung) tarafından yönlendirilen antisemitist çeteler, Yahudilere yönelik organize saldırılar düzenlediler. Fotoğrafta görülen Chemnitz kentindeki bu sinagog gibi yüzlerce sinagog, iş yeri ve ev tahrip edildi ve ateşe verildi. O gece en az 91 Yahudi öldürüldü, yüzlercesi yaralandı. Ertesi sabah 30 bin Yahudi erkek toplama kamplarına gönderildi.
KRİSTAL GECESİ YA DA KIYIM GECESİ
Yahudilere yönelik o gece ülke çapına düzenlenen saldırılar, bugün birçok farklı isimle anılıyor. Berlinlilerin Kristal Gece olarak adlandırdığı tarihi gün, İngilizce’de Kırık Cam Gecesi olarak geçiyor. Günümüzde ise daha çok Pogrom (Katliam/Kıyım) Gecesi ya da Kasım Pogromları olarak biliniyor.
SALDIRILARIN RESMİ GEREKÇESİ NEYDİ?
İnsanların şiddete başvurmasına Alman diplomat Ernst vom Rath’ın 7 Kasım’da Paris’de, Polonyalı Yahudi bir genç Herschel Grynszpan tarafından öldürülmesi gerekçe gösterildi. Fakat ilginç bir şekilde Grynszpan bu suçtan dolayı öldürülmedi. Kimse onun Üçüncü Reich’dan sağ çıkıp çıkmadığını ya da bir toplama kampında ölüp ölmediğini bilmiyor.
ŞİDDET GERÇEKTE NASIL BAŞLADI?
1933’te Nazilerin iktidara gelmesinin ardından Yahudilere yönelik yürütülen sistematik takibat ve gözdağı nedeniyle birçok bölgede saldırılar çoktan başlamıştı. Ancak Rath’ın ölümünden sonra, Hitler, Propoganda Bakanı Goebbels’e katliamın başlatılması için sözlü talimat verdi. Goebbels, Yahudi işyerleri ve sinagoglara saldırı düzenlenirse polisin müdehale etmeyeceği yönünde bir konuşma yaptı.
ŞİDDET TOPLUMSAL ÖFKENİN YANSIMASI MIYDI?
,
Hayır. Nazilerin resmi açıklaması bu yöndeydi. Fakat buna inanan olmadı. Sürekli hale gelen “operasyon” ve “tedbirler” bunun devletin organize ettiği şiddet eylemleri olduğunu açıkça ortaya koydu. Sıradan vatandaşın saldırıları nasıl karşıladığı tam olarak bilinmiyor. Çoğunluğun bunu onaylamadığı düşünülse de fotoğraftaki çiftin gülümsemesi gerçeğin farklı olabileceğine işaret ediyo.
POGROM AMACINA ULAŞTI MI?
Şiddet olaylarından sonra Almanya’da yaşayan Yahudilerin, Nazilerin niyetleri hakkında hiçbir şüphesi kalmamıştı. Ama olayların yabancı basına kötü bir şekilde yansıması, çoğu Alman üzerinde ülkede daha fazla düzene ihtiyaç duyulduğu hissine yol açtı. Yahudi karşıtlığı daha fazla bürokratik bir biçim almaya başladı: Kıyafetlerde sarı Davud yıldızını taşıma zorunluluğu o günden sonra getirildi.
POGROM’DAN SONRA NE OLDU?
Naziler, Pogrom’dan sonra Yahudi karşıtı tedbirlerine hız verdi. Bunlara 9 Kasım 1938 gecesi yaşanan zararı karşılayacak bir vergi düzenlemesi de dahil edildi. Üçüncü Reich’ın en güçlü ikinci adamı olarak bilinen Hermann Göring bu dönemde “Almanya’da bir Yahudi olmak istemem” demişti.
KRİSTAL GECE’NİN TARİHTEKİ YERİ NEDİR?
1938 yılında henüz Holokost’un başlamasına iki yıl daha vardı. Fakat Kristal Gece’den Avrupa’daki Yahudi Soykırı’mına kadar geçen süreçte Naziler, antisemitist kin ve nefretinin yayılıp artmasını sağladı. Çağdaş tarihçiler Kristal Gece’yi “Soykırım’ın açılış sahnesi” olarak adlandırıyor.
