2016 Nobel Barış Ödülü’nü Kolombiya Devlet Başkanı Juan Manuel Santos kazandı.
Norveç Nobel Komitesi’nden yapılan açıklamaya göre; Santos, Marksist gerilla örgüt Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC) ile hükümet arasındaki 52 yıllık iç savaşın sonlandırılması için varılan anlaşmanın sağlanmasında gösterdiği “cesur çabalardan” ötürü ödüle layık görüldü.
Tarihi barış anlaşmasının Kolombiya’da geçen Pazar günü düzenlenen referandumdaşok bir sonuçla reddedilmiş olması nedeniyle, Nobel Barış Ödülü’nün Santos’a verilmesi sürpriz olarak değerlendirildi.
Ancak Norveç Nobel Komitesi, Kolombiya hükümetinin bu çabasını yine de ödüllendirmeyi tercih etti.
Komitenin açıklamasında, “Bu ödül, aynı zamanda yaşadıkları büyük güçlükler ve suistimallere karşın adil bir barış umudundan vazgeçmeyen Kolombiya halkına, sivil savaşın sayısız kurbanının yakınlarına ve barış sürecine katkıda bulunan tüm taraflara bir armağan olarak görülmelidir” ifadeleri kullanıldı.
Komite, Kolombiya’da 2010’dan bu yana iktidarda 65 yaşındaki Santos’un barış için harcadığı çabaların Alfred Nobel’in son arzusunu yerine getirdiğini belirtti.
Kolombiya hükümeti ile FARC arasında dört yıldır Küba’da süren ve barış anlaşmasıyla sonuçlanan müzakereler çerçevesinde taraflar, 29 Ağustos’ta ateşkes ilan etmişti. Barış anlaşmasıyla ateşkesin kalıcı olması öngörülüyordu. Ülkede 52 yıldır süren ve 220 bin kişinin ölümüne yol açan çatışmaları bitirmesi öngörülen barış anlaşması, 2 Ekim’de yapılan referandumda yüzde 50,2’lik bir oranla reddedilmişti. Eski Devlet Başkanı Alvaro Uribe’nin başını çektiği “hayır” taraftarları, anlaşmayla FARC’a çok fazla taviz verildiğini savunmuştu.
Nobel Barış Ödülü sahibi olan Santos, 8 milyon İsveç Kronu (Yaklaşık 3 milyon TL) tutarındaki para ödülünü de alacak.
Nobel Komitesi, 10 Ekim’de Ekonomi dalında Nobel Ödülü’nü kazanan ismi açıklayacak. Nobel Edebiyat Ödülü’nün ne zaman verileceği ise henüz kesinlik kazanmadı.
YÜZDE 50.2 İLE REDDEDİLMİŞTİ
Kolmbiya hükümeti ile FARC, geçen ay sonunda 52 yıllık iç savaşa son verecek olan barış anlaşmasını imzalamıştı. Ancak Pazar günü yapılan referandumda yüzde 50.24 oyla ve yaklaşık 54 bin oy farkla anlaşma reddedilmişti.
Reddedilen anlaşma, FARC üyelerine kapsamlı bir affı içeriyor. Sadece katliam, işkence ve tecavüz gibi suçları işleyenler bundan muaf tutuluyor. Ancak plan, bu suçlarını itirafeden FARC üyelerinin de cezalarının düşürülmesini içeriyor.
Katılım oranının yüzde 38’de kaldığı referandum sonrası, hem hükümet hem de FARC, barış anlaşmasını güvence altına almaya kararlı olduklarını açıklamıştı.
NOBEL KOMİTESİ: BARIŞ SÜRECİNİN BİTTİĞİ ANLAMINA GELMEZ
Nobel Barış Ödülü’nün Santos’a verildiğini duyuran Norveç Nobel Komitesi bugün yaptığı açıklamada, “Her ne kadar barış anlaşması tartışmalara yol açtıysa da Santos, Kolombiyalı seçmenlere barış anlaşmasıyla ilgili fikirlerini referandumda dile getirmeleri için olanak tanıyarak önemli bir rol oynamıştır. Referandumdan çıkan sonuç, Devlet Başkanı Santos’un arzu ettiği şey değildi. 13 milyon Kolombiyalının oy kullandığı referandumda az bir farkla ‘hayır’ sonucu çıktı. Bu sonuç, Kolombiya’nın geleceğiyle ilgili ciddi bir belirsizliğe yol açtı. Barış sürecinin askıya alınması ve sivil savaşın yeniden alevlenmesi tehlikesi baş gösterdi. Bu durum, Devlet Başkanı Santos ve FARC lideri Rodrigo Londono’nun liderliğini yaptığı tarafların ateşkesin devam ettirmesini daha da önemli kılıyor. Seçmenlerin çoğunluğunun barış anlaşmasına ‘hayır’ dediği gerçeği, barış sürecinin ille de bittiği anlamına gelmez. Referandum, barışa karşı bir oylama değildi. ‘Hayır’ oyu kullananların reddettiği barış değil, belirli bir barış anlaşmasıydı. Norveç Nobel Komitesi, Devlet Başkanı Santos’un tüm tarafları barış sürecinde ilerleme kaydetmek için geniş tabanlı bir ulusal diyaloğa davet etmesinin önemine dikkat çekiyor. Barış anlaşmasına karşı çıkanlar bile bu tür bir diyaloğu memnuniyetle karşıladı. Tüm tarafların barış görüşmelerinde üzerlerine düşen sorumluluğu alacağını ve sürece yapıcı katkıda bulunacaklarını umut ediyoruz” ifadelerini kullandı.
NOBEL BARIŞ ÖDÜLÜ
1901 ve 2014 yılları arasında 96 kez Nobel Barış Ödülü verildi. 103 kişi ve 26 örgüte layık görülen ödüllerden 29’u iki kazanan arasında paylaştırıldı. Nobel Barış Ödülü, tarihinde sadece iki kez 3 kişiye verildi: 1994’te Yaser Arafat, Şimon Perez ve Yitzak Rabin, 2011’de ise Ellen Johnson Sirleaf, Leymah Gbowee ve Tevekkül Karman Nobel Barış Ödülü’nün sahibi oldu.
Uluslararası Kızılhaç Komitesi 1917, 1944 ve 1963’te 3 kez, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği ise 1954 ve 1981’de 2 kez Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü.
Nobel Barış Ödülü’nü kazanan 100 kişiden 16’sı kadındı: Bertha von Suttner (1905), Jane Addams (1931), Emily Greene Balch (1946), Betty Williams ve Mairead Corrigan (1976), Rahibe Teresa (1979), Alva Myrdal (1982), Aung San Suu Çii (1991), Rigoberta Menchu Tum (1992), Jody Williams (1997), Şirin Ebadi (2003), Wangari Maathai (2004), Ellen Johnson Sirleaf, Leymah Gbowee ve Tevekkül Karman (2011) ve Malala Yusufzay (2014).
Nobel Barış Ödülü’nün en genç sahibi, 2014’te 17 yaşındayken ödülü alan Malala Yusufzay oldu. 1995’te Nobel Barış Ödülü’ne layık görülen 87 yaşındaki Joseph Rotblat ise Barış Ödülü’nü alan en yaşlı kişi olarak tarihe geçti.
ÖDÜLÜNÜ ALMADI
ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger ile 1973’te Nobel Barış Ödülü’ne layık görülen Vietnamlı siyasetçi Le Duc Tho, ödülü reddetti. Vietnam Savaşı’na son veren barış anlaşmasına yaptığı katkı nedeniyle ödüle layık görülen Le Duc Tho, ülkesindeki durumu öne sürerek ödül alacak durumda olmadığını belirtti.
Alman gazeteci Carl von Ossietzky, Myanmarlı muhalif lider Aung San Suu Çii ve Çinli insan hakları savunucusu Liu Xiaobo ise gözaltında ya da hapiste oldukları için ödül törenine katılamadılar.
MADALYA
Nobel Barış Ödülü’nü kazananlara ödüllerinin takdim edildiği törende bir de İsveçli sanatçı Gustav Vigeland tarafından tasarlanan madalya veriliyor. Madalyanın bir tarafına Alfred Nobel, diğer tarafına ise kardeşlik bağını temsil eden üç erkek figürü nakşedilmiş.
Madalyada aynı zamanda “Pro pace et fraternitate gentium” ifadesi yer alıyor. Latince ifade, “İnsanlığın barışı ve kardeşliği için” anlamına geliyor.
2000’DEN BU YANA NOBEL BARIŞ ÖDÜLÜ’NÜ KAZANANLAR
“2000: Kim Dae Jung (Güney Kore)
2001: Birleşmiş Milletler, Kofi Annan
2002: Eski ABD Başkanı Jimmy Carter
2003: Şirin Ebadi (İran)
2004: Wangari Maathai (Kenya)
2005: Muhammed El Baradei (UEAK)
2006: Muhammed Yunus (Bangladeş)
2007: Al Gore (ABD) ve Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli
2008: Martti Ahtisaari (Finlandiya)
2009: Barack Obama (ABD)
2010: Liu Şiaobo (Çin)
2011: Ellen Johnson Sirleaf, Leymah Gbowee ve Tawakkul Karman
2012: Avrupa Birliği
2013: Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü (KSYÖ)
2014: Kailash Satyarthi (Hindistan) ve Malala Yusufzay (Pakistan)
2015: Tunus Ulusal Diyalog Dörtlüsü
