Sultan II. Abdülhamit Osmanlı İmparatorluğunu 33 yıl Padişah olarak yönetti. II. Abdülhamit en uzun hükümdarlık süren padişahlardan biridir. 34. Padişah olan II. Abdülhamit devrinde Osmanlı İmparatorluğu 1.6 milyon kilometre kare toprak kaybetti.
Padişah II. Abdülhamit devrinde Osmanlı İmparatorluğu mali bağımsızlığını da kaybetti ve 1954 yılında ilk dış borcunu almış oldu. Daha sonra gelen Osmanlı Padişahları V. Murat ve sonraki Padişahlarda borçlanmaları devam ettirdiler.
Osmanlı İmparatorluğu ilerleyen süreçte borçlarını ödeyemez duruma düştü ve borçların üzerine faizleri de eklenerek borçlar büyüdükçe büyüdü.
1873 yılında başlayan dünyadaki Kapitalizmin ilk finansal krizi sırasında Osmanlı’ya borç veren İngiltere ve Fransa da finansal krizin etkisi altında sıkıntılı bir sürece girdiler. Bu sıkıntılı süreç sadece İngiltere ve Fransa’yı etkisi altına almamış tüm Avrupa’yı sarmıştı. Bu arada İngiltere ve Fransa Osmanlı’ya verdikleri borçlarını geri çağırmış ve Osmanlı’ya borçlarını ödemesi için baskı yapmaya başlamışlardı. Osmanlı İmparatorluğu aldığı borçların büyük çoğunluğunu verimi olmayan alanlara harcadığı için borcun yatırıldığı alanlar gelir getirmediğinden dolayı borcu ödeyemez duruma düşmüştü.
Alınan borçlar saraylara, hamamlara yatırılmıştı diğer taraftan Gola Bankerlerinden de borçlar alınmış ve ödenemez duruma gelmişti.
En sonunda Osmanlı 1878 yılında Rus Savaşıyla birlikte borçlarını ödeyemeyeceğini belirterek Moratoryum ilan etmiştir.
Osmanlı İmparatorluğu 1879 yılında alacaklıları ile masaya oturmuş ve yeni yapılandırmalarla birtakım vergiler koymuş ve o vergi gelirlerinin örneğin: içki, tütün, damga resmi gibi konan vergiler bankerler ve diğer ülkelerin alacaklarına mahsup edilmek üzere anlaşma yapılmıştı. Diğer ülkeler yani birtakım Avrupalı alacaklı ülkeler Osmanlı’dan ayrı bir idare ile bu vergileri kendileri toplama talebinde bulundular.
Aralık 1881 yılında Düyun-u Umumiye idaresi kurularak yönetim kurulu İngiliz, Hollandalı, Fransız, Alman, Avusturya ve İtalyanlardan oluşarak vergileri toplamaya ve borçlarına mahsup etmeye başlamışlardı. Osmanlı’nın gelirlerinin 1/3lük kısmı bu kurul tarafından toplanıyordu.
Kurulan ve yabancılardan oluşan bu kurul Osmanlı’nın maliyesinin yönetimine katılmıştı.
1883 yılında yabancı sermayeli bir şirket kurulmuş ve Osmanlı İmparatorluğu’nun en önemli gelir kaynakları olan tütün, tuz ve kahveden toplanan vergileri bu şirket toplamaya başlamıştır. Şirket sahipleri bankalardı, bu sayede Osmanlının mali bağımsızlığı hiç kalmamıştı. Ta ki, Kurtuluş Savaşına kadar. Lozan anlaşmasıyla şirket ve diğer Duyun-ı Umumiye (vergileri toplayan) kuruluşu kapatılmıştır.
Osmanlı borçlarını ödemesi muhtelif zamanlarda muhtelif ihtilaf ve anlaşmalarla Türkiye Cumhuriyeti tarafından 1954 yılına kadar sürdü.
Bu anlattıklarım bir tarihtir ve bu tarihte bir ülkenin maliyesinin bir ülkenin parasını nasıl batırdığının bir kanıtıdır. Örnek alınması için hatırlatma.
