Çocuğunuz kaç yaşında olursa olsun, bir türlü sakinleşmediği zaman ne yapmanız gerektiğini biliyor musunuz?
Peki böyle bir durumda pasif ya da öfkeli bir ebeveynden, kendinden emin bir ebeveyne nasıl geçiş yapabileceğinizi biliyor musunuz?
Markettesiniz, oyuncak reyonunun önünden geçiyorsunuz ve korktuğunuz başınıza geliyor: “Bunu istiyorum!” Alamayacağınızı söylüyorsunuz ve markete girmeden önce sadece tek bir şey almak üzere anlaştığınız minik meleğiniz patlamaya hazır bir bombaya dönüşüveriyor. İnkar, reddetme ve sonunda çığlıklar…
Bu senaryo neredeyse tüm anne babalara tanıdık geliyordur. Ne söylerseniz söyleyin sakinleşmeyen çocuğunuz siz onunla konuşmaya, onu sakinleştirmeye çalıştıkça daha da öfkelenir üstelik. Ve siz bu durumun uzayıp gideceğini tecrübelerinizden bilirsiniz. Yavaş yavaş yükselen tansiyonunuzla panikler ve olasılıklarınızı düşünmeye başlarsınız.
Çocuğunuz Sakinleşmediği Zaman Ne Yapmalısınız?
Hangi durumda ya da nerede olursanız olun çocuğunuzun yaşadığı yoğun duygular karşısında onun ve elbette sizin bu süreci kısa zamanda ve sağlıklı bir şekilde atlatabilmenizi sağlamak için yapabilecekleriniz şöyle:
- Sakin kalın. Çocuğunuzun duyguları ve davranışları kontrolden çıktı diye sizin de kontrolden çıkmanıza gerek yok. Aksine onun bu yoğun duygularıyla baş edebilmesine yardımcı olabilmek için sizin sakin kalmanız gerekiyor. Bunun için elinizden geleni yapmalısınız. Belki derin bir nefes, soğuk bir su ya da temiz hava… ihtiyacınız ne ise hemen uygulamaya başlayın.
- Mantık aramayın. O an çocuğunuz mantıklı düşünmüyor zaten. Eğer arzu ettiği şey konusunda hayal kırıklığı yaşıyorsa onun için önemli olan sadece budur. O an bir şeyler öğretmeye çalışmayın, bunu sakinleştiği zamana bırakın. Önceliğiniz dikkatini dağıtmak, odak noktasını değiştirmek olmalı, sizin iyiliğiniz için!
- Sessiz kalın. Stres ve baskı altındaki anne babalar genelde daha fazla konuşma eğilimindedirler. Konuşmanızın üzgün oldukları zaman çocuklarınız üzerinde nasıl bir etkisi olduğunu gözlemlemeye çalışın. Kullandığınız her kelime çocuğunuzun öfkesini daha da alevlendirebilir. Sessizce bekleyip, fiziksel olarak yanında olduğunuzu -sırtını sıvazlamak, sakin belki endişeli ama anlayışlı bir yüz ifadesi ile bekleyerek, ya da sadece sessizce yakınında durarak- hissettirebilirsiniz.
- Ağırdan alın ve sabırlı olun. Kriz anında hemen problem çözmek için harekete geçmeyin. Ağlaması kesilmiş olsa da çocuğunuzun zihni henüz sizin konuşmalarınızı duyabilecek kadar sakinleşmemiş olabilir. Rahatlamasına yardımcı olmalı ve sabretmelisiniz.
- Yapıcı olun. Kriz anlarında çocuğunuza “sakin ol!” demeniz onun daha fazla öfkelenmesine ve hayal kırıklı yaşamasına neden olacaktır; çünkü o an istese de ne bedenini ne de zihnini sakinleştiremiyordur. Ona ne yapacağını söylemek, onunla inatlaşmak yerine sakin ses tonunuz ve tavırlarınızla onu sevdiğinizi, yanında olduğunuzu hissettirmeye çalışmalısınız. Bunun için şu ifadeleri kullanmayı deneyebilirsiniz:
- Yanındayım
- Seni seviyorum
- Hadi biraz yürüyelim
- Gel yanıma otur
- Üzgün/kızgın görünüyorsun…
- Yanımda güvendesin
- Ağlayabilirsin, bunda bir sıkıntı yok
- Biraz su iç
- Derin bir nefes al
- Şu an neye ihtiyacın var?
- Empatik olun. Çocuğunuzla hemfikir olmanıza gerek yok ancak yaşadıklarını onun açısından değerlendirmeniz önemli. Çocuğunuza sakin olmasını söylemek yerine kendinize şunu sormayı deneyebilirsiniz: “Eğer buna benzer bir durumda olsaydım başka birinin bana nasıl yaklaşması hoşuma giderdi?” Sessiz bir destek mi, sakin bir hatırlatma ya da bir kucak mı size kendinizi daha iyi hissettirecek?
Elbette çocukların bir anda öfkelenebildikleri gibi yine bir anda sakinleşebilmelerini arzu ederdim ancak bu yoğun duyguların sakinleşmesi çocuklarda ortalama 20 dakika sürüyor. Eleştirel olmak, sesinizi yükselterek onları incitmek yerine anne babaları olarak sabırla ve ilgiyle, sakinleşmelerine yardımcı olabilecek olasılıkları deneyerek onlara özgü yöntemler geliştirmeye çalışmalısınız. Duygular altında -özellikle de yaşadıkları bu duygu krizleri altında- mantık aramamanızı öneririm. Biz yetişkinlerde işe yarayan yöntemler, yoğun duygular söz konusu olduğunda çocuklar üzerinde işe yaramaz genelde.
Anne baba olmanın kolay olduğunu ya da bu formülü deneyince duygusal krizlerin hemen önüne geçebileceğinizi söyleyemem. Kimi zaman çocukların davranışlarının ve duygularının ardında mantıklı gerekçeler bulmaya çalışmak yorucu olabilir; ancak her çocuk kendine özgü bir maceraya sürükler sizi, onlar için ve onlarla birlikte bu gelişim sürecinde birlikte yolculuk yapmak ise paha biçilmez bir mutluluktur. Yine de her şeyi denemenize rağmen çocuğunuzu sakinleştirmekte zorlanıyorsanız ve bu durumun gereğinden fazla uzun sürdüğünü düşünüyorsanız kendi anne-baba tutumlarınızı gözden geçirmeniz gerekli olabilir. Söz konusu çocuklarınız olduğunda ise yardım almakta tereddüt etmemelisiniz.
