Borsa, yatırım yapmak isteyenler için önemli araçlardan biridir. Birikimlerini değerlendirmek isteyenler, genelde borsa nedir sorusunun yanıtına odaklanır. Ancak sadece borsayı bilmek, bu alanda iyi bir gelir elde etmek için yeterli değildir. Aynı zamanda çok sayıda farklı parametre hakkında bilgi sahibi olmak, ülke ekonomisini takip edebilmek ve hepsinden önemlisi doğru zamanda doğru hamlelerde bulunmak gerekir. Tüm bunlara sahip olmanın ön koşulu ise deneyimdir.
Eğer siz de ‘’mutlaka bir yerden başlamalıyım’’ düşüncesine sahipseniz, borsaya dair merak edilenlerle kendinizi bu alanda geliştirmeye başlayabilirsiniz.
Borsaya Başlamadan Önce
Borsa, borçlanma araçları, hisse senetleri ya da emtia alım satım işlemlerinin yapıldığı, çeşitli kuruluşlar tarafından denetlenen bir piyasadır. Bu piyasada alıcı ve satıcılar arasında emtia, menkul kıymetler gibi çeşitli yatırım araçları el değiştirir. Yatırımcılar ya da halk arasındaki tabiriyle borsacılar, alım satım işlemlerini gerçekleştirerek bir kar elde etmeyi amaçlarlar. Bu gelir uzun ya da kısa vadeli olarak fiyat değişimlerinden elde edilir. Ancak borsanın riskli bir yatırım aracı olduğunu da göz ardı etmemek önemlidir.
Sıklıkla duyduğunuz menkul kıymetler borsasında hisse senetleri, tahviller, bonolar ve yatırım fonları gibi ‘‘kıymetli evrak’’ olarak tabir edilen yatırım araçları işlem görür. Ticaret borsasında işlem görenler ise altın, gümüş, platin gibi kıymetli madenler, petrol ya da doğal gaz gibi enerji sektörünü öne çıkan ürünleridir. Aynı zamanda tarım ürünleri, döviz pariteleri de ticaret borsasında işlem görür.
Menkul Kıymetler Borsasında Yapılan İşlemler
Borsada yapılan işlemler arasında öne çok çıkanlara göz atmanızda fayda var.
- Hisse Senedi
Sermaye şirketlerinin ortaklıklarını belgelemek için verdikleri evraklar, hisse senedi olarak tanımlanabilir. Borsada en likit yatırım aracı hangisi sorusunun yanıtı kuşkusuz hisse senedi olacaktır. Elbette hisse senedi olarak adlandırılan bu kıymetli evraklar Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) izni ile çıkarılır ve isteyen her sermaye şirketinin hisse senedi çıkarması da mümkün olmaz. Bu izin, anonim şirketlere, sermayesi paylara bölünmüş olan komandit şirketlere ve özel yasayla kurulmuş olan kurumlara verilir.
- Bono
Bono, borsada işlem gören menkul kıymetlerden biridir. Vadesi 60 gün ila 360 gün arasında değişir. Belirli bir tutarın belli bir süre sonrasında ödeneceğini bildiren bir ticari belge olan bono, bir kredi aracı olarak düşünülebilir. Bono, çıkarılan kurum tarafından ödeme, kanıt ve teminat amaçlı olarak kullanılır.
- Tahvil
Tahvil ise borçlanma senetleridir ve şirketler tahvili fon gereksinimlerini karşılamak amacıyla çıkarır. Anonim şirket statüsünde olan şirketlerin tahvil çıkarabilmesi için genel kurul kararı gerekir. Elbette her tahvilin değerinin aynı olması da gerekir. Şirketlerin ödenmiş olan sermayesinden daha fazla tahvil çıkarmasına izin verilmez. Ayrıca tahvil çıkarmak için de SPK izninin gerektiğini ekleyelim.
Yatırımcıların Borsada İşlem Yapma Amaçları
Bu amaçlar 3 farklı şekilde ele alınabilir.
- Arbitraj
En genel şekli ile risksiz bir gelir elde etme yöntemi olarak açıklanabilen arbitraj, borsadaki yaygın hedeflerden biridir. Yatırımcılar bir ürünü alır ve bu ürünü başka bir yerden satarak gelir elde etmeyi amaçlar.
- Hedging
Risklerden ve belirsizliklerden korunma işlemi olarak açıklanabilen hedging, bir anlamda sigortalamadır.
- Spekülasyon
Spekülasyon ciddi düzeyde risk barındırır. Spekülatörler, piyasa yapısını değerlendirir ve yakın zamanda hangi mallarda fiyat değişimi olacağını tahmin eder. Aradaki fiyat farkından faydalanarak kar getirecek olan yatırım araçlarını önceden satın alırlar. Bu yolla bir gelir elde etmeyi amaçlarlar.
Borsada Yatırım Hesabı Açmak
Borsaya girmek için öncelikle bir hesaba sahip olmanız gerekiyor. Yatırım hesabı açmadan önce SPK’nin resmi internet sitesine uğramalı ve SPK lisansına sahip olan aracı kurum ve bankaların listesine mutlaka göz atmalısınız. Bu listede borsada işlem yapma yetkisi olan aracı kurumlar ve bankalar karşınıza çıkacak. Elbette listede yer alan her bir aracı kurum ve bankanın hizmet koşulları, uyguladıkları işlem ücretleri ya da uyguladıkları kesintiler değişkenlik gösteriyor. Bu nedenle detaylı bir inceleme yapmanız gerektiğini de unutmamalısınız.
Borsada işlemleri seçtiğiniz aracı kurum kanalıyla yapacağınız için, hangi aracı kurum üzerinden hesap açacağınıza titizlikle karar vermeniz büyük bir önem taşıyor. Seçiminizi yaptıktan sonra hesap açabilir ve hesaba belirli bir meblağ yatırarak işlem yapabilirsiniz. Ancak hesap açma aşamasına gelmeden önce paratic.com adresine de uğramanızı öneririz. Sitede borsa nasıl oynanır, borsa rehberi ile birlikte sizlere en yalın şekilde aktarılıyor. Paratic.com sayesinde siz de borsa hakkında merak edilen tüm soruların yanıtlarını rahatlıkla öğrenebilirsiniz.
