Evrensel Hasta Hakları Derneği, ülkedeki cezaevlerindeki mahkumların sağlığa erişim hakkını sorgulayarak, İçişleri Bakanlığı’na bir takım sorular yöneltti.
Evrensel Hasta Hakları Derneği tarafından yapılan açıklamada, 2020 yılında yapmış oldukları araştırmaya işaret ederek, mevcut cezaevinde üç gardiyanın görev yaptığı bir revir bulunduğu ve hangi vakanın acil olduğuna onların karar verdiği kaydedildi. Doktorun haftada sadece iki kez cezaevine geldiği, hemşire bulunmamasından dolayı mahkumlara gardiyanları eşlik ettiği ve bu durumun mahremiyet hakkını ellerinden aldığı belirtildi.
Cezaevlerindeki engelli mahkumlara da dikkat çekilen açıklamada, hapishanelerde engellilerin hareket kabiliyetini kısıtlayan, erişilebilir olmayan tüm mekânların erişilebilir hale getirilmesi gerektiği kaydedilerek, şu anki durumun idealden çok uzak olduğu savunuldu.
– “Yeni cezaevi tüm engellilik türlerinin ihtiyaçlarını giderebilecek şekilde mi tasarlandı?”
Açıklamada, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi tarafından kabul edilen Avrupa Cezaevi Kurallarına dayanarak, resmi olarak da İçişleri Bakanı’na iletilen sorular şu şekilde paylaşıldı:
“Cezaevi kuralları ile ilgili mahkumlar nasıl bilgilendirilmektedir? Yazılı kurallar her mahkumun anlayabileceği dilde mi yazılmıştır? Hapishanedeki hijyenik yaşam koşullarının tüm mahkumlar için sürekli ve düzenli bir biçimde sağlanabilmesi adına ne gibi önlemler alınmıştır? Ücretsiz hijyen materyalleri mahkumlara sağlanacak mıdır? Düzenli olarak sıcak suya erişim sağlanacak mıdır? Cezaevindeki kişi sayısı fark etmeksizin, hemşire, sosyal hizmet uzmanı, 24 saat hekim, hastane sevkleri için yeterli sayıda personel ve ambulans bulundurulacak mıdır? Cezaevinde kaç tane engelli mahkum vardır? Ve Engellilik durumlarına özel ne tür desteğe ihtiyaçları olduğu tespit edilmiş midir? Yeni cezaevi tüm engellilik türlerinin ihtiyaçlarını giderebilecek şekilde mi tasarlandı? Banyo, tuvalet ve lavabolar engellilerin ihtiyaç ve koşullarına uygun mudur? Hapishaneye giriş ve çıkış aşamasında ve hapishane içerisindeki tüm güvenlik uygulamaları ve kontrolleri engelli mahkum, avukat ve ziyaretçilerin ihtiyaç ve koşulları gözetilerek mi düzenlendi? Yabancı mahkumlar arasında sadece işaret dili bilen mahkumlar için işaret dilinin tercümesi için ne gibi imkanlar yaratılmıştır? Geçmişte yaşanan uyuz ve pire istilası gibi salgın durumlarında tutuklu / mahkumların izole edilebileceği alternatif koğuşlar mevcut mudur? Merkezi Cezaevi Değişiklik Yasası’nda belirtilen Merkezi Cezaevi Kadrolarının doldurulabilmesi için yeterli bütçe ayrıldı mı?”
– “Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, tutuklu ve hükümlüler, herkesle aynı sağlık ve sıhhat haklarına sahiptir”
Açıklamada, Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölge Ofisi’ne göre, tutuklu ve hükümlülerin herkesle aynı sağlık ve sıhhat haklarına sahip olduğu kaydedilerek, cezaevinde verilen sağlık hizmetlerinin, toplum sağlık hizmetleriyle en azından eşdeğer olması gerektiği vurgulandı.
Uluslararası anlaşmaların ve sözleşmelerin tutuklu ve hükümlülere devredilemez ve vazgeçilemez haklar vermesine rağmen, bu anlamda Kıbrıs’ın kuzeyindekiler dahil bir çok ülkede cezaevlerinin “güvenli” yerler olmadığı ifade edilen açıklamada, ekim ayında açılacak olan yeni cezaevinde tutuklu ve mahkumların eşit, adil ve insan haklarına saygılı bir perspektifle çalışmalar yürütülmesi, bunun yanında, engelli ihtiyaçların giderilmesine dair uzun vadeli ve sistematik programlar düzenlenmesi gerektiğine değinildi.
