1929 yılında büyük depresyon meydana gelmişti. Bu olaydan sonra ekonomik toparlanma amacıyla keynesyen ekonomi modeli uygulamaya konmuştu. Bu model ekonominin dengeye kavuşması için devlet müdahalesine ihtiyaç olduğunu öne sürüyordu.
Neoliberalizm‘i savunanlar keynesyen yaklaşımına karşı çıkarak ekonominin toparlanması için devlet desteğine ihtiyaç olmadığını, ekonominin kendi haline bırakılmasını ve kendini toparlayıp hiçbir aksama olmadan ekonominin canlanacağını öne sürmüşlerdi. Bu görüş 1970’lerde başlayıp 1980’li yıllara kadar gelmiş ve 1980’lerde arz yönlü ekonomi yaklaşımına temel oluşturmuştur. Arz yönlü ekonomi düşüncesi savunucuları şöyle diyorlardı; ”Üretim artacak, refah artacak, vergilerde indirim yapılacak, üretim tesisleri özelleşecek.” Onlara göre talebi denetleyerek enflasyonla mücadele edilmeyecek. Arzı artırarak ucuzluk yaratılıp enflasyon denetim altına alınacak. Arz yönlü ekonomi politikasını İngiltere’de Thaçher, Türkiye’de ise Özal politika olarak benimsemişler ve uygulamışlardı.
Arz yönlü ekonomi politikası günümüze kadar gelmektedir. Kapitalizmin temel felsefesi, neoliberalizmden gelmektedir. Şöyle ki 1900’lü yıllardan beri neoliberalizm tüm ülke milli paralarının dalgalanmaya bırakılmasını sermaye hareketlerinin de serbest kalmasını savunuyor. Bu felsefeyi neoliberaller üstlenmişlerdi.1900’lü yıllarda savunulan bu felsefe küreselleşmenin artmasıyla birlikte hayat buldu ve 20’nci yüzyıla kadar geldi. Bu sayede kapitalizm ve kapitalist felsefe egemen kılındı.
Kapitalizmin besleyici felsefesi, Neoliberalizm sayesinde birtakım kuralsızlıklar ortaya çıktı. İnsanlar para kazandıkça daha fazla kazanmak istediler bu sefer de gayriyasal, ahlak dışı işler yapmaya başladılar hatta kuralsızlıklar teşvik edildi. Yasa dışılık ve ahlaksız işleri yapma ortamı doğdu. Ahlaksız ve kuralsız işlerin artmaya başlaması ve devlet müdahalesinin ortadan kalkmasıyla Neoliberalizm tamamıyla kontrolsüz sağa sola çarpan bir otomobil gibi içindekilere cehennem hayatı yaşatmaya başladı ve kapitalist sistem 2008’de çıkan küresel krizle ilk darbesini aldı. Alınan darbeye rağmen ufak bazı düzenlemelerle neoliberalizm devam etti.
Ne yazık ki 2008 krizinden sonra bazı ekonomik politikalar ve klasik ekonomik uygulamalar değişecek diye düşünür ve beklerken değişen hiçbir şey olmadı kuralsızlık ve bol kazançlı aç gözlülük devam etti. Etik değerler hiçe sayılmaya devam etti. 2008 küresel krizi tartışmaya devam ettiğimiz bu günlerde ekonomi Covıd-19 ile çok daha ağır bir krize girdi.
Aslında bu konu Covid-19 pandemi krizi değil yani pandeminin yarattığı bir kriz değil. Bu kriz Neoliberalizm krizidir.
Neoliberalizmin bir 2008 yılında birde şimdi 2020 yılında doğru bir ekonomi felsefesi olmadığı ortaya çıkmıştır. Doğru bir ekonomik model değildir. Nevar ki neoliberalizmin uygulandığı dünya devletlerinin büyük çoğunluğunda gerek 2008 krizinde gerekse 2020 Covid-19 pandemi krizinde ülke ekonomileri duvara toslamışlardır. Buna rağmen küresel ve vahşi kapitalizm devam etmektedir.
