Türkiye Cumhurbaşkanı Recip Tayyip Erdoğan, ABD Temsilciler Meclisinde 1915’de Osmanlı döneminde yaşanan olayları soykırım olarak tanıyan karara tepki göstererek “Bu adımın hiçbir kıymeti harbiyesi yok” dedi.
ABD Temsilciler Meclisinde yapılan 1915 olaylarıyla ilgili oylamada Osmanlı döneminde Ermenilerin öldürülmesini soykırım olarak tanıyan karar 11’e karşı 405 oyla kabul edildi. Osmanlı döneminde 1,5 milyon Ermeni’nin öldürülmesinin kınandığı belirtilen kararın hukuki bağlayıcılığı bulunmuyor. Kararda soykırımın resmi törenlerle anılması, ABD hükümetinin soykırımı inkara yönelik çabaları reddetmesi ve soykırımla ilgili gerçeklerin okul müfredatında yer alması talep ediliyor.
Kararın kabul edilmesini memnuniyetle karşılayan ABD Temsilciler Meclisinin Demokrat Başkanı Nancy Pelosi, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda “Bugün partiler üstü, ezici bir çoğunluk, bir gerçeğin Kongre protokülünde her zaman için kayıtlara geçmesini sağladı” ifadelerini kullandı. Pelosi, Ermenilerin soykırıma uğradığı trajik gerçeğin sıklıkla yalanlandığını da savundu.
Ankara kararı reddetti
Ankara’dan ise kararı kınayan bir açıklama geldi. Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Temsilciler Meclisinde kabul edilen kararın reddedildiği belirtilerek iç politik amaçlarla alınan bu kararın tarihi ve hukuki dayanağı olmadığı savunuldu. Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyinde düzenlediği Barış Pınarı adlı harekâtın engellenememesi nedeniyle Türkiye’den bu yolla intikam alınmasının hedeflendiği belirtilen açıklamada “Esasen bu kararın yasal bağlayıcılığı da yoktur. ABD’deki Ermeni lobisi ve Türkiye aleyhtarı çevreleri memnun etmeye yönelik siyasi bir adım olmanın ötesinde bir anlam da taşımamaktadır” denildi.
Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da Twitter hesabından yaptığı açıklamada kararı kınadı. “Barış Pınarı Harekâtı ile büyük oyunu bozduk” diyen Çavuşoğlu, Türkiye’den bu yolla intikam alındığını, hükümetin ve halkın gözünde de kararın yok hükmünde olduğunu belirtti.
#BarışPınarıHarekatı’yla büyük oyunu bozduk. Projeleri hüsrana uğrayanlar raflardaki köhne tasarılara sarıldılar. Bizden bu yolla intikam alacaklarını sananlar yanılıyorlar.Tarihi siyasete alet edenlerin bu utanç verici kararı; Hükümetimizin ve Halkımızın gözünde yok hükmündedir!
— Mevlüt Çavuşoğlu (@MevlutCavusoglu) October 29, 2019
ABD Temsilciler Meclisinde ayrıca Suriye’nin kuzeyindeki Barış Pınarı adlı operasyonlar gerekçe gösterilerek bir yaptırım paketi kabul edildi. Cumhuriyetçi ve Demokrat üyelerin oyları ile kabul edilen tasarı bazı hükümet üyeleri ile Türk Silahlı Kuvvetlerinin üst düzey komutanları ile Türk ordusuna yönelik yaptırımlar öngörüyor. Tasarının yürürlüğe girebilmesi için Senato tarafından kabul edilmesi ve ardından Başkan Donald Trump tarafından onaylanması gerekiyor.
Hem Ermeni olayları hem de yaptırımlarla ilgili kabul edilen kararlar nedeniyle ABD’nin Ankara’daki büyükelçisi David Satterfield’in Türkiye Dışişleri Bakanlığına çağrıldığı bildirildi.
Erdoğan: Atılan adımın kıymeti yok
ABD Temsilciler Meclisi’nde 1915 olaylarını soykırım olarak nitelendiren karar tasarısının kabul edilmesine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da tepki gösterdi. Partisinin TBMM grup toplantısında konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Erdoğan, tasarı “ABD kamuoyunda ülkemiz aleyhine oluşan hava kullanılarak geçirildi. Yani bir anlamda fırsatçılık yapıldı” şeklinde konuştu.
Erdoğan tasarıyı “Atılan adımın kıymeti yok, bunu tanımıyoruz. Kendileri çalıp kendileri oynuyorlar. Ülkemize atılan bir iftiranın bir ülkenin parlamentosunda kabul görmüş olmasından dolayı üzüntülüyüz” sözleriyle değerlendirdi. Bu konunun “tarihçilerin işi” olduğunu belirten Erdoğan, “Bu işe siyaset gömleği giydirilmesin” dedi.
Türkiye-ABD ilişkilerinde Ermeni olayları
ABD 1915 olayları ile ilgili tavrı çok uzun süredir ABD-Türkiye ilişkilerini derinden etkiliyor. ABD Başkanı Donald Trump göreve geldikten sonra ilk 24 Nisan açıklamasında, Temsilciler Meclisi’nden 80’i aşkın üyenin soykırım tanımını kullanmasını istemesine rağmen yaşananlar için “büyük felaket” nitelemesini kullanmıştı.
Trump’ın selefi Demokrat Barack Obama da Beyaz Saray’da bulunduğu iki dönem boyunca, 1915 olaylarını anma etkinliklerinde, Ermenice “Meds Yeghern” (büyük felaket) ifadesini tercih etmişti. Obama gibi iki dönem boyunca ABD başkanı olan George W. Bush da “soykırım” yerine, “tarihin en büyük trajedilerinden biri” ya da “20’nci yüzyılın en korkunç trajedilerinden biri” gibi ifadeler kullanmıştı.
dpa,Reuters/ET,HS,JD
© Deutsche Welle Türkçe
