SÜRDÜRÜLEBİLİR BALIKÇILIK-KÜLTÜR BALIKÇILIĞI - Havadis Gazetesi | Kıbrıs Haber
Perşembe, Mart 28, 2024
Köşe Yazarları

SÜRDÜRÜLEBİLİR BALIKÇILIK-KÜLTÜR BALIKÇILIĞI

Türkay Öyken

Ne yazık ki dört tarafı denizle çevrelenmiş Kıbrıs’ta balıkçılık önemli bir ekonomik faaliyet olamamıştır. Ancak su ürünlerine olan talep bu sektörün her geçen gün gelişmesini sağlamaktadır. KKTC’de balıkçılığa bakacak olursak esasen küçük ölçekli kıyı balıkçılığı niteliği taşımaktadır.

KKTC’de 1974 yılından önce kurulu bulunan Kalecik Deniz Ürünleri Araştırma ve Uygulama Merkezi 1997 yılına kadar Hayvancılık Dairesi Müdürlüğü tarafından faaliyette tutulmuştur. Ancak kuruluşun amacına uygun teknik eleman ve bilgi yetersizliği ile modernizasyon için gerekli finansmanın bulunamaması gibi nedenlerle 1997 yılında faaliyetine son verilmiştir. Özel girişimcilere kiralanan bu merkeze çeşitli nedenlerle halen yatırım yapılamamıştır. KKTC’de kültür balıkçılığına yönelik iki yatırım mevcuttur.
Bunlardan birincisi 2003 yılında özel bir şirket tarafından Kumyalı köyü açıklarında kurulan Orkinos Besi Çiftliğidir. Bu çiftlik çipura – levrek çiftliğine dönüştürülmüştür.
İkinci yatırım ise yine özel bir şirket tarafından 2005 yılında kurulan Çipura- Levrek Çiftliğidir. Söz konusu çiftlikler kıyıdan 2.2 km ve 1.5 km açıkta ve 50m eşdeğer derinlik hattı dışında kurulmuş olup 450-500 ton/yıl kapasitelidir. Güney Kıbrıs’ta kültür balıkçılığı için ilk çiftlikler 1969’da kuruldu. Daha sonra Larnaka yakınında Meneou’da deneysel balık çiftlikleri kuruldu.
Bugün birçok balık çiftliği ile yılda yaklaşık 3978 ton üretim gerçekleştirilmektedir. Yine Trodos dağlarında 5 tane küçük ölçekli çiftlikte yıllık 100 ton/yıl kapasiteli alabalık üretimi yapılmaktadır.



Balıkçılık kaynakları yenilenebilir kaynaklardır. Ancak birçok balıkçılık faaliyetlerinde görülen aşırı avcılık balık stoklarını tehlike altına sokmaktadır. Genel anlamıyla sürdürülebilir balıkçılık ‘sosyoekonomik sistemin güncel su ürünü gereksinimlerinin, gelecek kuşakların gereksinimlerinin karşılanmasını ipotek altına almayacak, önlemeyecek veya engellemeyecek şekilde, bugünden karşılanması’ olarak tanımlanmaktadır. KKTC Denizlerinde avlanması ve toplanması yasak 32 canlı türü yanında avlanmakta olan ancak nesilleri ciddi tehlike altında bulunan balık türleri vardır.
Avlanması ve toplanması tamamen yasak olan canlılar arasında 4 tür kaplumbağa, yunus ve Akdeniz fokunun yanında, iki ahtapot, iki köpekbalığı, kabuklular ve balıklar bulunmaktadır.

Denizlerde Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN)’nin “kırmızı listesinde ciddi tehlike altında bulunan orfoz ve eşkina gibi türler ise, KKTC’de hem amatör hem de profesyonel balıkçılar tarafından kontrolsüz bir şekilde avlanmaktadır. Oysa balıkçılıktan sorumlu Hayvancılık Dairesi’nde, balıkların neslini güvence altına alabilmek için hangi balığın kaç santimetre boyunda yakalanabileceğini gösteren ve balıkların en az bir kez üremesine olanak sağlanması göz önünde tutularak hazırlanan listeye rağmen avlanma bilinçsizce yapılmaktadır. Balıkların nesillerini koruyabilmek için en az bir kez üremelerine olanak sağlamak gerektiği göz önüne alınarak, bu amaçla hem yakalanabilecek balık boyları hem de kullanılabilecek ağ gözeneklerini içerecek AB standartlarını temel alan yasaları hazırlamak ve bu yasaları uygulamak gerekmektedir. Çok bilinen balık türlerinden olan ve ciddi tehlike altında olan orfozun 45 santimetreden küçük avlanması yani yumurtlamadan avlanması Orfoz türünü yakın bir zaman içerisinde tüketecektir. Oysa 45 cm boya ulaştığında söz konusu balık türü en az bir kere üreme yapmaktadır. Yavru balıkların ağlara yakalanmasını önlemek amacıyla ağ gözeneklerinin boyutları ile ilgili kısıtlamalar getirilmeli, gözeneği 15-16 milimetre olan bu tür ağlara küçük ve üreme boyuna gelmeyen balıkların da yakalanmaması için yasaklanma getirilmeli, ağ gözeneği 28 milimetreden küçük ağlar 10 metreden sığ sularda yasaklanmalıdır. Balıkların üreme alanları belirlenip, bu bölgelerin kısmen ava kapatılması veya mevsimsel olarak ava kapatılması sürdürülebilir bir balıkçılık için çok önemlidir.

Tepki göster
Bayıldım
0
Bayıldım
Huzurlu
0
Huzurlu
Hahaha
0
Hahaha
Üzüldüm
0
Üzüldüm
Hayran Kaldım
0
Hayran Kaldım
Facia
0
Facia
Web tasarım ve geliştirme : Baba Bilgisayar