Uzman Psikolojik Danışman
Evlilikle birlikte karı-koca rolü ve hamilelik süreciyle anne-baba rolü hayatlarınıza giriyor. Doğum ardından artık 3 kişilik küçük aileniz zamanla kendi ritmini yakalar ve hayatınızdaki her şey minik bebeğinize göre şekillenir. Hayatınızın merkezi artık çocuğunuzdur. Peki ama ailenize ikinci bir bebek geliyorsa? Yeni doğan bebeğiniz anne baba olarak hayatlarınızı değiştiriyorsa eğer halihazırda çocuğunuz varsa onun da hayatı değişiyor demektir. İlk çocuğunuz kaç yaşında olursa olsun yeni kardeş geldiği zaman hayatıyla ilgili birtakım düzenlemeler yapması kaçınılmaz bir sonuç oluyor.
Yeni bebek ailenize geldiği zaman bir taneciğiniz kaç yaşındaydı?
Bu karşılaşma çocuğunuzun yaşına göre değişiklik gösterecektir elbette ancak kaç yaşında olursa olsun değişmeyen tek bir şey var o da anne-baba ilgisini ve sevgisini artık başka bir bebekle-kardeşle paylaşmak zorunda olduğudur.
Yeni bebek aileye geldikten sonra 2 yaş civarındaki küçük çocuklarda gerileme sıklıkla gözlemlenen bir reaksiyon olarak karşımıza çıkar. Tuvalet eğitimini tamamlamış küçük çocuğunuz gece altını ıslatmaya başlayabilir mesela. 3-4 yaş civarındaki küçük çocuklar ilgi ve yakınlık ihtiyaçları karşılanmadığında, özellikle de yeni bebeğin evde kalıcı olduğunu idrak etmeye başladıktan sonra, öfke, kızgınlık ya da kıskançlık davranışları sergileyebilirler.
6 yaş ve üzeri büyük çocuklar ise durumu daha sofistike bir şekilde anlayabilirlerken yine de yeni doğan kardeşlerine karşı kıskançlık duygusu geliştirebilirler. Sonuçta tek kişilik cennetleri ve düzenleri yeni bir kardeş tarafından bozulmuştur. Artık ailelerinin merkezi değildirler ve anne babalarının ilgisini başka bir çocukla paylaşmak zorundadırlar.
“Bu süreçte anne babaların sempatik yaklaşımları çocuklarının incinen duygularına iyi gelecektir. Çocukların yaşadıkları hayal kırıklığına karşı göstereceğiniz anlayış onun gerçeklerle yüzleşmesine ve bu süreci daha kolay atlatmanıza yardımcı olacaktır.”
Yeni kardeş doğduğu zaman çocukların bu durumu kıskançlıkla karşılaması doğaldır. Sizin anne-babalar olarak sergileyeceğiniz tutum ilk doğan çocuğunuzun bu süreçle baş etmesini kolaylaştıracak ya da zorlaştıracaktır. Bu süreci daha az sancılı atlatabilmek için, bebek doğmadan ailenizi ve ilk doğan çocuğunuzu bu sürece hazırlamanızı; bunun için de bir aile danışmanından destek almanızı öneririm.
Size değişik yaş dönemlerinde karşılaşmanız muhtemel durumlar ve bu durumlarla nasıl baş edebileceğinize yönelik kısa paylaşımlarım olacak. Bugünkü yazımda 2 yaş dönemini ele alacağım sadece. Daha büyük yaş dönemlerini ve yeni kardeşe çocuklarınızı nasıl hazırlayacağınızı daha sonraki yazılarımda ele alacağım.
2 Yaş Dönemi (12- 36 Ay)
2 yaş dönemi yeni kardeş olsa da olmasa da anlaşılması ve baş etmesi zor bir gelişimsel süreçtir özünde. Bu yaş döneminde abi ya da abla olmak ise duygusal olarak zordur; yeni kardeşi kabullenmenin en zor olduğu yaş dönemidir. Kaç yaşında olursa olsun her çocuk anne ve babasının tüm ilgisini üzerinde ister; 2 yaş dönemi ise daha fazla. Eğer anne ve baba olarak ilk doğanınıza gösterdiğiniz ilgide azalma olursa -ki yeni doğan geldiği zaman bu durumun yaşanması mümkündür- kardeşe karşı kıskançlık ve ailenin kalıcı bir üyesi olduğunu kabullenmeye direnç artacaktır. Çocuğunuz kıskançlık ya da hayal kırıklığı göstermiyorsa dahi yeni bebeğin ev hayatına dahil olması ve hayatındaki bu değişimle ilgili hayal kırıklığı yaşıyordur yine de. Bu hayal kırıklığı ve öfke şimdi kendini göstermiyor olabilir; ancak yeni doğan ayaklanıp ilk doğanınızın eşyalarını almaya başladığı zaman kendini gösterecektir.
2 yaş dönemindeki çocuklarda, yeni kardeşle birlikte, gerileme -kazandığı birtakım becerileri kaybetme- gözlenebilir. Sütünü bardaktan içerken yeniden biberon kullanmak isteyebilir, gece uyku rutininiz bozulabilir ve yeniden yanınızda uyumak isteyebilir; özellikle de yeni doğan sizinle birlikte ya da odanızda uyuyorsa. Gece uykuları bozulabilir, kabus görebilir, gece uyanmayan ilk doğanınız sabah 3’te kalkıp sizi yanına çağırabilir. Genelde bu yaş dönemi çocuklar yeni kardeşin gelişiyle ilgili büyük bir kafa karışıklığı yaşarlar. Bir yandan yeniden bebek olmak isterken diğer yandan bağımsızlaşan 2 yaş özelliği ile özerklik ve bağımsızlık isterler.
“2 yaş dönemi gelişimsel özellikleri nedeniyle hayatlarında çok büyük değişikliklerden hoşlanmazlar. Bebeğin eve gelmesi ise hayatlarında büyük bir değişikliktir. Değişim sürecine yeniden adapte olmasını sağlamak için ona yardımcı olmalısınız; bunun için hamilelik sürecinden hazırlıklara başlamalısınız.”
Nasıl baş edebilirsiniz:
Sizden daha fazla ilgi talep ediyorsa, bebeğinizi emzirirken yine de onu kucağınıza almanızı istiyorsa, bebeği mazeret gösterip onu ötelememelisiniz. Böyle bir durumda şu açıklamayı yapmanız duygularının incinmesini önleyecek ve hala daha önemsendiğini hissetmesini sağlayacaktır: “Seni şu an kucağıma alamadığım için üzülüyorsun biliyorum, ben de seni kucağıma alamadığım için üzgünüm. Hadi gel bebeğin ve benim yanıma sokul. İşim bittiği zaman birbirimize sarılalım!” Ne zaman size ihtiyaç duysa yanında olacağınızı, sadece söylemesinin yeterli olduğunu belirtin.
Eğer gerileme davranışları gösteriyorsa amacı sadece ilginizi yeniden üzerine çekmektir. Şunu deneyin: “Yeniden bebek olmak istediğinin farkındayım.” ve büyük çocuğunuzu bırakın bir süre yeniden bebek gibi davransın. Bunu bir oyun haline dönüştürün ve eğlenceye çevirin. Eğlenmek ve gülmek mutluluk hormonlarının salınımını arttıracak, üzüntüsünü azaltacak ve süreçle baş edebilmesini kolaylaştıracaktır. Sizin ona olan ilginiz kendini değerli hissettirecektir.
Her fırsatta onu ne kadar çok sevdiğinizi ve yeni kardeşin asla sizin sevginizi alıp götürmeyeceğini dile getirmelisiniz. “Seni her zaman çok seviyoruz, sen de bizim bebeğimizsin. Anne ve babanın o kadar çok sevgisi var ki ikinizi de çok seviyoruz.” ifadesini kullanabilirsiniz.
Değişimlerin yeni bebek dünyaya gelmeden önce gerçekleşmesi önemli. Anne ve baba olarak çocuğunuzla gün içinde birlikte yaptığınız faaliyetlerin bir listesini çıkarın, bu faaliyetlere ayırdığınız zamanı belirleyin ve özellikle de anne olarak geçirdiğiniz zamanı azaltarak sorumluluğu eşinizle ve eğer mümkünse diğer aile üyeleriyle paylaşın:
- Gece yatma ritüelini anne olarak siz üstlenmişseniz bebek doğduktan sonra bu süre haliyle azalacaktır. İlk doğanınızı uykuya siz hazırlıyor ve sabahları siz uyandırıyorsanız, uyku öncesi birlikte kitap okuyorsanız bu görevleri hamilelik sürecinde yavaş yavaş babaya bırakmalısınız.
- Eğer yeni doğan ilk doğanın beşiğinde yatacaksa bebek doğmadan ona yeni bir yatak odası hazırlamalısınız.
- Eğer ilk çocuğunuzu okula başlatmayı düşünüyorsanız bu değişimi de hamilelik sürecinde başlatmanız önemli. Yeni bebek eve geldikten kısa bir süre sonra ilk doğanınızı okula başlatırsanız bu onda kaygıya ve onun yerine yeni bir bebek getirdiğiniz düşüncesine kapılmasına neden olacaktır.
Hayatınızda meydana gelen değişimlerle ilgili heyecanlı ve mutlu olduğunuzu dile getirmeli büyük çocuğunuzu da bu heyecana ve sürece dahil etmelisiniz. En önemlisi de bu değişimlerin sorumluluğunu kesinlikle yeni doğan bebeğinize yüklememeli, olumsuz ifadeler kullanmamalısınız.
