VATANDAŞ KARARSIZ: Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu’ndan oy biriliği ile geçip Cumhurbaşkanı tarafından da onaylanan “Anayasa Değişikliği” 29 Haziran’da halkın onayına sunulacak. Ancak halk “Anayasa Değişikliği” hakkında yeteri kadar bilgilendirilmemekten şikayetçi
SİBER: GÖREVİMİZ HALKI BİLİNÇLENDİRMEK: Cumhuriyet Meclisi Başkanı Sibel Siber, Anayasa Değişikliği konusunda bilgi edinmek isteyen vatandaşların Cumhuriyet Meclisi’nin web sayfası olan https://www.cm.gov.nc.tr ve Facebook’ta KKTC Cumhuriyet Meclisi adreslerinden bilgi edinebileceğini açıkladı
AKANSOY: SİYASİ PARTİLER YETERİNCE SAHİP ÇIKMADI: Anayasa Komitesi Başkanı Asım Akansoy, Anayasa Değişikliği’ne Cumhuriyet Meclisi’nde bulunan tüm siyasi parti yetkililerinin onay verdiğini ancak buna rağmen bu değişikliğe yeterince sahip çıkılmadığını söyledi
Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu’ndan oy birliği ile geçen Anayasa Değişikliği Cumhurbaşkanı tarafından da onaylandı. Anayasa Değişikliği yerel seçimlerin gerçekleştirileceği 29 Haziran’da halkın onayına sunulacak.
Ancak vatandaşlar Anayasa Değişikliği hakkında bilgi sahibi olmadığını dile getirerek bu değişikliğe “evet” mi “hayır” mı demek arasında kararsız kaldı.
Oy kullanmamayı düşünenler var…
Vatandaşların bir bölümü Anayasa Değişikliği hakkında yeterince bilgi sahibi olmadıkları için oy kullanmamayı düşünüyor. Anayasa Değişikliği’nin gerekli olduğunu ancak değişen maddelerin de büyük önem taşıdığını kaydeden vatandaşlar değişikliğin oylanacağı 29 Haziran’dan önce yetkililerin halkı bilgilendirmesini istedi.
Siber: Bizim sorumluluğumuz halkı bilinçlendirmek
Cumhuriyet Meclisi Başkanı Sibel Siber, ilgili komitede görev alan vekillerin devlet televizyonunda sürekli halkı bilinçlendirme yönünde çalışmalar yaptığını anlattı. Siber bilgi edinmek isteyen vatandaşların Cumhuriyet Meclisi’nin web sayfası olan https://www.cm.gov.nc.tr ve Facebook’ta KKTC Cumhuriyet Meclisi adreslerinden takip edebileceğini kaydetti.
“Vatandaş özgür iradesi ile karar alacak”
Cumhuriyet Meclisi’ne ait internet adreslerinde sürekli olarak Anayasa Değişikliği hakkında bilgi paylaştıklarını kaydeden Siber, buradaki amacın halkı yönlendirmek değil halkı Anayasa Değişikliği konusunda bilgilendirmek olduğunu vurguladı. Siber, “Anayasa’da yapılan değişiklikler toplum yarına olduğu düşünülerek ve görüşler alınarak hazırlandı. Şu an da yaptığımız çalışmalar halkın evet ya da hayır demesine yönelik değildir. Çalışmaların amacı bu değişikliklerle ilgili halkı bilinçlendirmek ve özgür iradeleri ile neden evet ya da neden hayır diyeceklerini kararlaştırmalarını sağlamaktır” dedi.
***
Akansoy: Siyasi partiler yeterince sahip çıkmıyor
Anayasa Komitesi Başkanı Asım Akansoy, Anayasa Değişikliği’ne Cumhuriyet Meclisi’nde bulunan tüm siyasi parti yetkililerinin onay verdiğini ancak buna rağmen bu değişikliğe yeterince sahip çıkılmadığını söyledi. Bu konuda siyasi parti yetkililerinin daha yoğun paylaşımlar içinde bulunması gerektiğini savunan Akansoy, “Çok az bir süre kaldı. Umarım bu süre içerisinde yoğun bir kampanya yapılır. Bu konuda meclis başkanı ve siyasi parti yetkililerine önemli görev düşmektedir” dedi.
***
Çakıcı: Yerel seçimden dolayı gündemde değil
Toplumcu Demokrasi Partisi Lefkoşa Milletvekili Mehmet Çakıcı Anayasa Değişikliği’nin yerel seçimle birlikte referanduma sunulacağı nedeniyle yeterince gündemde yer almadığını söyledi. Ancak ekonomik şartlar nedeniyle referandumun yerel seçimle birlikte yapıldığını anlatan Çakıcı, yapılan değişikliklerin çok ciddi değişiklikler olduğuna vurgu yaptı. Çakıcı şu şekilde konuştu:
“29 yıldır Anayasa’da hiçbir değişiklik yapılmadı. Ancak şu anda yapılan değişiklikler halkın yararına olan değişikliklerdir. İçerisinde insan haklarına, çocuk haklarına dair çok ciddi değişiklikler yer alıyor. Şu anda 20 madde referanduma sunulacak. Daha sonra da tek gündem Anayasa olarak değişikliğe sunulabilir. Daha sonra yapılacak değişiklikte geçici 10. Madde, azınlık hakları, vicdani ret gibi konuların da yer alması doğru olacaktır”.
***
Taçoy: “Evet” “hayır” kampanyası yapmadık
Demokrat Parti Ulusal Güçler Genel Sekreteri Hasan Taçoy, Anayasa Değişikliği’ni evet hayır kampanyasına çevirmediklerini söyledi ve bu değişikliğe gidilirken ortak irade üzerinde durduklarını vurguladı. Amacın anaysa değişikliğinin yapılabileceğini ortaya koymak olduğundan söz eden Taçoy şu şekilde konuştu:
“Anaysa değişikliği evet hayrı kampanyasına dönseydi yerel seçimin önemi kalmayacaktı. Biz güven kazanmak adına anaysa değişikliğinin meclisten oybirliği için geçmesi adına çalıştık. Tüm siyasi partilerin kabul edeceği bir noktaya getirdik. Bu konuda uzlaştık. Meclis’ten oy birliği ile geçti ve halkın onayına sunuldu. Yapılan değişiklikler ülkemizde sistemsel çalışmayı sağlayacak.”
KKTC Cumhuriyet Meclisi’nin Facebook sayfasında paylaşılan en son bilgiler ise şöyle:
.jpg)
Anayasa’da yapılacak olan değişikliklerle ilgili net bilgiler aşağıda verilmiştir:
a) 10’uncu maddede yapılan değişiklikle, uluslararası insan hakları hukukunda çok önemli bir kavram olan ve birçok uluslararası mahkeme kararında yer alan, dolayısıyla bu değişiklikle bizim mahkemelerimiz tarafından da kullanılabilir hale getirilen “insan onuru” maddede düzenlenmiştir.
b) 11’inci maddede yapılan değişiklikle, Meclis’in temel hak ve özgürlükleri sınırlama yetkisi ciddi biçimde daraltılmıştır.
c) 15’inci maddede yapılan değişiklikle, ölüm cezası anayasadan çıkarılmış ve “öldürme”nin yalnızca meşru müdafaa halinde meşru kabul edileceği düzenlenmiştir.
d) 35A maddesiyle çocuk hakları ilk kez Anayasada düzenlenmiştir. Bu maddeyle ayrıca, anayasa koyucu, Meclise ve yürütmeye, çocuk hakları ve çocuk psikolojisi konusunda uzman polislerden oluşan bir polis biriminin, çocuk mahkemelerinin ve hapis cezasına çarptırılan çocukların 18 yaşından büyüklerden ayrı tutulacağı çocuk ceza infaz kurumlarının kurulması konusunda emir vermiştir.
e) 40’ıncı maddede yapılan değişiklikle çevre hakkı ciddi biçimde genişletilmiş, “herkes”e çevre davası açma hakkı tanınmış, çevreyle ilgili uluslararası belgelerde yer alan katılımcılık, kirleten öder ve önleyicilik ilkelerine anayasal temel sağlanmış, devletin tüm organları bu ilkelere uygun davranma yükümlülüğü altına sokulmuştur.
f) 70’inci maddede yapılan değişiklikle kamu görevlileri siyaset yasağına tabi olanlar listesinden çıkarılmıştır.
g) 76’ncı maddede yapılan değişiklikle dilekçe hakkı genişletilmiştir.
h) 76A maddesinde yapılan değişiklikle bilgi edinme hakkı anayasal bir hak haline getirilmiştir. Bu sayede bilgi edinme hakkının bir yasayla kaldırılması veya daraltılması engellenmiştir.
i) 81’inci maddede yapılan değişiklikle, Meclis’in tatili kısaltılmış, milletvekillerinin, kendilerinin, eşlerinin ve velayet altındaki çocuklarının mal ve para varlıklarını beyan etmedikçe ant içemeyecekleri, yani göreve başlayamayacakları, milletvekilliği bittikten sonra aynı şekilde servet beyanında bulunmazlar veya yalan beyanda bulunurlarsa yeniden aday olamayacakları düzenlenmiştir.
j) 84’üncü maddede yapılan değişiklikle, milletvekillerinin yasama dokunulmazlığı ciddi biçimde daraltılmış, milletvekiliyken veya daha önce suç işleyen milletvekilinin milletvekilliği devam ederken yargılanması sağlanmıştır.
k) 90’ıncı maddede yapılan değişiklikle, KKTC’nin imzaladığı tüm uluslararası antlaşmaların Meclis’te onaylanması gerekli hale getirilmiş, insan haklarına ilişkin uluslararası antlaşmalarla yasaların çatışması durumunda, hangisi insan haklarını daha fazla koruyorsa onun uygulanması sağlanmıştır.
l) 93’üncü maddede yapılan değişiklikle Meclise uygunluk bildiriminin verilmesinin Sayıştay’ın denetim yetkisini ortadan kaldırmayacağı düzenlenmiştir.
m) 114’üncü maddede yapılan değişiklikle, Ombudsmanın yetkileri artırılmış, Ombudsman re’sen harekete geçebilme, insan haklarına uygunluk denetimi yapma ve tüm idari birimleri denetleme yetkisine sahip kılınmıştır. Ayrıca bu maddede yapılan değişiklikle Ombudsmanın seçilmesinin önündeki engeller kaldırılmıştır.
n) 119’uncu maddede yapılan değişiklikle, belediye organlarının hukuka aykırı işlemleriyle, belediyeyi bütçesinin onda biri oranında zarara uğratması halinde yargı kararıyla görevden alınmasının yolu açılmıştır.
o) 122’nci maddede yapılan değişiklikle, tüzüklere, yönetmeliklere ve tüm düzenleyici işlemlere karşı dava açmak olanaklı hale getirilmiştir.
ö) 131A maddesiyle hem YÖDAK anayasal kurum haline getirilmiş, hem de üniversite özerkliği anayasal güvenceye kavuşturulmuştur.
p) 132’nci maddede yapılan değişiklikle Sayıştay özerk bir anayasal kurum haline getirilmiştir.
r) 143’üncü maddede yapılan değişiklikle Yüksek Mahkeme’deki yargıç sayısının yasayla artırılmasının ve yargıda uzmanlaşmanın önü açılmıştır.
s) 144’üncü maddede yapılan değişiklikle yurttaşlara insan haklarının ihlal edildiğini ileri sürerek Anayasa Mahkemesi’ne başvurma olanağı tanınmış, ayrıca yanlış mahkemede dava açtığı gerekçesiyle davacının dava açma hakkını kaybetmesi engellenmiştir.
ş) 151’inci maddede yapılan değişiklikle, olağanüstü kanun yolları ilk kez tanınmış, KKTC’de mahkum olduktan sonra Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde dava kazanan kişinin KKTC’de yeniden yargılanmasının önü açılmıştır.
t) 152’nci maddede yapılan değişiklikle, yurttaşların idareye karşı dava açması kolaylaştırılmış ve idari yargıdaki davaların, bu alanda uzman mahkemelerce çok daha hızlı bir biçimde sonuçlandırılmasının önü açılmıştır.
Vatandaş ne dedi?
Suat Küçük
“Anayasa Değişikliği yapılacağını biliyoruz. Ancak nelerde değişikliğe gidilecek ne yapılacak bilgimiz yok. Bize bu konuda daha net bilgi verilmesini istiyoruz. Neye evet neye hayır diyeceğimizi bilmek istiyoruz.”
İbrahim Soysev
“Anayasa Değişikliği konusunda halka net bilgi verilmedi. Bu konuda vatandaş bilgilendirilmelidir. Neye evet neye hayır diyeceğimizi bilmek istiyoruz. Yapılan değişiklilerin özünü bilmiyoruz. Bu konuda yetkililer bize bilgi vermelidir.”
Başar Argüden
“Anayasa Değişikliği ile ilgili bize hiçbir bilgi verilmedi. Değişikliğe gidilen maddeler hakkında halk bilinçlendirilmeli. Şu an neye evet neye hayrı diyeceğimizi bilmiyoruz. Yetkilileri 29 Haziran’dan önce halkı bilgilendirmesini istiyoruz.”
Mustafa Avcı
“Sadece Anayasa Değişikliği’ne gidileceğini biliyoruz. Ancak hangi maddenin değişeceğini bilmiyoruz. Bu konuda halka bilgi veren yok Neye evet neye hayır diyeceğimizi bilmiyoruz. Eğer halka bilgi verici bir açıklama yapılmazsa oy kullanmayacağım.”
