Parmak ya da elini emmek bebekler için doğaldır, parmak emmeye daha anne karnındayken başlayabiliyorlar ve 24 aya kadar bebeklerin doyum sağladıkları bölgeleri ağız olduğu için emme davranışının sıklıkla gözlenmesi normal olarak kabul ediliyor. Özellikle de kendilerini rahatlatmak ve güvende hissetmek istediklerinde ellerini ya da parmaklarını emmeyi kendi rutinlerinin bir paçası haline getirebiliyorlar. Ancak emme davranışı ilerleyen dönemlerde, annenin olmadığı zamanlarda uykuya dalarken, sakinleşmeye ihtiyaç duyduğunda ya da sadece kendini iyi hissetmeye ihtiyaç duyduğu durumlarda bir alışkanlık olarak karşımıza çıkabiliyor.
Erken çocukluk döneminde sadece parmak değil genel olarak emme davranışı çocuğunuzun dil gelişimi için zararsız bir eylem iken, bebeğiniz her ağladığında ya da huzursuzlandığında onu emzirerek rahatlatmaya çalışmanız bir süre sonra emme davranışının bağımlılık haline dönüşmesine neden olabiliyor.
Genel olarak çocuklar 24 ay civarı stres yaratan durumlarla baş edebilmek için parmak ya da el emme yerine yeni beceriler geliştirmeye başlarlar; bu nedenle 36-48 ay civarı çocukların emme alışkanlıklarına olan ilgilerini kaybetmelerini bekleriz. Ancak bu alışkanlık doğal süreçte kırılamamışsa, sadece uykuya dalarken bile parmak ya da el emme alışkanlığını sürdürüyor olsa dahi, bu noktada çocuğunuzun sizin yardımınıza ihtiyaç duyduğunu söylemeliyim. Bunun için şu adımları izlemenizi öneririm:
- Çocuğunuzun alışkanlığını bırakma fikrini geliştirmesini sağlayın. Kendi kendine alışkanlığını bırakmasını sağlamak için bu konuda düşünmesini sağlamalısınız. Gelişip büyürken başarabildikleri -tuvaletini yapmayı öğrendiği, kendi kendine uyuyabildiği, kendini besleyebildiği- için onunla gurur duyduğunuzu söyleyip bir sonraki hedefinin ne olduğunu sorabilirsiniz. Eğer çocuğunuz emme alışkanlığından bahsetmiyorsa ona bu yaşlarda artık bu alışkanlığı bırakabileceğini söyleyerek bu konuda düşünmesini önerebilirsiniz.
- Yeni bir şey önerebilirsiniz. Eğer çocuğunuz uykuya geçiş sırasında parmağını ya da elini emiyorsa bunun yerine yeni bir uykuya geçiş nesnesi önerebilirsiniz. Bu özel bir oyuncak, yastık ya da battaniye olabilir, eğer yoksa bir tane seçmesine yardımcı olabilirsiniz.
- Kendi özel deneyiminizi paylaşın. Çocuğunuzu motive edebilmek için siz küçükken bıraktığınız bir alışkanlığınızdan, başarmak için neler yaptığınızdan ve başardığınız zaman kendinizle nasıl gurur duyduğunuzdan bahsedin.
- Başarısını ödüllendirin. Eğer çocuğunuz gün içinde, uykuya dalarken ya da uyandığında emme alışkanlığını sergilememişse bu başarısını mutlaka onunla paylaşın ve onunla gurur duyduğunuzu belirtin. Bu pozitif destek onun motivasyonunu arttıracaktır.
Alışkanlığı bırakma aşamasında, sürekli bu davranış üzerinde durmanız çocuğunuzda ters etki yaratabilir, onu bunaltabilirsiniz hatta bu davranışa daha fazla tutunmasına neden olabilirsiniz. Ona parmağını emdiği için kızmak, onu cezalandırmak işe yaramayacaktır. Yoğun yaşandığını düşündüğünüz bu ve buna benzer davranışları çözmek için önce aile sisteminizin işleyişini, ebeveyn olarak sergilediğiniz tutumları, çocuğunuzla olan ilişkinizi ve paylaşımlarınızı, bütün bu davranışları etkileyebilecek başka faktörlerin olup olmadığını değerlendirmeniz önemlidir.
Çocuğunuzla geçirdiğiniz zamana odaklanın, duygusal ihtiyaçlarını parmak emerek ya da başka bir nesne ile sağladığını düşünüyorsanız bunun önüne geçebilmek için sizinle kaliteli ve duygusal paylaşımları olmasını sağlamalısınız. Böylece onunla olan ebeveynlik ilişkinizi geliştirebilir, baş edemediği durumlarla karşılaştığında, durumu sizin desteğinizle atlatmasını sağlayabilirsiniz. Eğer bu süreçle baş etmekte zorlandığınızı düşünüyorsanız, uzayan bu sürecin çocuğunuzun psikososyal gelişimine zarar vermesini engellemek için uzman bir destek almanızı öneririm.
