Bilim insanları, Ortaçağ Avrupa’sını kasıp kavuran Kara Ölüm’e neden olan veba salgınında ‘ilk hasta’yı belirledi. Letonya’da 5 bin yıldan daha uzun bir süre önce ölen yirmili yaşlarındaki erkeğin, hastalığın bilinen en eski türüyle enfekte olduğu açıklandı. İnsanlık tarihinin en ölümcül salgını 1300’lerde Avrupa’yı silip süpürdü ve nüfusun yarısını yok etti. Sonraki dalgalar birkaç yüzyıl boyunca düzenli olarak vurmaya devam etti ve milyonlarca ölüme neden oldu.
ŞİMDİYE KADAR TESPİT EDİLEN EN ESKİ VEBA KURBANI
Bilim insanları, Ortaçağ Avrupa’sında milyonlarca kişinin ölümüne neden olan “Kara Ölüm”ün şimdiye kadar tespit edilen en eski hastasının kalıntılarına ulaştı.
Almanya’daki Kiel Üniversitesi’nden Dr. Ben Krause-Kyora, 5 bin 300 yıllık kalıntılar hakkında “Şimdiye kadar bilinen en eski veba kurbanını bulduk” dedi. Bilim insanları, Kara Ölüm’ün ilk hastasına ait örneklerin, Letonya’da Baltık Denizi’ne dökülen Salac Nehri’nin kıyısındaki bir Neolitik mezar alanında bulduğunu duyurdu. Söz konusu adamın farklı üç kişiyle birlikte gömüldüğü belirtildi.
Cell Reports dergisinde yayımlanan çalışma kapsamında araştırmacılar, dört kişinin kemiklerinden ve dişlerinden alınan örnekleri analiz ederek DNA dizilimi yaptı. Ardından, onları bakteri ve virüsler için test ettiler. Yirmili yaşlarında avcı-toplayıcının “Yersinia pestis” bakterisinin neden olduğu eski bir veba türü ile enfekte olduğunu görünce şaşırdılar.
EN FAZLA BİR HAFTA İÇİNDE ÖLDÜ
Dr. Krause-Kyora, “Büyük olasılıkla bir kemirgen tarafından ısırıldı, Yersinia pestis’in birincil enfeksiyonunu kaptı ve en fazla bir hafta septik şoktan öldü” dedi.
7 BİN YIL ÖNCE AVRUPA’DA TARIM TOPLUMUNA GEÇİŞ AŞAMASINDA ORTAYA ÇIKTIĞI DÜŞÜNÜLÜYOR
Bununla birlikte bilim insanları, antik bakterinin yaklaşık 7 bin yıl önce, tarımın Orta Avrupa’da gelişmeye başladığı sırada ortaya çıktığını belirtti. Bakterinin büyük salgınlara neden olmadan hayvanlardan insanlara sporadik ( herhangi bir sağlık sorununun bir bölgede zaman zaman ve tek tük sayılarda görülmesi) olarak sıçramış olabileceği aktarıldı.
Bu sürecin ardından, Yersinia pestis zamanla, insanları enfekte etmeye adapte oldu, sonunda pireler tarafından yayılan ve ortaçağ Avrupa’sını kasıp kavuran ve milyonlarca ölüme neden olan hıyarcıklı veba olarak bilinen forma dönüştü.
Öte yandan, erken veba türlerinin yayılmakta yavaş olduğu fikri, Avrupa ve Asya’da insan uygarlığının gelişimi hakkındaki birçok teoriye meydan okuyor. Ayrıca, hastalığın Neolitik Çağ’ın sonunda Batı Avrupa’da büyük nüfus azalmasına neden olduğu hipotezi hakkında şüphe uyandırıyor.
Araştırmaya dahil olmayan bilim insanları, çalışmayı memnuniyetle karşıladı. Ancak, bulguların vebanın o sırada Avrupa’da geniş çapta yayılma olasılığını dışlamadığını söyledi.
KARA ÖLÜM HAKKINDA
Kara Veba olarak da bilinen Kara Ölüm, insanlık tarihinde kaydedilen en ölümcül salgın olarak kayıtlara geçti. Avrasya ve Kuzey Afrika’da 75-200 milyona kadar insanın ölümüne yol açtı. Salgın, yalnızca 14. yüzyılda yaklaşık 200 milyon kişinin ölümüyle sonuçlandı.
Oldukça tehlikeli bir hastalık olan veba, bulaşıcı olmasının yanı sıra aynı zamanda ölümcül bir hastalık. Yersinia pestis bakterisi genel olarak hayvanlarda bulunuyor ve en çok da pireler aracılığıyla insanlara bulaşıyor.
Hastalık bugün hala var, ancak erken yakalanırsa antibiyotiklerle tedavi edilebiliyor.
