Taşınmaz Mal Vergisi Yasası’nın 25’inci maddesinde şöyle der: “Taşınmaz mal vergisi gelirlerinin %15 (yüzde onbeş)’i münhasıran devlete ait ilk ve orta eğitim kurumlarının fiziksel gelişiminin tamamlanması, bakım ve onarımlarının yapılması amacıyla kullanılır.” Yani belediyeler emlak vergisinden elde ettiği gelirin %15’ini eğitime harcamak zorundadır. Ben demiyorum yasa öyle diyor. Peki kaç belediye bunu yerine getiriyor? Bence bir elin parmaklarını geçmez.
Aslında burada yalnız belediyeler değil, Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı da görevlerini tam olarak yapmıyor. Eğitime aktarılması gereken çok büyük miktarlardaki bu paraların denetimi Maliye Bakanlığı’na ait, proje ortaya koyması gereken de Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığıdır.
Taşınmaz Mal Vergisi Yasası, Maliye Bakanlığı’na emlak vergisi gelirlerinin %15’inin eğitime aktarılması konusunda açıkça denetim yetkisi veriyor. Yasa aynen şöyle diyor: “Maliye İşleriyle Görevli Bakanlık, belediyelerin eğitime katkı olarak yıllık bütçelerinde ayrı bir kalemde gösterdikleri miktarların bu fıkra kurallarına uygun olarak kullanılıp kullanılmadığını denetler. Denetim sonucunda kullanılmadığı veya amaç dışında kullanıldığı tespit edilen miktarlar en geç bir sonraki yılın Nisan ayı sonuna kadar yasanın belirlediği kurallara uygun olarak kullanılmak üzere devlet bütçesine aktarılır”.
Yani belediyeler bu parayı eğitime aktarmadığı durumlarda o para başka amaçlar için kullanılamaz ve eğitimde kullanılmak üzere devlet bütçesine aktarılır.
Milli Eğitim ve Kültür Bakanımız Cemal Özyiğit zaman zaman Girne’ye iki okul, Mağusa’ya bir okul, İskele’ye bir kolej binasının ihtiyaç olduğunu söyler. Belli ki bunun için de bütçede yeterince kaynak yok. Halbuki Taşınmaz Mal Vergisi Yasası, Eğitim Bakanlığı’nı da ilgilendiren konuda şöyle der: “Her belediye, yıllık bütçesindeki eğitime katkı kalemindeki toplam miktarı, kendi sınırları içindeki ilgili okulların fiziksel gelişiminin sağlanması amacıyla, ilgili okulların belediye ile birlikte hazırladığı ve Eğitim İşleriyle Görevli Bakanlığın öncelikleri belirleyen programı çerçevesindeki projelerde kullanır”.
Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı bugüne kadar kaç proje hazırlayıp belediyelerden para talep etti? Bu da parmakla sayılacak kadar azdır. Ortada yasa ile belirlenmiş bir para var ve ilgili taraflar bu parayı kullanma becerisini gösteremiyor. Bu para da heba olup gidiyor.
*******
Kendi yaşadığım bölge olan Mağusa’da bu konuda küçük bir araştırma yaptım. Mağusa Belediyesi topladığı emlak vergilerinin ne kadarını eğitime aktardığına bakınca hayal kırıklığı yaşadım. 2017 yılında Mağusa Belediyesi’nin topladığı toplam emlak vergisi geliri 2 milyon 480 bin TL. Bunun %15’i 372 bin TL eder. Buna karşın Mağusa Belediyesi’nin 2017’de eğitime harcadığı miktar sadece 12 bin TL. Geri kalan 360 bin TL nerde? Bunun hesabını soran yok. Ne Maliye Bakanlığı ne de Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı… Bir tarafta eğitimde kaynak sıkıntısı yaşanırken diğer taraftan kullanılmayan binlerce lira var ortada…
Konuya biraz daha gerilere giderek bakarsak Mağusa Belediyesi’nin son dört yılda emlak vergisi gelirlerinden eğitime aktarması gereken para 1 milyon 380 bin TL. Mağusa’da bu para eğitime harcanmış olsaydı Mağusa’da okullar ışıl ışıl parıldardı. Yeni bir okul yapımı için adım atılabilirdi. Neler yapılmazdı ki? Ancak Mağusa Belediyesi dört yıl boyunca eğitime sadece 158 bin TL harcamış… Eğitime harcanması gereken 1 milyon 200 bini aşkın bir para orda duruyor. Tabii orda duruyorsa, başka amaçlar için kullanılmamışsa, Maliye Bakanlığı el koymamışsa…
Şimdi görev Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı’nda… Ülkede bulunan 28 belediyenin bu konuda ne yapıp ne ettiğini denetleyin. Çünkü yasa size bu hakkı veriyor. Bunu ülkedeki 50 bin ilk ve ortaöğretimde hizmet bekleyen çocuklar için yapmak zorundasınız.
